چرا و چگونه به سبلان سفر کنیم؟

دوات آنلاین-اگر قصد دارید به کوهستان سبلا سفر کنید یا اطلاعات بیشتری درباره این منطقه بسیار زیبا داشته باشید کمی وقت بگذارید و خواندن این مطلب را از دست ندهید.

سبلان جایی شبیه بهشت

شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که چرا از میان این همه کوهستان که ایران را مانند چین خوردگی های زیبا و نامنظم احاطه کرده است، سبلان را به عنوان مقصد امروز گردشگری مان انتخاب کرده ایم؟ در جواب تان باید بگویم که کوه های سر به فلک کشیده سبلان در این روزها بهترین دمای خود برای پذیرایی از مهمانانش را دارد. این کوه ها که از نعمت همیشگی برف و یخ در همه فصول سال برخوردار هستند، می توانند مقصد هیجان انگیزی برای مسافران گرمازده باشند. در سبلان انگار بهار با تاخیر می آید، دشت ها و دره هایش پر از سبزه های نو رس هستند و در دره شروان هنوز صدای چلچله ها می آید و هوا به گونه ای با صفاست که گاه تاریخ را گم می کنید. به هر حال شاید تنها ایراد این شگفتانه سربه فلک ساییده، صعب العبور بودن مسیر دسترسی به جاذبه هایش برای کودکان و کهن سالان باشد و گرنه هر چه در سبلان وجود دارد زیبایی است و زیبایی. شما با یک گردش چند روزه در میان کوه ها و دره های سبلان، بازدید از چندین دریاچه، چشمه آبگرم، چشمه آب معدنی، آبشار، دره ها و مراتعی نصیب تان می شود که هر آن با خود می گویید اگر این جا بهشت نیست پس کجاست؟

سبلان کوهی که قسم به آن مار را خشک می کند !

رشته کوه های سبلان در آذربایجان قرار دارد. سبلان که به زبان ترکی به ساوالان شهرت دارد به سه شهر اردبیل، مشکین شهر و اهر مشرف است. این کوهستان زیبا برخلاف کوهستان سهند کوهپایه های زیبا و سر سبزی دارد و خبری از سنگلاخ های آزار دهنده در آن نیست. در اکثر کوهپایه های سبلان می توانید سیاه چادر عشایر کوچنده را ببینید. آن ها همچنان به طور منحصر به فردی به قامت رعنای سبلان نگاه می کنند. از نظر آن ها سبلان کوه بسیار مقدسی است. براساس متون کهن پارسی، زرتشت به مدت 30 سال در کوهستان سکنا گزیده و به عبادت و نیایش خدایش پرداخته است حتی مدفن او را نیز در جایی از همین کوهستان می دانند. از نظر عشایر اگر به کوه با عبارت «سولطان ساوالان» سوگند بخورند، مار را در حال شکار خشک می کند. البته باید گفت که دست هنرمند طبیعت هم در این افسانه پردازی بیکار نمانده است. در جبهه غربی قله سبلان و در نزدیکی های جان پناه فلزی، تخته سنگ عظیم الجثه ای قرار دارد که مانند تندیس یک عقاب است . عشایر عقاب سنگی را نگهبان قله می دانند و برایش داستان هایی ساخته اند. برای رفتن به جای جای سبلان باید یک برنامه سنگین چند روزه را برای خود و همراهان تان بچینید و از آن جایی که مقاصد شبمانی تان بیشتر در جان پناه های کوهستانی است، از بستن چمدان های بزرگ چشم بپوشید و به کوله باری کوچک اما پر از وسایل کاربردی قانع شوید. در ادامه، مسیر رفتن به تنها دو شگفتانه از چندین زیبایی سبلان را برای تان شرح خواهیم داد.

