راهنمای سفر به تخت سلیمان ؛ مکانی که هنوز اسرارآمیز است
تخت سلیمان دقیقا کجا است و چگونه باید برویم؟ تاریخچه آن چیست و قدمتش به چند سال قبل و چه دوره‌ای بازمی‌گردد؟ راهنمای سفر به این قلعه تاریخی را بخوانید.
دوات آنلاین-تخت سلیمان از مجموعه‌های تاریخی کم نظیر و از مهم‌ترین و مشهورترین مراکز تاریخ و تمدن کشور ایران است. این آثار تاریخی که در کوهستان‌های غرب کشور و در محل بسیار مصفا و خوش آب و هوای تکاب قرار گرفته، در زمان‌های قدیم موقعیت حساسی داشته است.
تخت سلیمان کجا است
تخت سلیمان یا آتشکده آذرگُشنَسب نام محوطه تاریخی بزرگی در نزدیکی تَکاب و روستای شهر تخت سلیمان (در گذشته نصرت‌آباد) در استان آذربایجان غربی و ۴۵ کیلومتری شمال شرقی این شهر است.
بقایای مجموعه تخت سلیمان روی جبهه‌ای از سنگ در ۴۸ کیلومتری شمال شرق تکاب قرار گرفته و در میان انبوهی از آثار طبیعی و مصنوعی مانند دریاچه‌ها، آبگرم‌ها، قبور کهنسال و ابنیه تاریخی دیگر احاطه شده است.
چگونه به تخت سلیمان برویم
اگر می‌خواهید فقط به دیدن تخت سلیمان یا همان زندان سلیمان بروید، می‌توانید از مسیر تکاب حرکت کنید و بعد از طی ۲۴ کیلومتر به تخت سلیمان برسید، اما چنانچه مایلید یکی دیگر از شگفتی‌های طبیعی استان آذربایجان را نیز ببینید، بهتر است از مسیر زنجان به تکاب حرکت کنید.
در سه کیلومتری غرب تخت سلیمان به کوه‌های مخروطی تو خالی منطقه می‌رسید. این کوه‌ها که در طی هزاران سال به دلیل فعالیت‌های آتشفشانی پدید آمده‌اند، در اثر جریان‌های و پیچش باد میان آن‌ها صداهایی تولید می‌شود. این صداها موجب می‌شوند که افسانه‌ای محلی به وجود آید که آن را به عنوان زندان سلیمان یا زندان دیو می‌شناسند. مکانی که به گفته‌ی افراد محلی، حضرت سلیمان دیوهای گردنکشی را که از فرمان او سرپیچی می‌کردند، در آن مکان زندانی می‌کرد.
بیشتر بخوانید: سردشت؛ بهشت گمشده زاگرس
قدمت تخت سلیمان چند سال است
قدمت این منطقه از نظر حضور انسان‌ها در آن به سه هزار سال قبل می‌رسد. مجموعه‌ی تخت سلیمان در سال ۱۳۸۲، به عنوان چهارمین اثر باستانی ایران، در یونسکو ثبت شد و پس از ثبت پرسپولیس، نیایشگاه چغازنبیل و میدان نقش جهان اصفهان در سال ۱۳۵۸، سکوت ایران را شکست و در حال حاضر، تلاش‌هایی برای آشکار شدن رازهای سر به مهر این مجموعه آغاز شده که هنوز هم بی وقفه ادامه دارد.
تخت سلیمان یا شهر گنجک در دره سرسبزی در بلندی سه هزار متری، سرشار از جاذبه‌های کم نظیر طبیعی تاریخی واقع شده، این ناحیه همان شهر مشهوری است که بنا به نوشته‌های کهن، زادگاه زرتشت و در نوشته‌های پهلوی به نام «گنجک» خوانده شده است.
این منطقه‌ی شهری است که بنا به نوشته‌های کهن، زادگاه زرتشت است. گیتا نویسان عرب آن را «شیز» گذشته نگاران رومی و یونانی «گزکا» و حمدا… مستوفی آن را به زبان مغولان «ستوریق» می‌نامیدند و امروزه، تمام این اثر را تخت سلیمان می‌نامند
آتشکده آذرگشسب از مهم‌ترین آتشکده‌های دوره ساسانی
قلعه تاریخی تخت سلیمان، بازمانده از دوره ساسانیان است و با بخش‌های مختلفی همچون آتشکده آذرگشسب به عنوان یکی از مهم‌ترین آتشکده‌های دوره ساسانی به شمار می‌رود.
