نقد سریال مستوران؛ داستانی از رویا و افسانه

دوات آنلاین -سریال مستوران توانست با داستانی متفاوت و جذاب مورد توجه بینندگان زیادی قرر بگیرد البته انتقادهایی نیز بر آن وارد است. نقاط ضعف و قوت این سریال چیست؟

میزان نوشت: سریال مستوران از جایی در میانه تاریخ آغاز می‌شود. نقطه بی‌بدیلی از تاریخ ایران که نمونه‌های مانند آن تاکنون کمتر در سریال‌های تلویزیونی دیده شده است.

رازآلودگی سریال مستوران

مسیری که «مستوران» طی می‌کند شاید پیش از این در سریال‌های داود میرباقری در تلویزیون دیده شده باشد. آغاز این سریال در یک محیط مبهم و پر از تناقض رخ می‌دهد. گویی به منتهای تاریخ ایران پرتاب شده‌ایم و در میانه اهالی بادیه‌نشین قرار است نوع دیگری از روایت تاریخ را ببینیم.

گریم‌های متفاوت شخصیت‌ها در همان سکانس ابتدایی به خوبی نشان می‌دهد که «مستوران» قصد دارد دست در دالان تاریخ ایران ببرد و مرزی را روایت کند که پیش از این در بستر حکایت‌های تاریخی سریال‌های تلویزیون چندان مرسوم نبود.

دقیقا در این نقطه است که رازآلودگی ابتدای سریال و در امتداد آن روایت شهر مستوران از زبان راوی و پیوند داستان خانواده لیث عطار (با بازی حمیدرضا آذرنگ) با اتفاقات بعدی فضایی را می‌سازد که تماشای «مستوران» را برای علاقه‌مندان به سریال‌های تلویزیونی بیش از بیش جذاب می‌کند.

اما «مستوران» در این رازآلودگی ابتدایی متوقف نمی‌شود. این سریال قرار است روایت‌گر داستانی بر اساس حکایت‌ها و افسانه‌های کهن ایرانی باشد و در این بین از همه عناصر و اجزای مثل‌ها و روایت‌های کهن این سرزمین استفاده می‌کند تا داستان خود را از زوایای مختلف به پیش برد.

در همان اپیزود ابتدایی و پیش از ورود به بطن قصه، حکایت چگونگی جشن گرفتن شب یلدا با ماجرای سیمرغ و در هم‌تندیگی زندگی جمعی مردمان در روزگاران دیگری در ایران همه در کنار هم چنان به چشم می‌آید که می‌‌توان آن را یک ورود تماشایی نامگذاری کرد.

اگر بخواهیم بر روی اپیزود ابتدایی «مستوران» متمرکز شویم احتمالا تا پیش از ورود به ماجرای اصلی قصه یکی از مهم‌ترین رویدادها جشن گرفتن شب یلدا است. حرکت کاروان یلدا برای جشن گرفتن این رویداد مهم برای مردم ایران از این آبادی به آن آبادی و از این شهر به آن شهر یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی است که نمایش آن قوت دو چندانی به «مستوران» می‌دهد.

نمایش میمون، آتش‌بازی، معرکه‌گیری پهلوان‌ها و در نهایت برگزاری چیستان همه رویدادهایی که در معرض فراموشی قرار گرفته و نمایش این شادی در «مستوران» آن را به یکی از متفاوت‌ترین رویدادهای سریال‌های تلویزیونی تبدیل می‌کند.

روای ناموفق در مستوران

در این بین تاکید سازندگان بر استفاده از راوی در سریال مستوران یکی از حرکات هوشمندانه‌ای است که با توجه به ماهیت سریال بسیار هم می‌توانست مورد توجه قرار گیرد. اما استفاده از راوی دقیقا همان پاشنه آشیلی است که حداقل در قسمت‌های ابتدایی به «مستوران» ضربه وارد کرده است.

نه صدای راوی سریال و نه استفاده از راوی کمکی به پیشبرد سریال نمی‌کند و عملا در قسمت‌های ابتدایی تبدیل به یک وصله ناجور در سریال «مستوران» می‌شود.

این سریال به عنوان تازه‌ترین ساخته مسعود آب‌پرور که پیش از این سریال‌های او همواره مورد توجه قرار گرفته، نقطه اصلی خود را از تکیه بر رویا و پیوند عارفانه آن با واقعیت می‌گیرد.

کتاب لوح و سیمرغ

شهر مستوران و حتی قبایل وحشی به طور تقریبی همان چیزی است که در دل حکایت‌ها و روایت‌های کهن ایرانی ساری و جاری بود و اکنون در قالب تصویر قرار است به عنوان یک سریال تلویزیونی اذهان سرشار ایرانی‌ها را از ادبیات کهن این سرزمین را سرشار کند.

بیشتر بخوانید: ناگفته های جالب الهه خادمی بازیگر نقش غزال

این سریال تلاش می‌کند با استفاده از نشانه‌هایی همچون «کتاب لوح» و تلفیق آن با عرفان ایرانی و اسلامی چنان به عمق روایت‌های ناشی از ادبیات کهن ایران نفوذ کند که همه چیز در جای خود و به درستی شکل بگیرد.

در این راه استفاده صحیح از ارائه تصاویر مرتبط با اتفاقات و به کارگیری تکنیک‌های تصویری هم به مخاطب کمک شایانی کرده است. استفاده از تصاویر اسلوموشن و موسیقی دلهره‌آور شرایطی را به وجود آورده که می‌توان گفت «مستوران» همه آنچه که سعی کرده برای به تصویر کشیدن ادبیات کهن ایران بسازد را شکل دهد.

در نهایت این سریال سر بر آستان رویا می‌کشد و آن را به یکی از مهم‌ترین اتفاقات پیرامون ما تبدیل می‌کند. ادبیات کهن ایران در همراهی رویا و واقعیت شکل می‌گیرد و این تمام آن چیزی است که یک سریال ایرانی برای بیان ارزش‌های این سرزمین به آن نیاز مبرم دارد.

«مستوران» واقعیت یک داستان کهن را در میانه رویا روایت می‌کند و در جست‌وجوی سیمرغ شهر عشقی را می‌پیماید که همه نتیجه آن ماجرای ایران است. تاریخ بی‌قرینه‌ای که هر شکل روایت آن شیرین و جذاب است.