دوات آنلاین-همه ما ممکن است حداقل یک بار در زندگی‌مان غش کردن و بی‌هوش شدن موقتی را تجربه کرده باشیم. این همان سنکوپ است که در جریان آن آن فرد سطح هوشیاری خود را برای لحظاتی از دست می‌دهد البته این علامت گذراست و فرد سریعا سطح هوشیاری خود را به دست می‌آورد. سنکوپ وازوواگال شایع‌ترین نوع سنکوپ است که در این مطلب درباره آن نیز توضیح داده شده است.
سنکوپ چیست؟
به حالت از دست دادن موقتی هوشیاری سنکوپ می گویند. زمانی که فرد دچار سنکوپ می شود به صورت ناگهانی هوشیاری خود را از دست می دهد و به زمین می افتد. مدت زمان بی هوشی فرد از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد و بعد از مدتی فرد هوشیاری خود را به دست می آورد. ممکن است قبل از ایجاد سنکوپ فرد احساس تهوع، سرگیجه و استفراغ کند و به صورت ناگهانی و بدون هیچ احساس قبلی سنکوپ رخ دهد.
عوامل سنکوپ در هر فردی متفاوت است، بعد از سکنوپ و به دست آوردن هوشیاری فرد معمولا کاملا سرحال و بدون علائم است مگر در حین افتادن به زمین ضربه ای به او وارد آمده باشد. از عوامل سنکوپ کاهش فشار خون و نرسیدن خون کافی و به طبع اکسیژن کافی به مغز است. در این حالت فرد دچار بی خبری کوتاه مدت از اطراف خود می شود. در حالت سنکوپ، دستگاه های قلب و ریه فعال هستند. سنکوپ غالباً تکرار می‌شود و می‌تواند از نوع بی‌خطر تا تهدیدکننده‌ی زندگی متغیر باشد؛ بنابراین، افرادی که یک دوره سنکوپ را تجربه کرده‌اند باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند.
دلایل سنکوپ یا غش کردن را بشناسید
دکتر «فریبرز اکبرزاده»، فوق تخصص قلب و عروق با بیان اینکه سنکوپ همان از حال رفتن به زبان عامیانه است، اظهار کرد: سنکوپ از دست رفتن گذرای هوشیاری به‌علت کاهش فشار خون است و بسیاری از افراد در طول عمر خود پدیده‌ی سنکوپ را بارها تجربه کرده‌اند.
وی ادامه داد: عواملی چون دیدن خون، دیدن تصادف یا حوادث دردناک، از دست دادن عزیزان که فرد دچار آزردگی خاطر می‌شود و...، مستعدکننده‌ی سنکوپ در بدن هستند. در موارد دیگری هم مانند گرما، ایستادن‌های طولانی، دمای زیاد در حمام، صبح زود بیدار شدن، به یکباره از حالت خواب بلند شدن، سنکوپ اتفاق می‌افتد.
بیشتر بخوانید: سکته چشمی چگونه است؟
این فوق تخصص قلب و عروق در خصوص راه‌های پیشگیری از سنکوپ خاطرنشان کرد: این حمله، ممکن است برای همه افراد رخ دهد و هنگام بروز احساسات شدید، فرد باید آرامش خود را حفظ کرده و اقداماتی چون نشستن و دراز کشیدن، می‌تواند از تشدید این حمله جلوگیری کند.
اکبرزاده با بیان اینکه بیشترین علت سنکوپ، مشکل قلب و عروقی است، گفت: در این بیماری، پزشکان قلب و عروق با انجام آزمایش‌هایی از جمله گرفتن نوار قلب و در نهایت انجام یک تست تیلت، سنکوپ را تشخیص داده و با روش‌های درمانی ساده، نسبت به درمان افراد مبتلا به سنکوپ اقدام می‌کنند.
وی علت پیشرفت سنکوپ را نادیده گرفتن این بیماری دانست و یادآور شد: افرادی که تجربه‌ی یک بار حمله سنکوپ را دارند، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند، چون با پشت گوش انداختن این موضوع در نهایت، این بیماری باعث ایست قلبی می‌شود.
انواع سنکوپ
علیرغم اینکه سنکوپ برای فرد، یک اتفاق عجیب و ترسناک است، ولی در واقع حدود یک سوم افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار دچار غش می شوند.
