شهر زیرزمینی نوش آباد کجا است و تاریخچه آن چیست؟+ گزارش تصویری

دوات آنلاین-شهر زیرزمینی نوش آباد یکی از دیدنی‌ترین مناطق استان اصفهان است که از همه نظر بی‌نظیر و جذاب است. غارها،‌ دخمه‌ها، قنات‌ها و زیرزمین‌ها، از جمله مكان‌های دلهره‌آور و البته هیجان‌انگیزی هستند كه ذهن‌های قصه‌ساز و ماجراجو را در دالان‌های خیال به پرسه وامی‌دارند و با خود به گذشته می‌برند؛ همان‌جایی كه به دلیل دوری از ما ناشناخته به نظر می‌رسد و از این رو عرصه تاخت و تاز تخیل و رویاست.

 

شهر زیرزمینی نوش آباد کجا است

حالا تصور كنید این دالان سفر به گذشته نه یك غار یا زیرزمین، بلكه یك شهر زیرزمینی باشد؛ جایی كه در آن حتی خیالتان را مجالی برای به پرواز درآمدن نخواهد بود؛ چرا كه در این شهر زیرزمینی شما دقیقا در گذشته سیر خواهید كرد و خود را یكی از نوش‌آبادی‌هایی می‌بینید كه در 1400 سال پیش برای در امان ماندن از یورش بیگانگان به شهر، در این پناهگاه مخفی شده‌اید.

 

در شهر زیرزمینی نوش‌آباد، بزرگ‌ترین شهر زیرزمینی دستكند جهان و در بافت قدیمی شهر نوش‌آباد، شهری كه در هفت كیلومتری كاشان و سه كیلومتری آران و بیدگل قرار گرفته است.

در ورودی شهر نوش‌آباد، تابلوی شهر زیرزمینی نوش‌آباد را جست‌وجو می‌كنیم و آن را می‌یابیم؛ یك تابلو ما را به ورودی شماره یك و دیگری به ورودی شماره 2 راهنمایی می‌كند. ما ورودی شماره2 را انتخاب می‌کنیم.

 

بالاخره می‌رسیم. ورودی شهر كه با تابلوی شهر زیرزمینی نوش‌آباد مشخص شده، در فضایی صحن‌مانند قرار گرفته است؛ جایی كه به آن مركز محله تو ده می‌گویند و یك حسینیه در مقابل آن است.

 

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع سفر به استان اصفهان

 

در اطراف این فضای میدان مانند، كوچه‌های قدیمی با خانه‌هایی فرسوده كه نشان از قدرت پایین اقتصادی ساكنان آن محل است به اطراف كشیده شده‌اند. برای خرید بلیت ورود به شهر معطل نمی‌شویم؛ چرا كه جز ما تنها یك گروه هفت یا هشت نفره هستند كه برای دیدن این شهر آمده‌اند.

بلیت در دست به دنبال راهنمای شهر، وارد این بزرگ‌ترین دستكند كه همچنین دارای متنوع‌ترین معماری در میان دستكندهایی از این نوع در جهان،‌ ‌آن هم زیر بافت شهری است، می‌شویم. ورودی تنگ و باریك و كوتاه است. همراه من برای یك لحظه وحشت می‌كند و از آمدن منصرف می‌شود. اما من پر از هیجانم. بوی خاك مرطوب و خنكای دالان‌های تاریك مرا به وجد آورده است. قلبم تند تند می‌زد.

 

بالاخره همراه من با این توضیح راهنما كه تنها چند قدم اول ورودی اینچنین كوتاه و تنگ است و باقی مسیر تا این اندازه نفسگیر نیست به آمدن رضایت می‌دهد. من كه از آمدن او خیالم راحت شده بود، یكباره خود را در گذشته یافتم. راهنما پیشاپیش ما حركت می‌كند و ما به دنبال او، تونل‌ها را پشت‌سر می‌گذاریم.

