برج گنبد قابوس؛ تاریخچه و هر آنچه باید بدانید

دوات آنلاین-شهر گنبد کاووس در استان گلستان یکی از زیباترین شهرهای ایران است که مقصد گردشگران زیادی است اما یکی از جاهای دیدنی در این شهر برج گنبد قابوس است که حتما باید به دیدن آن بروید و از این بنای تاریخی با عظمت بازدید کنید.

برج گنبد قابوس دقیقا کجاست؟

بیتوته نوشت: برج گنبد قابوس بنایی تاریخی که در شهر گنبد کاووس، در سه کیلومتری شهر قدیم جرجان در استان گلستان قرار دارد. برج گنبد قابوس بنایی تاریخی از سده چهارم هجری است. این بنا که بلندترین برج تمام آجری دنیا به شمار می آید بر فراز تپه ای خاکی که نزدیک به پانزده متر از زمین بلندتر است قرار دارد. سازه گنبد قابوس که به نام« میل گنبد» هم شناخته میشود.

برج گنبد قابوس چه ویژگی‌هایی دارد

این بنای شکوهمند بر روی تپه ای ساخته شده است که نزدیک 15متر از زمین اطراف آن بلندی دارد و ساختمان آن از سه بخش پی، بدنه و گنبد تشکیل شده که روی هم رفته 55 متر ارتفاع دارند.

گنبد قابوس حاوی دو بخش پی یا پای بست بنا و بدنه و گنبد مخروطی میباشد. بدنه گرد بیرونی گنبد کاووس دارای ۱۰ ترک است این ترک ها که در سمت های آن و به فاصله های برابر از یکدیگر قرار دارند، از پای بست بنا شروع و تا زیر سقف گنبدی امتداد می یابد و بین این ترک ها با کوهه ای آجری پر شده است. بالای این ترک ها (به جز در ورودی) به میزان ۱٫۳۴ متر از یکدیگر فاصله دارند.

قطر درونی گنبد به بلندای ۹ متر و ۷۰ سانتیمتر و قطر آن از کف ترک ها به بلندای ۱۴ متر و ۶۶ سانتیمتر و بلندای قطر آن از بالای ترک ها یا به گفته ای قطر پای بست آن ۱۷ متر و ۶ سانتیمتر است.

بیشتر بخوانید: راهنمای سفر به تخت سلیمان

عصر ایران نوشت: درب برج رو به جنوب شرقی، به سمت محل طلوع خورشید گشوده می شود درب دارای ۵.۱ متر عرض و ۵۵.۵ متر ارتفاع است و دو رشته مقرنس کاری ساده و در عین حال زیبا، طاق هلالی سردر را می آراید.

وقتی به بدنه برج می نگریم، می بینیم که دو ردیف کتیبه کمربندوار، بدنه برج را زینت بخشیده است که سمت شروع کتیبه‌ها از شرق محل طلوع خورشید است. کتیبه ها در میان قابهای آجری مستطیل شکلی به طول ۲ متر و عرض ۸۰ سانتی متر تعبیه شده است و خطوط آنها با آجر ساده قرمز که روی آن ساییده شده، بدون روکش در درون این قابها که با آجر نیم‌گرد ساخته شده جای گرفتهاند. گذشته از سادگی کتیبه در هنگام نصب خطوط و قابسازی آن، این نکته مراعات شده که از هر جهت وسایل مستحکم ساختن خطوط را در بدنه برج فراهم سازند.

بیشتر بخوانید: تاریخچه شمس‌ العماره در کاخ گلستان تهران

معنی جملاتی که بر دیواره برج قرار دارد به این شرح است:"بنام خداوند بخشنده مهربان، این قصر عالی متعلق به امیر شمس المعالی قابوس بن وشمگیر است که امر کرد به ساختن آن در حیات خود، به سال ۳۹۷ قمری و ۳۵۷ شمسی."

گنبد برج قابوس به صورت تک پوششی است. بناهای این منطقه آب و هوایی از جمله برج قابوس دارای سقف شیب دار است تا ریزش های جوی در روی سقف آن ها باقی نماند و همچنین شیب تند این گنبد مخروطی سبب می شود تا پرنده ها نتوانند بر روی آن بنشینند. و مانع از صدمه زدن آن ها می شود.

بیشتر بخوانید: معرفی کامل و تاریخچه مجموعه زندیه شیراز

در درون این پی، فضایی گرد، مثل یک سرداب موجود است که در گذشته تا ارتفاع زیادی، آجر در آن کار شده بود، ولی اشخاص سودجو برای پیدا کردن گنج داخل آن، آن را کنده اند و اکنون کف اصلی سرداب از بین رفته است.

برج گنبد قابوس چرا ساخته شد

در مورد این که هدف اولیه ساخت بنا چه بوده است، نظریه های گوناگونی وجود دارد :محتمل ترین انگیزه ساخت چنین بنایی می توانسته مکانی برای آرامگاه بانی آن قابوس ابن وشمگیر باشد که البته در طی کاوش های متعدد کالبد قابوس بن وشمگیر هیچوقت پیدا نشد و نظریاتی موجود است که جسم قابوس ابن وشمگیر در یک تابوت شیشه ای از سقف برج آویزان بوده و روزنه ای که در قسمت شرق برج قرار دارد، بخاطر این بوده که کالبد قابوس ابن وشمگیر بتواند نخستین پرتوهای نورخورشید را دریافت کند.

همچنین بعید نیست که تنها هدف از ساخت چنین بنای باشکوه و معظمی نمایش قدرت و هنر، که یادآور شکوه و جلال دوره سلطنت بانی آن است، باشد، چراکه شاهان بزرگ، پیوسته در پی باقی گذاشتن نامی جاودانه از خویش بوده اند.