قلعه تنکا؛ پیشنهادی برای گردشگری

دوات آنلاین-احتمالا به تنکابن سفر کرده‌اید اما آیا تا به حال قلعه تنکا را دیده‌اید؟ این قلعه یکی از اماکن تاریخی است که زیبایی و جاذبه‌های گردشگری خاص خودش را دارد.

یکی از مهمترین ساختارهای نظامی در دوره های مختلف تاریخی مردم ایران، قلعه ها بودند که به صورت شبکه به یکدیگر وصل می شدند.

آنها در طول تاریخ استحکامات را در دور افتاده ترین و بلندترین جاها بنا می کردند تا به سبب وجود شیب های تند، دستیابی به آن دشوار باشد و مدافعان نیز در بالا قرار گیرند و از لحاظ دید مسلط باشد.

                                                                  در همین رابطه: دو هزار و سه هزار تنکابن؛ پیشنهادی برای طبیعت‌گردی

در مازندران نیز قلعه های زیادی از گذشته های دور به یادگار مانده که از مهمترین آنها می توان به قلعه های ملک بهمن یا ملک قلا، پولاد، کنگ لو، قلابن، مارکو، شاه نشین، رواسر، کثلیان، چهل‌در، چهل دختر، پایان، قلعه شیر، کهرود، تپه کتی، مازیار و تنکا اشاره کرد.

قلعه تنکا که به عنوان نمادی از شهر تنکابن قلمداد می‌شود، بر بلندای جنوب روستای قلعه گردن واقع شده و موقعیت آن به گونه ای است که بر تنگه دو هزار و نیز دشت تنکابن اشراف دارد.

این قلعه تاریخی حدود 350 متر مربع گستره دارد و از سمت جنوب با شیب تند و از بقیه جهات با شیب ملایم به دامنه تپه منتهی می شود؛ ارتفاع تپه ای که قلعه بر روی آن احداث شده در حدود 50 متر است.

این قلعه از سمت غرب با قلعه مارکوه رامسر دید هوایی دارد و به علت موقعیت ممتاز نظامی، بارها دست به دست گشته و چندین بار تخریب و آباد شده است.

کتاب تاریخ رویان، پیشینه این قلعه را حداقل به اواسط قرن ششم هجری قمری تخمین می زند و این قلعه در دوره مشروطه، مدتی پناهگاه میرزا کوچک خان جنگلی و یارانش بود، ولی پس از مشروطه موقعیت راهبردی خود را از دست داد و رو به ویرانی نهاد.

آنچه که امروزه از این قلعه بر جای مانده قسمتی از باروهای سنگچین آن است که با ملات ساروج مستحکم شده است.

این اثر در تاریخ 26 اسفند 1386 با شماره ثبت 21962 به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد و همین مساله ضرورت بازسازی و احیا این اثر تاریخی را دو چندان کرده است.

                                                                 در همین رابطه: روستای مران تنکابن؛ بهشت گردشگری

یک کارشناس گردشگری، قلعه ها را تنها شاهدان جنگ‌ها و خونریزی‌های تاریخ عنوان کرد و گفت: کاربرد قلعه ها در ایران اغلب نظامی بود و یکی از مهم ترین دلایلی که قلعه ها را در مرتفع ترین نقاط می ساختند این بود که علاوه بر تسلط کامل مدافعان بر مهاجمان، شیب های تند تپه ها یا کوه ها، امکان دسترسی دشمن به قلعه را دشوار می کرد.

رضا سلیمان پور افزود: در ایران قلعه ها با توجه به موقعیت جغرافیایی و وضعیت آب و هوایی به دو صورت جلگه ای و کوهستانی ساخته می شد و به همین دلیل مصالح ساختمانی به کار رفته در آن ها نیز متفاوت بود.

وی اظهار داشت: قلعه های واقع در مناطق جلگه ای معمولا به صورت مربع یا مربع مستطیل با برج هایی به صورت مدور در چهار گوشه آن ساخته می شد و مصالح به کار رفته در این نوع قلعه ها بیشتر از گل و خشت بود.

سلیمان پور قلعه تنکا را جزو قلعه های کوهستانی برشمرد و افزود: قلعه های کوهستانی در بالای کوه ها و بلندی ها ساخته می شدند و در ساخت این نوع از قلعه بیشتر از سنگ های بدون تراش همچون سنگ های کوه یا رودخانه همراه با گچ غربال شده و یا ملات ساروج بهره می بردند.