قارتال داشی نگهبان سبلان

قارتال در زبان ترکی به معنای عقاب و قارتال داشی به معنی عقاب سنگی است. آن چنان که گفتیم مردمان محلی نگاه ویژه ای به سبلان دارند و آن را مقدس می شمارند. در جبهه غربی سبلان در نزدیکی و نرسیده به پناهگاه فلزی تخته سنگ بزرگی قرار دارد که فرسایش روزگار آن را به شکل زیبایی در آورده است. سنگ دارای هیبت عقاب گونه ای است که انگار در کمرکش کوه نشسته و مانند یک منتظر ابدی صورتش را به سمت شرق سبلان چرخانده است. برای رفتن به قارتال داشی باید خودتان را دوباره به آبگرم شابیل برسانید. در این جا بهتر است سر کیسه را شل کنید و با لندرور به سمت «خاوند اوباسی» بروید. چرا که مسیر صعود به قله از مسیر قبلی سخت تر است و شما در کوهستان به ذخیره انرژی تان بیشتر از پول های جیب تان احتیاج خواهید داشت. لندرورها شما را بعد از 45 دقیقه بالا و پایین انداختن به خاوند اوباسی و پناهگاه معروف به حسینیه می رسانند. چنان چه بتوانید خود را تا قبل از ظهر به حسینیه برسانید، زمان مناسب برای صعود به پناهگاه بعدی را خواهید داشت وگرنه شب را باید در حسینیه بمانید. زمان مناسب برای صعود به یال گردنه غربی حدود دو تا سه ساعت است. از حسینیه به سمت راست حرکت کنید. بعد از گذر از پای کوه های « بایراق» ، « ایری داش» و «یار پاق» به یال گردنه غربی نزدیک می شوید. بهتر است در کنار جان پناه چادرهایتان را برپا و شب را در ارتفاع 3600 متری از دریا تجربه کنید. البته ممکن است برای افرادی که تا به حال تجربه چنین ارتفاعی را نداشته اند، مشکلاتی از قبیل ارتفاع زدگی، ترس زیاد، افزایش فشار خون و تنگی نفس پیش بیاید که گاهی می تواند حسابی دردسر ساز شود. اگر خودتان را تنها به دیدن قارتال قانع کرده اید باید بگویم که جان پناه بعدی در مسیر در واقع مقصدتان هم است. حدود دو تا سه ساعت دیگر کوهنوردی در پیش دارید تا به جان پناه فلزی برسید و نزدیکی های این جان پناه می توانید قارتال داشی را که همچنان استوار در حال دیده بانی و پاسبانی از کوه مقدس است ، از نزدیک لمس کنید. اگر هنوز هم جانی در پاهای تان مانده است، به شما پیشنهاد می کنم راه را به سمت بالاتر ادامه دهید. تمام کوهنوردانی که سبلان را از همه جهات فتح کرده اند معتقدند که مسیر صعود غربی زیباترین و سحر انگیزترین و در عین حال سخت ترین راه رفتن به قله است. قله های مرتفع «هرم»، «کسری» ، یخچال های طبیعی و گذر از کنار رودخانه های زیبا این مسیر را رویایی تر از آن چه فکر می کنید خواهد کرد. البته ناگفته نماند حرکت در این مسیر به دلیل شیب زیاد کوه نیاز به تجهیزات فنی تر، قدرت بدنی بالا و صبر و حوصله دارد. اگر به صورت آهسته و پیوسته گام بردارید پس از حدود دو ساعت و نیم کوهپیمایی به قله خواهید رسید. در زیر پای تان به شرطی که بخت یارتان باشد و هوا مه آلود نباشد می توانید کوه های پایین دست را ببینید که مانند چین خوردگی های سبز دامن گسترانیده است. در قله زمان زیادی برای بازدید و استراحت ندارید. بهتر است هر چه زودتر خودتان را به قارتال برسانید و شب را در آن جا بمانید و صبح خوش خوشک مسیر پایین آمدن از کوه را بپیمایید و از دیدنی های مسیر بیشتر لذت ببرید.

