راه های تغییر دادن رفتار و شخصیت خود از نظر روان شناسی

دوات آنلاین -تغییر کردن چیزی است که بارها درباره آن شنیده‌ایم، یا اطرافیان از ما خواسته‌اند یا ما به دیگران توصیه کرده‌ایم. در هر صورت باید ببینیم این اتفاق بزرگ و تاثیرگذار، به همین راحتی نسخه‌پیچی  می شود و تجویزی است که می‌گوییم یا کلا روال دیگری دارد؟ فریبا البرز، کارشناس ‌ارشد مشاوره خانواده در یادداشتی در خراسان درباره اصول تغییر در رفتارهایی که ضرورتش احساس می‌شود و راه‌های پایبند ماندن به آن را توضیح داده است..

چرا از تغییر می‌ترسیم؟

عموما آدم‌ها در برابر تغییر کردن مقاومت می‌کنند. درک دشواری تغییر برای بسیاری از ما سخت نیست اما دلیلش را نمی‌دانیم. جالب آن‌که بسیاری از این دلایل از یک منشأمشخص بر می‌آیند و آن چیزی نیست جز ترس. ترس عمیقی از تغییر داریم زیرا به توانایی خود در تطبیق یافتن با شرایط جدید شک داریم.

می‌ترسیم با تغییر شرایط، داشته‌های فعلی‌مان را از دست بدهیم. ما در شرایط فعلی احساس امنیت گرفته‌ایم و ترس از دست دادن منطقه امن‌مان، ترمز محکمی می‌تواند باشد برای این‌که نخواهیم تغییر کنیم و کلا قید تغییر را بزنیم.

تغییر در خود اتفاق نمی‌افتد مگر ...

اگر بیشتر به زندگی و رفتارهایمان دقت کنیم، متوجه می‌شویم که رفتارها یا اخلاق‌هایی در ما وجود دارد که باعث رنجش و درد خودمان یا خانواده ما شده و بارها و بارها ضربه‌اش را هم خورده ایم. پس عقل و منطق ایجاب می‌کند که رفتار اشتباه را تکرار نکنیم اما تغییر به این راحتی نیست.

مهارت زندگی: خاطرات بد را چگونه فراموش کنیم

در نتیجه چیزی را که کاملا شفاف باید گفت این است که تغییر اتفاق نمی‌افتد مگر این‌که خود فرد به این باور و نتیجه برسد که باید تغییری در خود یا رفتار خاص اش ایجاد کند. این نیاز به تغییر می‌تواند شامل هر موضوعی بشود؛ از رفتار گرفته تا شیوه ارتباطی یا حتی شکل بدن مثلا اضافه وزن.

درون‌نگری، چرا و چگونه؟

تا به حال خواسته‌اید که چیزی را درون خودتان تغییر بدهید؟ در قدم اول باید بدانید چه چیزی را می‌خواهید تغییر بدهید. بنابراین باید آن‌چه را که درباره خودتان دوست ندارید یا دردسر ساز است ، پیدا کنید. موضوع انتخابی باید چیزی باشد که نسبت به موارد دیگر حیاتی‌تر است، مثلا ویژگی باشد که از ناحیه آن رفتار خیلی صدمه دیده‌اید یا با آن اخلاق خاص خانواده‌تان در رنج و گرفتاری‌اند و ضربه‌اش را بارها خورده‌اید. شاید آدمی هستید که خیلی تند انتقاد می‌کنید یا نمی‌توانید به دیگران جواب رد بدهید و بگویید نه.

وقتی فهمیدید چه چیزی را می‌خواهید تغییر بدهید ،باید خودتان را به مدت یک روز مشاهده یا درون‌نگری کنید تا تغییر در شما به صورت اصولی تر اتفاق بیفتد و بعد هم نهادینه شود. درون‌نگری یعنی فکر کردن درباره خود و در حین انجام عمل مچ خود را گرفتن. لازمه آن دید بی‌طرف و متعصب نبودن روی رفتارهای خود است.

این فرایند می‌تواند خیلی دردسرساز باشد و ممکن است خیلی بیشتر از آن‌چه که می‌خواستید، درباره خود بفهمید. اما وقتی درباره خودتان و رفتارهای اشتباه به بینشی دست یافتید، رها کردن این موضوع دشوار است و این آغاز تغییر برای شماست.

فرمول های طلایی: تقویت اعتماد به نفس

روان‌شناسان معتقدند اولین گام برای تغییر و دگرگونی اساسی، درون‌نگری است. بعد از شناخت خود، هیچ فردی نمی‌تواند همانی که بوده است، باقی بماند. بعد از این درون‌نگری، خیلی زود صدایی با شما حرف می‌زند، صدای درون یا وجدان‌تان که به شما می‌گوید ببین دوباره آن رفتار را انجام دادی، همین الان تند از دیگری انتقاد کردی یا وقتی که می‌توانستی نه بگویی باز هم گفتی آره. هر فردی به محض این‌که خود و رفتارهای دردسر سازش  را بشناسد، می‌تواند رشد کند و به فرد پخته‌تری تبدیل شود  که به الگوهای کهنه رفتاری و گفتاری قبلی بر‌نمی‌گردد.

قیمت تغییر کردن را باید پرداخت

نکته بسیار مهمی که در ادامه باید گفت این است که تغییر کردن قیمت دارد که باید آن را پرداخت کرد. برگردیم به مثال قبلی، اگر شما فردی هستید که توانایی «نه» گفتن ندارید و هم خود و هم خانواده از این اخلاق ضربه‌ها خورده‌اند، چنان‌چه تصمیم قاطع به تغییر گرفته‌اید و می‌خواهید در شرایط مقتضی به دیگران «نه» بگویید، اطرافیان از شما دلخور و ناراحت خواهند شد چون عادت کرده‌اند که همیشه نظر موافق شما را بشنوند. اما شما دیگر قرار نیست فرد سابق باشید، رنجش و ناراحتی دیگران همان قیمتی است که باید پرداخت کنید تا به نتیجه مطلوب برسید.

روان شناسی: چگونه زندگی بهتری داشته باشیم

وقتی از ضرورت تغییر یک رفتار اشتباه مطمئن شدید، شما کار درست را انجام داده‌اید، نگران بقیه هم نباشید، آنان هم به تدریج شما را با رفتار جدید خواهند پذیرفت، اگرچه زمان بر هم است.

اول یادگیری، بعد عمل

برای نهادینه کردن تغییر در خود، در قدم اول باید به دنبال یادگیری برای مدیریت مشکل بود. برای یادگیری سه روش اصلی وجود دارد:

1- مطالعه کتاب های مفید و سازنده

2- خواندن مقاله‌های جدید و به روز 

3- شرکت در دوره‌های آموزش‌ حضوری یا غیرحضوری مرتبط با آن موضوع.

سپس باید به دانش‌تان، عمل کنید. با هر اقدام مثبت و هر تغییر به خود احسنت بگویید و پاداش دهید. همیشه به خود بگویید که تغییر، به صورت ناگهانی و یک شبه رخ نمی‌دهد.

پس کشف رفتار نامناسب و درون‌نگری و یادگیری رفتار شایسته همراه با پذیرش صبوری و دلسرد نشدن در گذر زمان می‌تواند شما را به نتیجه دلخواه برساند و از نتیجه لذت بخش تلاش خود بهره مند شوید.