 تاریخچه شهر زیرزمینی نوش آباد

باوركردنی نیست كه مردم 1400 سال پیش بدون در اختیار داشتن ابزار و وسایل كنونی و تنها با كمك نیروی بازو و ابزار ابتدایی، چنین شهری را زیرزمین حفر كرده باشند آن هم با در نظرگرفتن تمامی جزئیات: تاسیسات تهویه هوا، تله‌هایی كه برای سردرگم كردن دشمن طراحی شده و فضاهای اختصاصی و عمومی برای پناه گرفتن مردم شهر در زمان‌های اضطراری.

راهنما ضمن توضیحاتش درباره این فضای زیرزمینی شگفتی‌آور می‌گوید: بررسی معماری، اشیای به دست آمده از حفاری‌ها و نیز انطباق این یافته‌ها با مستندات تاریخی در دسترس نشان می‌دهد این فضا با كاربری دفاعی طراحی و ساخته شده است. آن‌گونه كه او در ادامه خاطر نشان می‌كند،‌ معماری شهر نشان از طبقه اجتماعی مردم این شهر دارد.

 

بیشتر بخوانید: در یزد از کجاها دیدن کنیم؟

 

به این ترتیب كه افراد متمول در فضای زیر خانه خود به بخش زیرزمینی شهر دسترسی داشته و آنجا فضایی با حریم اختصاصی همچون سوئیت‌های امروز داشته‌اند. راهنمای شهر زیرزمینی سیستم‌های تهویه هوا را نیز نشانمان می‌دهد و از تله‌هایی كه در طراحی معماری فضاهای این شهر برای گمراه یا كند كردن سرعت مهاجمان به كار رفته نیز سخن می‌گوید.

 

از راهروهای باریك كه تنها امكان ورود همزمان یك نفر را فراهم می‌كند و ترس به دل‌ها می‌ریزد، از راه‌های مخفی فرار و نیز از طاق‌هایی با ارتفاع متفاوت در ورودی و خروجی كه فرد را به اشتباه انداخته و باعث اصابت سر به دیواره آن می‌شود.

در حالی كه راهنما تاكید می‌كند این قسمت تنها بخشی بسیار كوچك از این شهر چند هكتاری است، اتمام بازدیدمان را هم اعلام می‌كند. درست در آن هنگام كه من در میانه راه گریز و فرار با مردم شهر در راهروهای تاریك و باریك این شهر زیرزمینی‌ام و روزها و شب‌هایی را تصور می‌كنم كه در كنجی از این مخفیگاه روز گار می‌گذرانم. حتی پناهگاهم را هم انتخاب كرده‌ام و به این فكر می‌كنم چگونه باید در آن دقایق پر از وحشت سر خود را گرم كنم. آن هم در زمانه‌ای كه خبری از تلفن همراه و اینترنت و حتی كتاب به صورت امروز آن نبوده است.

نوش‌ آباد چگونه کشف شد؟

گفتنی‌ها و دانستنی‌ها درخصوص این شهر بسیار است و از این رو تصمیم می‌گیرم برای دستیابی به اطلاعات بیشتر در مورد شهرزیرزمینی نوش‌آباد، با سرپرست كاوش‌های این شهر تماس بگیرم؛ زهرا ساروخانی.

 

این اتفاق می‌افتد و او از ابتدای راه كشف این شهر زیرزمینی می‌گوید. آن‌طور كه ساروخانی توضیح می‌دهد، شهر زیر زمینی سال 83 كشف و نخستین فصل كاوش هم در سال 84 آغاز و تا كنون، پنج فصل كاوش انجام شده كه این كاوش‌ها در هفت كارگاه صورت گرفته؛ هفت كارگاهی كه در حال حاضر دوتای آنها برای بازدید گردشگران در دسترس است.

 فقط یک کیلومتر از نوش آباد کاوش شده است

سرپرست كاوش شهر زیرزمینی نوش‌آباد همچنین از باز شدن دو كارگاه دیگر هم در آینده‌ای نزدیك خبر می‌دهد. به گفته این كاوشگر، تا امروز تنها یك كیلومتر از این شبكه زیرزمینی 35 هكتاری مورد كاوش و شناسایی قرار گرفته است. ساروخانی در این‌باره می‌افزاید: وقوع دو سیل در گذشته باعث پر شدن فضاهای درونی شهر شده و همین موضوع كار را دشوار می‌كند.