وقتی که به جای آتش، آب می جوشد

کوهستان سبلان، از کوهستان های آتشفشانی خاموش شده است. در قله سبلان آن جایی که شاید در قرن ها پیش مواد مذاب و گداخته فوران می کرده است، امروزه چشمه آب سبز رنگی می جوشد که حیرت بازدید کنندگانش را در پی دارد. راحت ترین مسیر برای رفتن به این چشمه از سمت شمال شرقی سبلان است که اگر خودروی شاسی بلند داشته باشید، تقریبا راه رسیدن به قله برای تان بسیار آسان تر خواهد شد. برای رفتن به این چشمه باید از اردبیل به سمت شهرستان لاهرود حرکت کنید. از لاهرود وارد جاده خاکی اما کم سنگلاخ آبگرم «قوطورسوئی» بشوید. حدود دو ساعت رانندگی در جاده های کوهستانی و پر پیچ و خم در انتظارتان است تا به چشمه شفا بخش قوطورسوئی برسید. دشت اطراف این چشمه جان می دهد برای پهن کردن بساط پیک نیک و گشت و گذار ، اما باید پا روی دل تان بگذارید و به امید دیدن زیبایی هایی شگفت انگیز دل از این دشت بکنید. چرا که باید تا قبل از ساعت 3 بعد از ظهر خودتان را به جان پناه برسانید. البته گردشگران آفرود سوار اغلب در این چشمه یا چشمه شابیل که در ادامه همین مسیر است، کمپ می زنند و حظ فضا را می برند. اما اگر می خواهید خود را بی دردسر به جان پناه برسانید، در کنار چشمه ها خیلی نمانید. از کنار قوطورسوئی به سمت غرب به حرکت خود ادامه دهید. هنوز هم می توان این مسیر را با خودروهای معمولی طی کرد البته دست اندازهای جاده در بعضی جاها کمی زیاد می شود. جاده به وسیله تابلوهای راهنما به خوبی علامت گذاری شده است. شما بعد از نیم ساعت رانندگی مار پیچ در میان تپه ماهورها به آبگرم بعدی به نام « شابیل» می رسید. شابیل خلاف قوطورسوئی آبی بدون بو دارد. در شابیل همیشه لندرورهایی برای جابه جایی مسافران به پناهگاه های کوهستانی وجود دارد که به ازای هر نفر حدود 5 تا 10 هزار تومان می گیرند. تعیین قیمت بستگی به فصلی دارد که شما آن را برای سبلان گردی انتخاب کرده اید. در زمستان ها که راه برف گیر می شود قیمت کرایه لندرورها هم افزایش می یابد. البته از شابیل می توانید پای پیاده به پناهگاه بروید. این مسیر به خوبی پاکوب شده و امکان گم شدن تان تقریبا صفر است مگر این که هوا مه آلود شود و شما قادر به تشخیص راه از بیراهه نباشید. به هر حال حدود یک تا یک و نیم ساعت کوهنوردی در انتظارتان است تا به مقصد برسید. تنها نکته ای که درباره رسیدن به پناهگاه می ماند، زمان رسیدن به آن است. تا جایی که می شود تلاش کنید قبل از ساعت 5 عصر خودتان را به آن جا برسانید. شاید الان که در این گرمای طاقت فرسا این مطلب را مطالعه می کنید، کمی برای تان عجیب باشد اما درسبلان این روزها از ساعت 5 و 6 عصر یخ بندان شروع می شود و هوا رو به سردی می رود. در ارتفاعات باران می بارد و در پایین دست ها هم مه غلیظ و سردی کوهستان را در بر می گیرد. پس برای این که گرفتار این شرایط غیر عادی نشوید، بهتر است تا قبل از سرد شدن عصرگاهی سبلان به پناهگاه رسیده باشید و خود را برای روز سخت اما پر از هیجان فردا آماده کنید.

تا می توانید در صعود به قله سحر خیز باشید و آفتاب نزده عازم شوید. اگر با یک گروه کوچک و غیر حرفه ای قصد رفتن به دریاچه آتشفشانی را دارید سعی کنید در پناهگاه با گروه های کوهنوردی دوست شوید و همراه آن ها قله را فتح کنید. هر چند مسیر به علت رفت و آمد زیاد گردشگران حسابی پاکوب شده است اما ممکن است در حین بالا رفتن از سراشیبی های تند دچار مشکل شوید و به تجهیزات فنی تر کوهنوردی احتیاج پیدا کنید. رسیدن به قله حدود 5 تا 6 ساعت کوهنوردی می طلبد. به جز همان ابتدای راه که باید از کمر پر شیب کوه صعود کنید بقیه راه بسیار جذاب و دیدنی است و هر قدمی که برمی دارید شگفتی بیشتری در زیر پای تان جلوه گری می کند. اما اوج زیبایی در سبلان در کنار «سنگ مهراب» اتفاق می افتد،  زمانی که شما سنگ را نیم دور می زنید و از کنار آن چشم تان به دریاچه آتشفشانی قله سبلان می خورد. چشمه ای بیضی شکل با اندازه قطرهای 80×180متر که دور تا دورش را کمربندی از برف و یخ پوشانده است. اگر دست تان را به آب بزنید متوجه دمای بسیار پایین آن می شوید. آب دریاچه در گرم ترین فصول سال به زحمت به یک درجه سانتی گراد می رسد. در کف دریاچه جلبک های سبزرنگی رشد کرده اند که به آن رنگ و حال و هوای خاصی داده اند. در برنامه های کوهنوردی توجه همیشگی به زمان بسیار مهم است. همان طور که در کوهپایه ممکن بود هوا به یک باره تغییر کند، در قله نیز این احتمال با شدت بیشتری وجود دارد. بنابراین به گونه ای برنامه ریزی کنید که حداقل دو ساعت بعد از ظهر قله را به سمت مقصد پناهگاه ترک کنید.

