روش شناخت مزاج های مختلف در طب سنتی

دوات آنلاین -مزاج افراد در طب سنتی بسیار مهم است و می تواند تا حد زیادی تعیین کننده سبک زندگی، رژیم غذایی و خصوصیات آنها باشد. محققان مزاج انسان را به 9 دسته تقسیم کرده اند که شامل سرد، گرم، تر، خشک (مزاج‌های مفرد)، سرد و تر، سرد و خشک، گرم و تر، گرم و خشک (مزاج‌های مرکب)، و مزاج معتدل می شود البته تمام این موارد را می توان در دو دوسته کلی سرد مزاج و گرم مزاج تقسیم کرد اما هر یک از اینها چه ویژگی هایی دارد و چگونه می توانیم بفهمیم جزو کدام دسته هستیم؟

ویژگی های مزاج گرم و خشک

محسن ناصری، متخصص طب سنتی، رئیس مرکز تحقیقات کارآزمایی بالینی طب سنتی و استاد دانشگاه علوم پزشکی شاهد در گفتگو با خبرگزاری فارس درباره مزاج گرم و خشک، گفت: چهره و سفیدی چشم آن‌ها کم یا زیاد و به زردی می‌زند؛ دهان و بینی آنان خشک است و زبانشان خشک و زبر و گاهی تلخ می‌شود. عطش آنان، زیاد و اشتهایشان کم است؛ معمولا صورت آنان شبیه مثلثی است که قاعده آن در بالا و رأس آن در ناحیه چانه قرار گرفته است.

ناصری متذکر شد:شبیه مثلثی است که نوک بینی آنان تیز است و چشمها، لب‌ها و دهانشان کوچک است؛ نسبت قد به سرشانه شان از سایر افراد بزرگتر است. در جلسات معمولا جزء نفرات اولی هستند که با حرارت صحبت می‌کنند و دیگران را تحت تأثیر قرار می‌دهند. لاغر هستند و مطالب را سریع درک می‌کنند. سر آن‌ها کلاه نمی‌رود! خوابشان کم و سبک است؛ تحریک پذیر هستند و زود عصبانی و مضطرب می‌شوند.

وی ابراز داشت: پوست آنان گرم و خشک و بی حالت است. دور چشمشان به علت کمی رطوبت گود می‌افتد. هنگام لمس، اندام‌های آن‌ها گرم است و از هوای خنک لذت برده، از هوای گرم اذیت می‌شوند. اولین ادرار صبحگاهی آن‌ها پررنگ است.

این استاد طب سنتی بیان داشت: گرمی و خشکی در این افراد در فصل تابستان شدت می‌یابد. سریع راه می‌روند؛ سریع و جویده حرف می‌زنند و معمولا عجول هستند. افراد مزاج گرم و خشک در سنین جوانی، بیشترین مشکلات سلامتی را تجربه می‌کنند و به ویژه در فصل تابستان دچار مشکل زیادی می‌شوند.

مزاج گرم و‌تر چه خصوصیاتی دارد

ناصری با اشاره به مزاج گرم و تر، یادآور شد:رنگ چهره آنان قرمز و هیکلشان درشت و چهارشانه هستند. معمولا صورت آنان، بزرگ گوشتالود و قرمز و از نظر شکل کلی به دایره نزدیک است؛ چشمها، لب‌ها و دهان آن‌ها درشتر از بقیه مردم است؛ نسبت قد به سرشانه شان کمتر از سایر افراد است؛ دستهایشان سنگین و شکمشان بزرگ است. سر و اندام‌های‌شان سنگین بوده، معمولا کسل هستند، خواب زیاد و سنگینی دارند و در فصل بهار این حالت تشدید می‌شود.

وی متذکر شد:دهان دره، کش و قوس بدن و کشیدن دست‌ها به اطراف جزء عادت‌شان است. این افراد معمولا قوی، خوش اخلاق و اهل بگو بخند و بذله‌گو هستند. شجاع و فرمانبردار هستند و در دیگران ایجاد نشاط می‌کنند، ولی مطالب جدید را دیرتر درک می‌کنند و زود فراموشش می‌کنند.

این استاد طب سنتی یادآورشد: مزه دهان آنان شیرین، پوست، زبان و چشمشان قرمز است. خون‌ریزی از نقاط مستعد مثل بینی و لثه در آنان شایع است. در فصل بهار این علایم بیشتر مشاهده می‌شود.