این محوطه تنها آتشکده به جا مانده از سه آتشکده‌ی بسیار مهم در ایران است و اکنون تنها آثاری از آن به جای مانده و با نام تخت سلیمان خوانده می‌شود. این آتشکده از نظر موضوعات اعتقادی، باورهای دینی و نقشی که در حیات سیاسی و اجتماعی دوران ساسانیان داشت، از اهمیت بسیاری برخوردار بود و نماد اقتدار حکومت ساسانیان محسوب می‌شد.
این آتشکده در سال ۶۲۴ میلادی، به وسیله‌ی هراکلیوس ویران و بعدها به طور کامل متروک و بدون هیچ کاربری رها شد. آتشکده‌ی آذرگشسب مجموعه‌ای است مشتمل بر یک سالن مرکزی مربع شکل با چهار جرز قطور آجری که گنبد بزرگ آجری آن را پوشانده است. مجاور این مجموعه در بخش غربی مجموعه دیگری است که از آتشکده‌ای صلیبی شکل با ابعاد کوچک‌تر، دو تالار ستون‌دار با ستون‌های مدور چهارگوش و تعداد اتاق‌ها و فضاهای جانبی تشکیل شده است.
بیشتر بخوانید: سفر به قلعه رودخان ؛ راهنمای کامل
آذرگشسب یعنی چه؟
آذرگشسب به معنای آتش اسب نر است. بر اساس افسانه‌های ایرانی، این آتشگاه بدین علت این طور نامیده شده که کیخسرو هنگام گشودن بهمن دژ در نیمروز با تیرگی شبانه، که دیوان با جادوی خود پدید آورده بودند، روبه‌رو شد. آنگاه آتشی بر یال اسب او فرود آمد و جهان را دگر باره روشن کرد و کیخسرو پس از پیروزی و گشودن بهمن دژ، به پاس این یاوری اهورایی، آتش فرود آمده را آنجا نشاند و آن آتش و جایگاه به نام آتش اسب نر (گشسب یا گشنسب) نامیده شد. متاسفانه، با وجود این ویژگی‌های منحصر به فرد، این اثر تاریخی با مشکلات و کمبودهای زیادی از جمله نبود راه‌های دسترسی مناسب، کمبود امکانات رفاهی و محدودیت اعتبار مرمت و بازسازی مواجه است مشکلاتی که در صورت بی‌توجه‌ای مسوولان این شاهکار تاریخی را دچار آسیب جدی می‌کند.
بیشتر بخوانید: شهر زیرزمینی نوش آباد کجا است و تاریخچه آن چیست؟
کوه زندان سلیمان جاذبه‌ای اسرارآمیز
در طوقه این مخروط بقایای معبد مقدسی مربوط به هزاره اول قبل از میلاد وجود دارد که در دهه‌ی چهل هیئت باستان‌شناسی آلمان آن را مورد کاوش و مطالعه قرار داد. بعد از رونق آتشکده‌ی آذرگشنسب، در دوره‌ی ساسانی تا مدتی از کوه زندان سلیمان و تعدادی از واحدهای معماری آن به عنوان قلعه نگهبانی استفاده می‌شده است.
برخی از باستان‌شناسان و کاوشگران اماکن تاریخی معتقدند این کوه اصلا سابقه‌ی آتش‌نشانی نداشته بلکه در ابتدا دریاچه‌ای شبیه دریاچه تخت سلیمان که بعدها آب آن خشک شده و به شکل فعلی درآمده است. همچنین، در ارتفاع ۶۵ متری این کوه دیواری مانند کمربند پس از حفاری مشاهده شده که طول آن به ۸۰۰ متر می‌رسد، در همین ارتفاع آثار و بقایای ساختمانی که همگی از سنگ ساخته شده با پله‌های عریض سنگی بسیار جالب توجه است.
نکته قابل توجه در مورد کوه زندان سلیمان وجود گاز و چشمه‌های گاز دار داخل این گودال است که هنوز هم دیواره‌های فرونشسته چشمه‌ای گازدار در کف حفره زندان فعالیت دارد که همین پدیده موجب جذب شمار زیادی از گردشگران داخلی و خارجی برای صعود به دهانه‌ی این کوه شده است.
این صداها موجب شده که افسانه‌ای محلی ایجاد شود که آن را به عنوان زندان سلیمان بشناسند. مکانی که به گفته‌ی افراد محلی، حضرت سلیمان دیوهای گردنکشی را، که از فرمان او سرپیچی می‌کردند، در آن مکان زندانی می‌کرد. روبه‌روی زندان سلیمان، یک کوه قرار دارد که در آن آثاری هست که نشان می‌دهد در دوران ساسانیان ترسیم شده است.