نکته های مهم درباره کوهنوردی

داشتن نقشه راهنما یا همراهی با یک راهنما بسیار مهم است. شاید برای عده ای تصور این که در کوه امکان گم شدن وجود داشته باشد خیلی خنده دار جلوه کند. از نظر آن ها در مسیر صعود که تکلیف روشن است و باید به قله رسید. قله ای که از جای جای کوه به خوبی نمایان است. در مسیر فرود هم که باید به سمت پایین سرازیر شویم و دیگر گم شدن بی معناست. اما واقعیت این است که این دوستان احتمالا تا به حال قدم در کوهستان های مرتفع و به هم  پیوسته نگذاشته اند. دنیای آن بالا به شدت با دنیای هموار پایین دست فرق می کند. مثلا در هنگام فرود اگر تنها چند گام از مسیرتان منحرف شوید وقتی که به پایین دست می رسید خواهید دید که تا مقصد مد نظرتان کیلومترها فاصله دارید.

از سلامت خود مطمئن شوید. اگر کوهنورد حرفه ای نیستید و می خواهید برای اولین بار به ارتفاعات سفر کنید حتما قبل از سفر به پزشک مراجعه کنید و از او بخواهید تا میزان فشار خون شما را بسنجد. بزرگ ترین مشکلی که برای مرتفع نوردان ممکن است پیش بیاید نوسانات فشار خون است. دومین مورد به رو راستی شما با خودتان برمی گردد. توان و قدرت بدنی تان را تخمین بزنید و اگر به هر دلیلی شرایط بدنی تان را برای کوهپیمایی های چند ساعته و نفسگیر مناسب نمی بینید قید سبلان گردی را بزنید.

تغذیه در کوه: اولین مسئله، بحث آب در سبلان است. برای برداشتن بطری های متعدد آب معدنی زیاد خودتان را اذیت نکنید، چرا که کوه پر است از سرچشمه آب های حاصل از ذوب یخ ها که شما را به راحتی سیراب می کند. اگر در فصل سرما هم به سبلان بروید، می توانید با ذوب برف ها آب گوارایی را نوش جان کنید. اما درباره تغذیه در کوهستان باید گفت که صرف غذاهای کنسروی به علت جا گرفتن کم و آسانی در استفاده بسیار توصیه می شود. حتما قبل از صعود کنسروها را بجوشانید. علاوه بر این ها نباید از به همراه داشتن خرما غفلت کنید. خرما به عنوان یک بمب انرژی می تواند در زمان هایی که بدن تان کم آورده است به کمک تان بشتابد.

داروهای خاص و کمک های اولیه: اگر کوله تان کوچک است و وسایل مورد نیازتان زیاد، هیچ گاه جعبه کمک های اولیه را خط نزنید. کمک های اولیه و داروهای پرکاربرد در کوهستان بسیار ضروری هستند. در کوهستان ها به دلیل دوری از مراکز درمانی و صعب العبور بودن مسیر  باید همیشه داروهای پرکاربرد را به همراه داشته باشید.

این داروها می تواند انواع مسکن ها ،قرص های درمان کننده مشکلات گوارشی، قرص های آرام بخش و افشانه های تنفسی باشد. وسایل کمک های اولیه مانند انواع بانداژها، چسب زخم، محلول ضد عفونی کننده و... را نیز باید به همراه داشته باشید.

تجهیزات کوهنوردی نیز از ملزومات اصلی کوهپیمایی است. هر کوهی بنا به شرایطش تجهیزات خاص خود را طلب می کند و ممکن است در یک کوهستان شما احتیاج بیشتری به تجهیزات صخره نوردی داشته باشید و در کوه دیگر این گونه نباشد. به هر حال باید کفش، کیسه خواب و چادر را نیز از ملزومات همیشگی کوهپیمایی دانست. 

منبع: خراسان