اگرچه در اغلب موارد، سنکوپ ناشی از علل غیر قلبی و خوش خیم است، با این حال در برخی موارد به علت بیماری قلبی بوده و در این موارد ممکن است آریتمی های بدخیم قلبی زمینه ساز سنکوپ و مرگ ناگهانی قلبی باشد.
نکته دیگر، جدا کردن مواردی همچون تشنج و یا مسائل روانی از سنکوپ می باشد که با شرح حال دقیق به عمل آمده توسط پزشک، به راحتی قابل انجام است.
سنکوپ غیر قلبی
این نوع سنکوپ، خوش خیم بوده و معمولا در افراد جوان و سالم دیده می شود. انواع متفاوتی از بیماری ها منجر به سنکوپ غیر قلبی می شوند که اغلب خطر عمده ای برای سلامتی فرد محسوب نمی شوند (مگر در صورت آسیب به هنگام زمین خوردن).
شایع ترین سنکوپ غیر قلبی که به صورت شایع در افراد جوان دیده می شود، اصطلاحاً سنکوپ وازوواگال نام دارد. در مبتلایان به این نوع سنکوپ، ایستادن طولانی، استرس ها و هیجانات روانی و گاهاً محرک هایی از قبیل دیدن خون، ادرار کردن و یا اجابت مزاج به صورت متناقض باعث کاهش ضربان قلب و افت فشار خون و در نتیجه سنکوپ می شود.
در صورتی که تکرار حملات کم باشد، معمولاً نیاز به درمان خاصی به غیر از توصیه به پرهیز از عوامل ایجادکننده نیست.
بیشتر بخوانید: مهمترین کارها برای پیشگیری از خطر سکته
در مواردی که حملات مکرر وجود دارد، ممکن است نیاز به درمان دارویی و استفاده از جوراب های واریس باشد. در موارد نادر که علائم شدید و مقاوم وجود داشته باشد، ممکن است بر اساس نظر پزشک نیاز به تعبیه پیس میکر (دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب) باشد. تصویر کناری دستگاه پس میکر را نشان می دهد.
یکی از علل شایع سنکوپ در سالمندان، افراد دیابتی و مبتلایان به فشار خون که تحت درمان دارویی می باشند، افت فشار خون وضعیتی (اصطلاحاً ارتواستاتیک) است.
ایستادن ناگهانی از وضعیت نشسته یا خوابیده در این افراد به علت اختلال اعصاب اتونوم و تجمع خون در اندام تحتانی منجر به افت فشار خون و گاهاً سنکوپ می شود.
پرهیز از تغییر وضعیت بدن به طور ناگهانی و یا در صورت لزوم، قطع برخی داروها معمولا در رفع این نوع سنکوپ کافی است.
یکی دیگر از علل سنکوپ مخصوصاً در سالمندان، سندرم کاروتید حساس می باشد. شبکه عصبی موجود در سرخرگ کاروتید در این بیماران به فشار حساس بوده و ایجاد فشار مختصر در این ناحیه (با چرخاندن سر یا بستن یقه محکم) منجر به تحریک عصبی و افت فشار خون و کاهش ضربان قلب شده و سنکوپ ایجاد می شود.
تشخیص این بیماری به راحتی توسط ماساژ سرخرگ کاروتید توسط پزشک و کنترل هم زمان نوار قلبی و فشارخون انجام می شود.
پرهیز از عوامل ایجاد کننده لازم است. با این حال در بسیاری از موارد برای پیشگیری از بروز حملات سنکوپ نیاز به تعبیه پیس میکر (pacemaker) می باشد.
گاهی کندی ضربان قلب (برادیکاردی) در موارد شدید منجر به حملات سنکوپ می شود. در این موارد تعبیه پیس میکر کافی بوده و نیاز به درمان دیگری نیست
سنکوپ قلبی
مبتلایان به این نوع سنکوپ در معرض عوارض خطرناک و به ویژه مرگ ناگهانی می باشند. سنکوپ قلبی عمدتا ناشی از آریتمی های قلبی است.
گاهی کندی ضربان قلب (برادی کاردی) در موارد شدید منجر به حملات سنکوپ می شود. در این موارد تعبیه پیس میکر کافی بوده و نیاز به درمان دیگری نیست.
تاکی کاردی بطنی، علت بدخیم تری برای سنکوپ می باشد. در صورتی که تاکی کاردی های بدخیم قلبی به صورت موقت و گذرا در فرد ایجاد شوند، با قطع آریتمی، فرد هوشیاری خود را بدست می آورد.
