مناسب‌ترین رژیم برای بچه های چاق چیست

دوات آنلاین -چاقی برای کودکان می‌تواند عوارض ناخوشایندی داشته باشد و حتی سلامت آنها در بزرگسالی را به خطر بیندازد. اما رژیم دادن به بچه ها چندان ساده نیست از طرفی هر رژیمی نیز برای آنها مناسب نیست و احتمال دارد برای آنان عوارضی را به دنبال داشته باشد.

تشخیص اضافه وزن کودکان چگونه است

دکتر فریبا کوهدانی متخصص تغذیه به خبرگزاری فارس گفت: معیارهای غربالگری چاقی در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. ابزار تشخیص چاقی یا لاغری در کودکان منحنی های استاندارد وزن برای سن و وزن برای قد است که توسط نهادهای بین المللی تهیه شده است و در قالب یک سری منحنی ارائه شده است که طیف اندازه های بدنی وزن، قد، دور سر و نسبتهای وزن متناسب برای سن و قد کودکان سالم با وضعیت ژنتیکی متفاوت را مشخص می کند.

برای تهیه این منحنی های استاندارد از اطلاعات متعلق به تعداد فراوانی از کودکان سالم و خوب‌ تغذیه شده استفاده کرده اند که تفاوت های مشاهده شده در بین این جمعیت سالم  ناشی از شرایط ژنتیکی است. این منحنی ها می تواند به عنوان ابزار تشخیصی وضعیت رشد و اختلالات وزن کودکان در سراسر جهان مورد استفاده قرار گیرد.

آیا کودکان باید رژیم لاغری بگیرند

این متخصص تغذیه ادامه داد: وقتی می خواهیم ببینیم کودکی چاق است یا خیر باید به منحنی های استاندارد مراجعه می کنیم. اگر شیب افزایش وزن کودک مورد نظر تندتر یا کندتر از این منحنی های استاندارد باشد تشخیص اختلال وزن داده می شود و هر گاه جایگاه وزنی کودک در قسمتهای بالایی این منحنی های استاندارد وزن برای سن و وزن برای قد قرار گیرد، نشان دهنده مشکل اضافه وزن و چاقی در کودک مورد نظر است.

 کودکان وقتی  دچار مشکل چاقی می‌شوند علاوه بر حجم، تعداد سلول های چربی نیز در بدن آن ها اضافه می‌شود به همین دلیل در سال های بعدی زندگی هم بیشتر در معرض چاقی قرار می‌گیرند. متاسفانه این گروه در معرض سایر مشکلات مرتبط با چاقی مثل چربی خون بالا قرار دارند. با تغییر سبک زندگی به خاطر کرونا، امکان فعالیت و بازی کودکان در  خارج از منزل کاهش یافته است.  به ویژه در شرایط زندگی آپارتمان نشینی بسیاری از کودکان کم تحرک تر شده اند.

بیشتر بخوانید: 5 دلیل برای اینکه حتما شام بخورید

از سوی دیگر در شرایط خانه نشینی ناشی از کرونا یکی از سرگرمی های انتخابی بسیاری از خانواده ها  تهیه انواع شیرینی ، دسر و غذاهای چرب و ....است. این امر حتی در شبکه های اجتماعی هم نمود پیدا کرد و عکس های فراوانی در این خصوص به اشتراک گذاشته شد. مصرف این نوع خوراکی ها دارای کالری زیاد است و در عین حال از نظر تامین نیازهای تغذیه ای کم ارزش است. همراهی کاهش فعالیت های فیزیکی با دریافت غذاهای پر انرژی بیشتر منجربه افزایش آمار چاقی کودکان شده است.

چاقی؛ عامل ضعف سیستم ایمنی

چاقی یکی از عواملی است که سیستم ایمنی بدن را ضعیف و خطر ابتلا به بیماری را افزایش می ‌دهد. کودکان مبتلا به اضافه وزن، حتما باید از رژیم های غذایی برای کاهش وزن استفاده کنند. همچنین می بایست در نظر داشت که برنامه های کاهش وزن کودکان با بزرگسالان متفاوت است. رژیم غذایی کودکان باید متناسب با مقدار اضافه وزن کودک تنظیم شود. کودکان دارای مشکل اضافه وزن باید خوراکی های پر انرژی مثل شیرینی، چیپس، پفک و انواع غذای های چرب، فست فود و... را در برنامه غذایی‌شان محدود کنند. خانواده می تواند با جایگزین کردن رژیم غذایی متعادل و برنامه غذایی متنوع، مشکل اضافه‌وزن کودک را  کنترل کند.

بیشتر بخوانید: عوارض رژیم‌ چند روزه و سریع لاغری

برای کودکانی که دچار چاقی هستند باید از برنامه های کاهش وزن کمک بگیریم. اما لازم است با استفاده از رژیم غذایی اصولی و علمی مراقب باشیم تا به رشد کودک آسیبی وارد نشود. شدت و محدودیت رژیم غذایی کودکان نسبت به بزرگسالان باید کمتر باشد. لازم است  توجه شود که رژیم در روند رشد کودک مشکلی ایجاد نکند. روندکاهش وزن ‌کند و تدریجی توصیه می شود تا به افزایش قد کودک آسیبی وارد نکند.