اینجا مکانی است که نمی توان به سادگی از آن خارج شد. مکانی ترسناک و اسرارآمیز با رازهایی که در دل تاریخ گم شده‌اند. کوه زندان سلیمان کنار مجموعه‌ی تاریخی و باستانی تخت سلیمان از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان آذربایجان غربی محسوب می‌شود و در اولویت اول گردشگران منطقه‌ی شمال غرب کشور قرار دارد به طوری که بازدید از این کوه نه تنها موجب حیرت گردشگران داخلی و خارجی می‌شود بلکه تماشای آن و دیدن شگفتی‌های داخل این کوه میان تهی از روی دهانه خطرناک و بسیار مهیج و جالب است.
وقتی به پای کوه می‌رسید شاید چنان به عظمت این مکان پی نمی‌برید، ولی کافی است امتحان کنید و با نیم ساعت کوهنوردی خود را به بالای کوه برسانید و شکل عجیب و غریب این مکان را ببینید و آن وقت است که مات و مبهوت این همه شگفتی می‌بیند. البته مسیر کوهپیمایی زیاد سخت و صعب‌العبور نیست و می‌توان به راحتی خود را به بالای کوه برسانید. خیلی مراقب باشید زمانی که به بالای این کوه رسیدید داخل گودال ۱۰۰ متری، که چاله‌ای طبیعی است، نیفتید. اینجا همان جایی است که وعده‌اش را داده بودیم (زندان دیو). جایی که قطر دهانه اش تقریبا ۶۵ متر و عمقی در حدود ۸۵ متر دارد.
دریاچه سحرآمیز با جزیره شناور
در فاصله ۲۰ کیلومتری تخت سلیمان نیز دریاچه سحرآمیزی قرار گرفته که جزیره‌ای روی آن شناور است. قطر دریاچه ۸۰ متر و قطر جزیره‌ی شناور روی آن ۶۰ متر است که وزش باد، هر روز دو بار این جزیره را از این سو به آن سو جابه‌جا می‌کند.
چمن متحرک یا «چملی گول» یکی از بی‌نظیرترین پدیده‌های ایران و حتی جهان است که در دل طبیعت و کنار مجموعه‌ی جهانی تخت سلیمان تکاب جا خوش کرده و هنوز رازی سر به مهر به شمار می‌رود. «چملی گول» در زبان محلی این منطقه؛ یعنی، جزیره‌ای از چمن روی برکه. چمن متحرک چملی، قطعه‌ی بزرگی از نی‌هایی، که از به هم چسبیدن ریشه‌‌شان بدون ارتباط با زمین روی آب شناور مانده، تشکیل شده است.
این چمن به شکل جزیره‌ای متحرک با مساحت بیش از صد متر مربع روی برکه‌ای کوچک خودنمایی می‌کند که با وزش باد و جریان هوا و تکان خاصی به جهت‌هایی مختلف تغییر مسیر می‌دهد و حرکت می‌کند و همین امر موجب منحصر به فرد شدن این جاذبه‌ی طبیعی شده است.
چمن به شکل معلق و شناور در وسط این برکه قرار گرفته و پوشش گیاهی کاملا مطلوب و مناسب دارد و حتی در زمستان و سرمای هوا نیز چمن آن سبزی خود را از دست نمی‌دهد. از علت حرکت و شناور بودن این چمن شگفت‌انگیز اطلاعی دقیق در دست نیست، اما برخی کارشناسان علت آن را منطبق و متناسب با حرکت وضعی زمین و عده‌ای دیگر ناشی از عوامل طبیعی و وزش باد می‌دانند.
اهالی منطقه‌ی تخت سلیمان معتقدند که در کف این دریاچه‌ی شهری پر از طلا وجود دارد و حضرت سلیمان گنج‌هایش را آنجا پنهان کرده است. بر اساس باور این افسانه تاکنون افراد زیادی قصد داشتند به کف دریاچه بروند، اما هیچ وقت بازنگشتند. همچنین چندین غواص باستاشناس نیز سعی کرده‌اند که تا به کف این دریاچه برسند، اما به علت عمق بیش از ۷۵ متری دریاچه و ته نشین شدن رسوبات معدنی هنگامی که غواص پایین می‌رود، رسوبات کف بالا می‌آیند و فضا را تاریک می‌کنند در نتیجه به علت تاریک شدن امکان نفوذ به کف دریاچه ممکن نیست.
دریاچه‌ی تخت سلیمان با جود زمستان‌های سرد منطقه‌ی تکاب دمایش همواره ثابت است و در تابستان و زمستان ۲۱ درجه سانتی‌گراد است. از این دریاچه چندین نهرآب سرازیر می‌شود که به طور میانگین ثانیه‌ای ۹۰ لیتر می‌شود. آب این دریاچه از سفره‌های آب زیرزمینی، که در کف دریاچه وجود دارد، تامین می‌شود.
منبع:7 روز زندگی
12jav.net