علت‌ها و علایم اختلال میسوفونیا چیست و آیا درمان دارد

دوات آنلاین-میسوفونیا؛ صدا بیزاری یا نفرت از صدا اختلالی است که اگرچه چندان شایع نیست اما مبتلایان را بسیار آزار می‌دهد اما این اختلال چیست و چه دلایلی دارد و آیا می‌توان آن را درمان کرد؟

میسوفونیا نوعی اختلال است که در آن فرد نسبت به شنیدن صداهایی خاص، عصبی، وحشت‌زده و مضطرب شده و حتی گاهی پا به فرار می‌گذارد. صداهایی مانند صدای جویدن مواد غذایی مثل چیپس، هورت کشیدن چای و یا حتی صدای نفس کشیدن دیگران.

مبتلایان به این اختلال می‌گویند که اغلب به محرک‌های بینایی که همراه با صدا هستند واکنش نشان می‌دهند و ممکن است عکس‌العمل بدی نسبت به حرکات تکراری داشته باشند. این اختلال از خفیف تا شدید متغیر است و با علائمی چون ناراحتی، انزجار، فرار از موقعیت و در مراحل حادتر با خشم، نفرت، ترس و پریشان‌حالی فرد همراه است. افرادی که از این اختلال رنج می‌برند گاهی از شنیدن صدای صفحه‌کلید تلفن همراه اطرافیان، صدای برف‌پاک‌کن ماشین، صدای دسته‌کلید و یا هر حرکت کوچک تکراری دیگر منزجر شده و پا به فرار می‌گذارند.

اختلال میسوفونیا مشکلات زیادی در زندگی اجتماعی مبتلایان خود ایجاد می‌کند و باعث دوری آن‌ها از همسر، خانواده و یا همکاران می‌شود. سن شروع این اختلال بین 9 تا 13 سالگی و در دختران شایع‌تر است.

نشانه‌های اختلال میسوفونیا

صدابیزاری فقط به این صورت نیست که شما از شنیدن یک صدای ناخوشایند عصبی شوید بلکه ممکن است این احساسات منفی به قدری زیاد باشد که حتی به اضطراب یا عصبانیت تمام عیار تبدیل شود. حتی ممکن است فرد در مواجهه با محرک‌ها دچار آشفتگی، حالت تدافعی یا تهاجمی شود.

این احساس منفی گاهی به قدری شدید است که می‌تواند روی روابط فرد مبتلا با اطرافیان تاثیر بگذارد. مثلا تصور کنید نزدیک‌ترین دوست شما عادت به هورت کشیدن چای داشته باشد، اینجاست که نمی‌توانید این وضعیت را تحمل کنید و ترجیح می‌دهید از او دوری کنید.

شایان ذکر است که هر فرد به دسته خاصی از محرک‌ها حساسیت نشان می‌دهد و میزان حساسیت افراد نسبت به محرک‌ها با هم متفاوت است. بعضی افراد در این شرایط با نشان دادن خشم و عصبانیت به شخص ایجاد‌کننده محرک واکنش نشان می‌دهند. برخی ممکن است با تقلید و شکلک درآوردن عصبانیت خود را نشان دهند. بعضی هم به طور کلی ارتباط خود را با عامل محرک قطع می‌کنند.

فرد مبتلا به صدابیزاری ممکن است روابط اجتماعی خود را محدود کند. مثلا ممکن است ساعات کاری خود را کاهش دهد یا حتی به فکر به ترک شغل باشد.

نسرین یوسفی، روان‌شناس به ایسنا گفت: اگر از صدای جویدن غذا توسط دیگران، صدای تلویزیون، صدای موبایل اعضای خانواده و مواردی از این دست به‌طور افراطی رنج ببریم، دچار اختلال میسوفونیا هستیم.