علائم سنکوپ
مهمترین علائمی که احتمال سنکوپ قلبی را مطرح می کنند شامل موارد زیر است:
1) سابقه بیماری سرخرگی قلبی و یا علائم آن به صورت درد قفسه سینه (آنژین) و یا سابقه حمله های قلبی
2) وجود نارسایی قلبی که توسط اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص است.
3) الکتروکاردیوگرام قلبی غیرطبیعی که توسط آن می توان به بیماری سرخرگی قلبی، برادیکاردی، هیپرتروفی قلب و سایر بیماری های مولد آریتمی پی برد.
4) سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی در اقوام نزدیک
5) تشخیص آریتمی قلبی در هنگام ثبت هولتر
سنکوپ وازوواگال چیست
سنکوپ وازوواگال رایج ترین نوع سنکوپ است، این بیماری از یک افت ناگهانی در فشار خون ناشی می شود که باعث افت جریان خون در مغز می شود. هنگامی که شما بلند می شوید, جاذبه باعث می شود خون در قسمت پایین بدن, زیر دیافراگم ساکن شود. وقتی این اتفاق می افتد, قلب و سیستم عصبی خود مختار (ANS) کار می کنند تا فشار خون شما ثابت بماند.
برخی از بیماران مبتلا به سنکوپ وازوواگال دارای شرایطی به نام فشار خون ارتواساتیک هستند. این شرط رگ های خونی را از کوچک تر شدن (همانطور که باید) زمانی که بیمار می ایستد, نگه می دارد. این باعث می شود خون در پاها جمع شود و منجر به افت سریع فشار خون شود.
آیا سنکوپ یا غش کردن خطرناک است؟
در بسیاری از موارد وقوع سنکوپ به خودی‌خود مسئله خطرناکی به حساب نمی‌آید، اگرچه اگر بیمار در زمان غش کردن سقوط کرده و به زمین بیافتد یا سنکوپ در زمان رانندگی فرد رخ دهد، بروز آسیب‌های جدی دور از انتظار نخواهد بود. برای اطمینان بیشتر بهتر است در صورت بروز سنکوپ تا مشورت با پزشک خود از رانندگی بپرهیزید.
خوراکی‌هایی که از سنکوپ پیشگیری می‌کنند
تحقیقات نشان می دهد که سبزیجاتی مانند فلفل قرمز، گینگو، شیرین بیان و زنجبیل می توانند به جریان خون کمک کنند، هم چنین افراد زیادی معتقدند که کلروفیل، ال کارتین و B1 جریان خود را افزایش می دهند.
ویتامین C و فلاون ها گروهی از ترکیبات هستند که عمدتا در مرکبات و کشمش سیاه وجود دارد می تواند به استقامت دیواره رگها کمک کنند. ویتامین E ذخایر اکسیژن سلول ها را افزایش می دهد، زمانی که سنکوپ می کنیم، موقتا اکسیژن خون کاهش می یابد.
خیلی مهم است که غذای سالم و متعادل بخوریم، تحقیقات نشان داده است که کمبود ویتامین های ضروری در رژیم روزانه، باعث کم خونی می شود و به این معناست که گلبول قرمز به اندازه کافی وجود نخواهد داشت. این مسئله باعث کاهش فشار خون و سنکوپ می شود.
یک رژیم سرشار از فیبر خیلی توصیه می شود. غذاهایی مانند موز، برنج قهوه ای، اسفناج، سیرو نخود گزینه های خوبی هستند. میزان استفاده از چربی های حیوانی و کربوهیدرات ها مانند پاستا و سیب زمینی را محدود کنید، این کار باعث نوسان قند خون می شود که می تواند بر روی فشار خون تاثیر داشته باشد.
خوردن وعده های غذایی کوچک نیز می تواند، تعداد دفعاتی که قند خون شما پایین می آید را کاهش دهد.
کمک‌های اولیه موقع سنکوپ
- مصدوم را به پشت بخوابانید و استراحت کامل بدهید.
- لباس های تنگ او را آزاد کنید.
- اکسیژن کافی در صورت دسترسی بدهید.
- پاهای او را بالا ببرید.
- در صورت نیاز، تنفس مصنوعی و ماساژ قلب داده شود.
منابع: مجله اینترنتی دکتر دکتر- تبیان –نمناک-بیتوته- ایسنا
12jav.net