چه غذاهایی برای کودکان مناسب است

کوهدانی خاطرنشان کرد: کودکان غذاهای غنی از مواد مغذی لازم برای رشدشان استفاده کنند. خانواده ها لازم نیست در برنامه غذایی کودک محدودیت زیادی ایجاد کنند ولی میزان روغن، انواع نوشیدنی های شیرین مثل نوشابه و... را کمتر کنند. در میان‌وعده‌ها به جای کیک و شیرینی از میوه استفاده کنند.

در واقع با ایجاد تعادل در مصرف انواع مواد غذایی سعی کنیم برنامه غذایی  مناسبی را برای کودکان برنامه ریزی کنیم. در طول روز کودکان را به انجام فعالیت های ورزشی تشویق کنیم و نیز ساعاتی که کودک با تلویزیون، لپ تاپ و موبایل می گذراند را محدود کنیم.

از تاثیر خواب زیاد و نامنظم غافل نشوید

کوهدانی همچنین متذکر شد: در این ایام خواب کودکان زیاد و نامنظم شده است، بسیاری از کودکان شب خیلی دیر می‌خوابند و صبح خیلی دیر از خواب بیدار می‌شوند و به نوعی ساعت روز و شب‌شان جابه جا شده است. نکته ای که باید در نظر داشت این است که هورمون رشد که تاثیر بسیار زیادی در رشد قد کودکان دارد، شب‌ها ترشح می‌شود و به همین دلیل نمی‌توان خواب روز را جایگزین خواب شب کرد.

توصیه ای که دارم این است برنامه خوردن و خوابیدن کودکان نظم داشته باشند.  کودکانی که شب دیر می‌خوابند، صبح دیر بیدار می‌شوند معمولا صبحانه نمی‌خورند، در طول روز از تنقلات کم ارزش بیشتر استفاده می کنند، همراهی این شرایط با علاقه بسیاری از کودکان به غذاهای آماده مصرف یا فسـت‌ فودها به افزایش خطر چاقی کمک می کند. چراکه در مجموع، انرژی دریافتی کودک بیشتر از انرژی مورد نیاز بدنش می شود. لذا نیازهای تغذیه ای که  باید با وعده های غذایی مناسب تامین شود با حذف وعده های ضروری مثل صبحانه دچار کمبود می شود.

بنابراین مهم است که کودکان به‌ موقع بخوابند و وعده ها و میان وعده های منظم و مناسب شامل گروه های مختلف غلات، لبنیات، گوشت، سبزی و میوه داشته باشند. کودکان مواد پروتئینی با کیفیت بالا مانند شیر، تخم مرغ و انواع گوشت را بیشتر از بزرگسالان باید استفاده کنند.

رابطه چاقی و خوابیدن

کوهدانی درباره ارتباط چاقی و خواب زیاد گفت: ارتباط مستقیمی با هم دارند، مثل رابطه مرغ و تخم مرغ است. فردی که مبتلا به چاقی است به دلیل اضافه وزن، تحرک کمتری دارد و دچار خواب آلودگی  و خمودگی می‌شود. ضمن اینکه چاقی با افسردگی هم می‌تواند ارتباط داشته باشد. عدم رضایت فرد از ظاهر خود از عواملی است که موجب افسردگی می‌شود. از طرفی دیگر افراد افسرده معمولا خواب بیشتری هم دارند.

 افرادی که خواب بیشتری در شبانه روز دارند به دلیل اینکه در خواب انرژی کمتری مصرف می کنند، احتمال ابتلا به چاقی در این افراد بیشتر است. در دریافت مساوی غذا کسی که ساعت خواب بیشتری دارد نسبت به کسی که ساعت خواب کمتری دارد بخشی از غذایی که دریافت می‌کند به چربی اضافی تبدیل می‌شود و باعث چاقی می‌شود و این فرآیند به صورت دایره‌وار با هم مرتبط هستند.

احساس خستگی در کودکان

کوهدانی در ادامه گفت: در بسیاری از کودکان حتی بزرگسالان شاهد مسئله خوب آلودگی و خستگی هستیم، یکی از دلایل آن خمودگی و افسردگی است، از دلایل دیگر آن افت قند خون است که موجب خستگی و کسلی می شود که معمولا با فاصله از مصرف وعده غذایی قبلی مثلا ساعات پایانی عصرگاهی رخ می‌دهد. معمولا زمان طولانی بین ناهار و شام باعث افت قند خون و خواب آلودگی در این ساعات می شود.

از دلایل دیگر خواب آلودگی بلافاصله بعد از ناهار این است که برای هضم غذا، جریان خون به دستگاه گوارش  هجوم می آورد. در واقع بیشترین میزان گردش خون در ناحیه گوارش اتفاق می‌افتد و این مسئله موجب می‌شود که فرد بعد از غذا احساس خواب آلودگی کند. برای مقابله با این نوع خواب آلودگی لازم است از مصرف غذاهای چرب و با حجم زیاد خودداری شود.