نصف اتوبوس‌های تهران فرسوده‌اند

دوات آنلاین-توسعه حمل‌و‌نقل عمومی، گسترش خطوط مترو، خطوط بی‌آر‌تی و افزایش تعداد اتوبوس‌ها موضوعی است که در چند سال اخیر به دغدغه مدیریت شهری و کارشناسان این حوزه تبدیل شده است، زیرا افزایش آلودگی هوا و ترافیک تهران باعث شده است دولت‌ها - به‌ویژه دولت حسن روحانی، رئیس‌جمهوری- به میدان بیایند و اصلی‌ترین چاره را توسعه حمل‌و‌نقل عمومی بدانند. در این میان هزینه‌ 250 میلیارد تومانی ساخت هر کیلومتر مترو باعث شده اتوبوس‌ها بیشتر در مرکز توجه قرار بگیرند، چراکه به اعتقاد بسیاری، تا زمان تکمیل خطوط مترو، توسعه ناوگان اتوبوس‌رانی بهترین گزینه برای حمل‌و‌نقل انبوه و ایمن است. این در حالی است که بخش اعظمی از شش هزار دستگاه اتوبوس تهران فرسوده هستند و تا پایان سال جاری فرسودگی ناوگان اتوبوس‌رانی به بالای 80 درصد می‌رسد که همین موضوع توجه ویژه به نوسازی این ناوگان را می‌طلبد. «احمد دنیامالی»، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران، از دغدغه‌های خود دراین‌باره می‌گوید.

‌وضعیت فعلی ناوگان اتوبوس‌رانی تهران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

 یک زمانی ما حدود هفت هزار اتوبوس داشتیم که الان این رقم از لحاظ تعداد کاهش پیدا کرده و به شش هزار دستگاه رسیده است که نزدیک به سه هزار دستگاه‌ آن هم فرسوده هستند؛ اما به‌دلیل اینکه بیشتر اتوبوس‌هایی را که وارد ناوگان حمل‌و‌نقل کردیم، دو کابین بوده‌اند، به ظرفیت قبلی اضافه شده، به‌اضافه اینکه نوع استفاده و بهره‌برداری ما به‌ویژه در خطوط بی‌آرتی، ظرفیت اتوبوس‌های درون‌شهری را افزایش داده است. درحال‌حاضر شاید 20 درصد اتوبوس‌ها در خطوط بی‌‌آر‌تی نصف جابه‌جایی را که باید با اتوبوس‌ها انجام شود، بر عهده دارند.

 ‌درحال‌حاضر دغدغه‌ بسیاری از اعضای شورای شهر و کارشناسان حمل‌و‌نقل، توسعه و نوسازی اتوبوس‌های تهران است. این موضوع در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

بحث نوسازی برای ما مهم است. موضوع طول عمر متوسط هشت سال اتوبوس‌ها هم نکته مهمی است. در چند سال گذشته به دلایل مختلف نتوانستیم به اهدافی که درباره نوسازی و توسعه ناوگان اتوبوس‌رانی مد نظر قرار گرفته بودیم، برسیم. بحث دیگر این است که درحال‌حاضر تفکری حاکم است و به نظر من هم فکر خوبی است، این است که ما بتوانیم از ظرفیت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این حوزه استفاده کنیم. با وجود اینکه 1.3 برابر ظرفیت را در خطوط سریع‌السیر بیشتر کرده‌ایم؛ اما ما نیازمند این هستیم که اتوبوس‌های جدید به‌ویژه توسط بخش خصوصی وارد شبکه حمل‌و‌نقل شهر تهران شود. در ‌واقع استانداردهایی داریم که باید از لحاظ تعداد ایستگاه و دسترسی مردم و از نظر کمی بیشتر شود و time table یا برنامه زمان‌بندی و فاصله ورود اتوبوس‌ها و سرویس‌ها هم بهتر شود. درحال‌حاضر یکی از مشکلاتمان اتوبوس‌هایی است که در اختیار بخش خصوصی است؛ اینها همان اتوبوس‌هایی هستند که واگذار شده‌اند. فرسودگی بخشی در این زمینه به‌گونه‌ای است که هر چه زودتر باید نوسازی و جایگزین شوند.

اکنون بخش خصوصی وارد شده و اتفاقات خوبی افتاده است؛ اما موضوع این است که این اتفاقات باید بیش از این باشد. توافقاتی انجام شده. چند شرکت‌ سفارش داخلی و خارجی داده‌اند تا اتوبوس وارد کنند. پروسه ورود آنها به‌دلیل زمان‌بربودن اهدای تسهیلات مالی و ساخت در داخل و واردکردن اتوبوس‌ها از خارج دشوار است؛ اما این موارد در دست اجراست و گزارش‌هایی که ما داریم بسیار امیدوارکننده است.

‌وضعیت پرداخت یارانه به بخش خصوصی به چه صورت است؟

پیش از این در خطوط سریع‌السیر براساس مسافر به بخش خصوصی یارانه داده می‌شد، این باعث می‌شد ما در برخی از ایستگاه‌ها به‌ویژه در مبدأ مشکل داشته باشیم و بخش خصوصی تلاش می‌کرد در مبدأ یا ایستگاه‌های شلوغ، بیشترین مسافرگیری را انجام دهد. این موضوع باعث اختلال در شبکه اتوبوس‌رانی می‌شد؛ به این معنی که در ایستگاه‌های بین راهی مردم زمان بیشتری باید منتظر می‌ماندند تا اتوبوس‌های بعدی برسند. برای همین در سال جاری در کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران برای سال جاری تدبیری داشتیم. تصمیم گرفتیم براساس کیلومتراژ به بخش خصوصی یارانه بدهیم؛ یعنی بیشتر براساس پیمایش و اینکه اتوبوس چقدر در طول مسیر رفت و برگشت داشته است به بخش خصوصی کمک تعلق می‌گیرد. طبیعتا اتوبوس‌های بی‌آر‌تی مدت‌زمان و پیمایش بیشتری دارند.

‌درحال‌حاضر تهران چه تعداد اتوبوس نیاز دارد؟

برای ما ظرفیت جابه‌جایی مسافر مهم است، به‌همین‌دلیل اولویت ما افزایش تعداد اتوبوس‌های انبوه‌بر مناسب است؛ یعنی اینکه هرچقدر اتوبوس‌های تک‌کابین کمتری داشته باشیم و اتوبوس‌های چندکابین را اضافه ‌کنیم، وضعیت حمل‌و‌نقل با اتوبوس بهتر می‌شود. البته اتوبوس تک‌کابین را باید به‌صورت فیلدر در ایستگاه‌های فرعی یا ایستگاه‌های مبادله سفر یا ایستگاه مترو برای ایجاد ارتباط استفاده کرد؛ ولی ایستگاه‌های اصلی ما باید حتما دوکابین و سه‌کابین باشند که انبوه‌بر باشند و در خطوط بی‌آرتی مستقر شوند.