با ویژگی های مزاج سرد و تر‌ آشنا شوید

ناصری با اشاره به مزاج سرد و تر، تصریح کرد:این افراد چهره سفید دارند، صورتشان بزرگ، متمایل به دایره و، چون ماه، سفید و شفاف است. دستانشان سفید و پف آلود و بزرگتر است و نوک بینی آن‌ها متمایل به گردی است. معمولا شکم و باسن آنها، بزرگ است. پوست آنان سرد و نرم و شفاف است، ولی گاهی اوقات، به علت رطوبت زیاد، در ناحیه زیر چشم و زیر گلو دچار چین خوردگی و افتادگی می‌شود.

وی افزود: آب دهان زیاد، کمی تشنگی و عطش، نرم بودن گوشت اندامها، تنبلی، آروغ ترش و ریفلاکس (بازگشت مواد و اسید از معده به مری) از دیگر نشانه‌های افراد سرد و‌تر است. حرکات این افراد کند است و حوصله انسان از پرحوصلگی آنان سر می‌رود.

طب سنتی: خصوصیات و نشانه های سودا مزاجی ها چیست

این استاد طب سنتی خاطرنشان کرد: آرام حرف می‌زنند و در راه رفتن معمولا عقب می‌مانند و زود خسته می‌شوند. ماست و دوغ و سایر مواد سرد، آنان را اذیت می‌کند. خوش خوابی، کند فهمی، افت حافظه، کمرنگی ادرار صبحگاهی و زبان نرم با پرز‌های تحلیل رفته و گاهی پوشیده از بار سفید از علائم افراد این گروه است. آنان در فصل زمستان بیشتر بیمار می‌شوند.

خصوصیات مزاج گرم و ‌تر

ناصری با اشاره به مزاج گرم و تر، اظهار داشت: چهره این افراد، تیره و پوستشان، خشک و بی طراوت است. صورتشان نسبت به بقیه افراد تیره‌تر و کوچکتر است. چشمانشان فرورفته‌تر و زیر چشمشان تیره‌تر است؛ همچنین نسبت قد به سرشانه شان بیشتر است. سیاهی خون و غلظت آن از علایم دیگر آنان است. زیادی فکر و خیال و نگرانی نسبت به مطالبی که در اطرافشان می‌گذرد و خواب‌های آشفته و تیره و تار، از مشکلات این افراد است.

بیشتر بدانید: سوء مزاج در مزاج خشک و تر چیست

وی بیان کرد: یکی دیگر از خصوصیات و در بین این افراد، شاعران و هنرمندان بیشتری یافت می‌شود. اگر روش زندگی و تغذیة این افراد تصحیح نشود، دچار مشکلات جدی می‌شوند.

خصوصیات افراد سرد و خشک

این استاد طب سنتی ابراز داشت: افسردگی و گوشه گیری و کم جوشیدن با دیگران از خصوصیات افراد سرد و خشک است. سوزش سر معده و زیر و در عضلات پشت ساق پا، گرفتگی در ناحیه گلو به صورتی که احساس می‌کنند حلقه‌ای از داخل گلویشان را گرفته است، اشتهای کاذب و خواری، پرمویی و بروز لکه‌های تیره در پوست در این افراد شایع است. این افراد در فصل بهار از وضعیت تعادل بهتری برخوردارند و در فصل پاییز بیشتر اذیت می‌شوند.

مزاج دو پهلو چیست

ناصری تصریح کرد:تعدادی از افراد گروه‌های ۱ و ۲ که گرم مزاج هستند، با مصرف غذا‌های سرد دچار حالت سنگینی در معده می‌شوند و غذای آن‌ها در معده دیر هضم می‌شود؟ پس از مصرف غذا ترش می‌کنند و دچار نفخ می‌شوند. صدا و قارو قور در شکم آن‌ها به وجود می‌آید، این افراد دارای معده سرد هستند؛ به عبارت دیگر مزاج عمومی این افراد، گرم و مزاج معده آن‌ها سرد است.

وی متذکر شد: به طور کلی این افراد که تعدادشان نیز کم نیست، دارای مزاج دو پهلو هستند و اصول کلی مدیریت این افراد مقداری متفاوت از افرادی است که مزاج ساده‌ای دارند. این موضوع در مباحث آتی مورد توجه قرار می‌گیرد.