او اظهار کرد: حساسیت معمولی نسبت به صداهای بلند یا منزجرکننده، طبیعی است. اما برخی به هیچ‌عنوان طاقت این‌طور صداها را ندارند، در برابر بروز آن عصبی می‌شوند و به شدت واکنش نشان می‌دهند. طوری‌که حتی ممکن است اطرافیان احساس آزردگی خاطر و ناراحتی کرده و با خود بیندیشند که این فرد برایشان ادا در می‌آورد.

دلیل اختلال میسوفونیا چیست

به گفته دانشمندان، یک تفاوت فیزیکی بزرگ در مغز افراد مبتلا به صدابیزاری و افراد عادی وجود دارد. در مغز افراد مبتلا به اختلال، مقدار بسیار زیادی میلین (انسولین مغز) مشاهده می‌شود.

این یافته علمی می‌تواند تسکینی برای مبتلا‌ها به این اختلال باشد، زیرا اغلبِ اطرافیان این افراد نمی‌توانند درک کنند که چطور می‌شود یک نفر تا این اندازه از شنیدن یک صدا حالش بد شود! با این یافته علمی می‌توان ثابت کرد که صدابیزاری فقط یک احساس نیست و دلایل علمی دارد.

در سال ۲۰۰۰ میلادی نیز تحقیقات دیگری صورت گرفت و ثابت شد نفرت از صدا، به خود صدا‌ها مربوط نمی‌شود. بلکه می‌تواند ناشی از خاطرات ناخوشایندی باشد که در کودکی برای فرد اتفاق افتاده است. بیشتر محققان معتقدند میسوفونیا ژنتیکی است و بیشتر به صدا‌های دهانی مربوط می‌شود.

نسرین یوسفی توضیح داد: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که میسوفونیا (نفرت از صدا) ژنتیکی است و بیشتر به صداهای دهانی مربوط می‌شود. در واقع، برای بیشتر انسان‌ها، دورهمی و میهمانی‌های خانوادگی لذت‌بخش است و یک تجربه عالی محسوب می‌شود، اما برای مبتلایان به میسوفونیا این وضعیت چندان خوشایند نیست؛ چراکه وقتی در جمعی قرار می‌گیرند از صداهایی مثل خوردن غذا، باز و بسته شدن درب و خندیدن طولانی رنج می‌برند. به همین‌خاطر، اغلب تنهایی را به رفت و آمد با اقوام ترجیح می‌دهند.

آیا اختلال میسوفونیا درمان می‌شود

یوسفی با تاکید بر این‌که مبتلایان به نفرت از صدا، دوستان محدودی دارند، تصریح کرد: این اصطلاح در سال 2000 در تمایز با اختلال هراس از صدا (فنوفوبیک) و برای کسانی به کار رفت که اعصاب‌شان با صدا تحریک می‌شد. البته هنوز روش مشخصی برای درمان کامل میسوفونیا وجود ندارد و علت ابتلا به آن نیز در صد‌در‌صد قابل تشخیص نیست. اما محققان معتقدند که نفرت از صدا، به خود صداها مربوط نمی‌شود. بلکه می‌تواند ناشی از خاطرات ناخوشایندی باشد که در کودکی برای فرد اتفاق افتاده است.

یوسفی خاطرنشان کرد: مثلا ممکن است کودکی از صدای آدامس جویدن مادرش رنج ببرد و به همین‌خاطر، در بزرگسالی از صدای آدامس جویدن بیزار شده و نسبت به آن واکنش نشان دهد. به هر حال، میسوفونیا می‌تواند زندگی شخصی و اجتماعی را برای فرد دشوار کند و منتج به از دست دادن موقعیت‌های اجتماعی مطلوب شود. از این‌رو، برخی پزشکان معتقدند که رفتار درمانی و شناخت درمانی می‌تواند تا حد زیادی از حساسیت زیاد نسبت به صداهای نامطلوب بکاهد.

منابع: ایسنا- باشگاه خبرنگاران- تبیان