وی گفت: اطراف این نوع قلعه ها پرتگاه های عمیقی وجود داشت که همین سخت گذر بودن این بلندی ها، حمل ادوات محاصره ای به پای دیوارها را دشوار و تسلط محافظان قلعه و سربازان بر مهاجمان را بیشتر می کرد.

به گفته این کارشناس، در غرب مازندران قلعه ها با فاصله چند کیلومتری از هم ساخته می شد و به احتمال از طریق دود با هم در ارتباط بودند که برای نمونه می توان به قلعه مارکو در رامسر اشاره کرد.

وی یادآور شد: حفاظت از این گونه آثار ارزشمند تاریخی بسیار قابل توجه است و امیدواریم مدیران مربوطه به فکر مرمت و بازسازی آن بیفتند.

                                                                  بیشتر بخوانید: راهنمای کامل طبیعت‌گردی در ایران

رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان های تنکابن و عباس آباد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه به علت انجام نشدن مطالعات باستان شناسی هنوز اطلاعات دقیقی از قلعه تنکا نداریم و تا زمانی هم که این مرحله انجام نشود نمی توانیم به بازسازی و مرمت آن بپردازیم.

نادر سحرخیز افزود: در برخی کتاب های تاریخی پیشینه قلعه تنکا را به قرن ششم یا هفتم هجری قمری عنوان کرده اند که این تنها گمانه زنی است و تا زمانی که مطالعات باستان شناسی صورت نگیرد پیشینه دقیق آن مشخص نخواهد شد.

وی انجام مطالعات باستان شناسی این قلعه را نیازمند تخصیص اعتبار لازم در این زمینه برشمرد و اظهار داشت: خوشبختانه در بازدیدی که با حضور مدیران استانی از قلعه تنکا صورت گرفت درخواست شد تا اعتباری برای مطالعه باستان شناسی این قلعه در سال جدید در نظر گرفته شود.

سحر خیز یادآور شد: با انجام مطالعات باستان شناسی و سپس مرمت و بازسازی قلعه تنکا می توانیم زمینه بیشتر جذب گردشگران تاریخی را به این منطقه فراهم آوریم.

فرماندار تنکابن نیز خواستار جلوگیری از نابودی آثار تاریخی در این شهرستان شد و گفت: برای حفاظت از این آثار ارزشمند باید تلاش کنیم و همه آحاد جامعه را در قالب تشکل های غیر دولتی فعال، نسبت به میراث فرهنگی گران بهای منطقه حساس کنیم.

سید امیر حسینی جو افزود: از ظرفیت های تشکل های متخصص غیردولتی نه تنها می توان در جلوگیری از نابودی آثار تاریخی استفاده کرد بلکه با همکاری این تشکل ها با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نسبت به احیا، بازسازی و مرمت برخی از آنها اقدام کرد.

وی با انتقاد از حفاری های غیر مجازی که در این شهرستان اتفاق می افتد، گفت: حفاظت از آثار تاریخی منطقه و مقابله با حفاری های غیر مجاز بر عهده همه دستگاه های اجرایی است و باید در این زمینه گام های موثری برداشته تا میراث گذشتگان این دیار به تاراج نرود.

حسینی جو همچنین از همه دستگاه های اجرایی شهرستان خواست در زمینه بازشناسی فرهنگ ناب و اصیل مردم تنکابن تلاش کنند و آن را به نسل های امروز و فردا منتقل کنند.

به گفته حسینی جو، اگر مردم با گذشته خود بیگانه باشند هیچ تضمینی وجود ندارد که آینده خوبی را رقم بزنند زیرا آن چیزی که امروز انسان ها را شکل می دهد بخش اعظم آن در آینده به عنوان تجربه محفوظ مانده و باید این تجارب را به نسل های بعدی انتقال داد.

وی یادآور شد: تهیه بروشور و کتابچه هایی در خصوص آثار تاریخی و فرهنگی منطقه، ایجاد تشکل های غیر دولتی مردم نهاد در زمینه میراث فرهنگی و برگزاری همایش های فرهنگی می تواند تاریخ تنکابن را که گستره سرزمینی آن در گذشته نه چندان دور از رودسر تا محمود آباد بود و به «محال ثلاث» شهرت داشت به مردم و گردشگران بازگو کند.

منبع: ایرنا