او در ادامه در خصوص جزئیات این دستكند و شگفتی‌های معماری این فضا به ما می‌گوید: سیستم تهویه در همه جای شهر زیرزمینی تعبیه شده است. این سیستم در دل دیواره‌ها قرار گرفته و هر یك از آنها از طریق یك چاه و تنبوشه سفالی با هوای بیرون در ارتباطند. اما آن‌طور كه ساروخانی می‌افزاید، در مورد نحوه نگهداری غذا در این شهر تاكنون اطلاعات كافی به دست نیامده است.

 

بیشتر بخوانید: چرا و چگونه به بندر گناوه سفر کنیم؟

 

از دیگر نكات مورد توجه در مورد این شهر زیر زمینی كه این باستان شناس بر آن تاكید می‌كند، همان جزئیات دفاعی معماری بناست؛ در واقع همان‌طور كه گفته شد، این شهر زیرزمینی با هدف دفاع در مواقع هجوم و حمله بیگانگان به شهر ایجاد شده و از این رو همه ملزومات برای به حداكثر رساندن كارایی دفاعی فضا در آن رعایت شده است؛ از جمله ساخت جان‌پناه‌ها در جای جای شهر و در فواصل مختلف، ایجاد كانال‌هایی در كف كه در تاریكی قابل تشخیص و شناسایی نباشد و نیز حقه‌هایی در ساخت برخی فضاها كه باعث سردرگمی و نیز آسیب رساندن به دشمن و متوقف کردن آنها می‌شده است.

 

آن‌طور كه این باستان‌شناس می‌گوید، در نوش‌آباد جز این شهر زیرزمینی، دستكندهای دیگری نیز وجود دارد كه قرار است برای رونق هرچه بیشتر گردشگری این منطقه، مورد بررسی و كاوش قرار گیرند؛ از جمله قنات‌ها كه خود به شهر زیرزمینی متصل هستند و جز این‌كه منابع آبی مردم را در زمان حضورشان در این پناهگاه فراهم می‌كرده‌اند، راهی برای فرار نیز بوده‌اند. جز این در حال حاضر یك سایت تاریخی دیگر نیز در نوش آباد هست كه مراحل كاوش آن توسط دانشگاه كاشان در حال طی شدن است؛ شهری با نام فیض‌آباد كه متعلق به دوره ایلخانی است.

 

ساروخانی درخصوص محل تامین اعتبارات برای طرح كاوش شهر زیرزمینی نوش‌آباد به جام‌جم می‌گوید:در سال 93 شهر نوش‌آباد توسط اداره‌كل موزه‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری كشور به سایت موزه تبدیل و اعتبارات سالانه به آن تخصیص داده شد. این اعتبارات از سوی سازمان میراث فرهنگی تامین‌می‌شود و همین سازمان وظیفه نظارت بر آن را هم به عهده دارد. همچنین بهره‌بردار این طرح، شهرداری است. 

 

بیشتر بخوانید: چابهار چه جاهای دیدنی دارد

 

سرپرست تیم كاوش شهر زیرزمینی نوش‌آباد به طرح‌های پیرامونی شهر زیرزمینی در راستای تبدیل این شهر به یك مقصد مطرح گردشگری هم اشاره می‌كند. طرح‌هایی كه احیای مسیرهای تاریخی، كف‌فرش، طراحی و نصب مبلمان شهری و نیز جداره‌سازی دیوارها را در بر می‌گیرند و راه را برای قرار گرفتن شهر زیرزمینی نوش‌آباد در فهرست آثار جهانی هموار خواهد كرد؛ چراكه این شهر از ظرفیت‌های كافی برای جهانی شدن برخوردار است و هم اكنون نیز در فهرست مقدماتی یونسكو برای ثبت قرار گرفته است.

 

اتفاقی كه در صورت واقع شدن، شمارگردشگران خارجی بازدیدكننده از این شهر تاریخی را كه اتفاقا در استان گردشگرپذیر اصفهان و در همجواری شهرهای توریستی مهمی چون كاشان، قمصر و آران و بیدگل است، افزایش خواهد داد. گردشگرانی كه عمدتا شهروندانی از كشورهای فرانسه،کانادا، استرالیا و آلمان هستند.

 

منبع: جام جم

 

 

12jav.net