چرا سر سفره هفت سین عید سبزه می گذاریم

دوات آنلاین -سبزه عید بخش جدانشدنی از سفره هفت سین است اما چرا؟ تاریخچه این رسم چیست و چه معنی و مفهومی دارد؟

سبکی و سنگینی دست در سبزه عید

جعفر شهری در جلد چهارم کتاب طهران قدیم می‌گوید: «سبزه سبز کردن بنا به سبکی یا سنگینی دستِ سبز کننده، از ۲۰ تا ۱۰ روز مانده به عید صورت می‌گرفت، به این شکل که خانم خانه به تعداد جمعیت خانواده مشت مشت گندم، عدس یا ماش را طوری که چیزی از آن بر زمین نریزد، در ظرفی سفالی می‌ریخت و با هر مشت نیت سلامتی، تندرستی، خوشی، خوشبختی، مال و گشایش می‌کرد.

پس از آن هر روز به دانه‌ها آب می‌داد تا در ظرف، کُجه (نیش) زده و به سفیدی بزند، سپس آن‌ها را در دستمال ریخته و سه روز با رطوبت معتدل نگهداری می‌کرد تا کُجه‌ها نقره‌ای شوند، بعد از آن در دوری مسی یا بشقاب و دوری چینی پهن می‌کرد، رویش دستمال نمدار می‌کشید و در آفتاب قرار می‌داد.

معتقد بودند اگر سبزه دیر سبز شود، دست سبزه کننده سنگین و کارهایش با معطلی به انجام می‌رسد و باید با سختی‌ها دست و پنجه نرم کند، اما زود سبز شدن سبزه نشان از سهولت امور، سبک دستی و موفقیت سبزکننده بود.»

سبزه از چه زمانی وارد سفره هفت سین شد

نمناک نوشت: از ایام گذشته تا کنون در روزهای پایانی سال کاشت و سبز کردن سبزه برای عید رایج بوده و در واقع کاشت سبزه نمادی از زایش و تولد دوباره زندگی است و چون ماه اسفند که آخرین ماه فصل زیبای زمستان است زمان کاشت دانه و غلات می باشد به همین جهت سبز کردن سبزه نیز در اواخر این ماه انجام می گیرد.

بیشتر بخوانید: چگونه سبزه عید را با عدس درست کنیم

سفره هفت سین از زیبایی و شکوه خاصی برخوردار است و سبزه نیز ابهت ویژه ای به آن می بخشد چرا که سبزه به دلیل رنگ زیبای سبز قلبها را شاد کرده و نبض زندگی را در طبیعت به جریان می اندازد.در زمان های خیلی دور مرسوم بوده که بیست و پنج روز مانده به عید در قصر شاهان ،دوازده ستون از آجرهای خام درست می کردند و بر هر یک از این ستون ها یک نوع غله می کاشتند و بر این باور بودند که اگر سبزه ها به خوبی برویند آن سال برایشان ، سالی پر از نعمت و برکت خواهد بود.

دانه های گندم ، لوبیا ، برنج ، عدس،ارزن ، باقلا ،کنجد و نخود جزو غلاتی بودند که بر روی این خشتها کاشته می شدند و روز ششم عید این غلات را می چیدند و به علامت برکت و آبستنی در تالارهای قصر پراکنده می کردند و اغلب سه قاب از سبزه به علامت اندیشه نیک ، گفتار نیک و کردارنیک بر سفره قرار می دادند و همچنین سه غله ی مهم که جز قوت و غذای اصلی مردم بود یعنی ارزن و جو و گندم نیز سبز می شدند تا آن سال برایشان سالی پر خیر و پر برکت باشد.

سبزه از زمانهای دور تا کنون توانسته جایگاهش را در سفره های هفت سین همچنان با قدرت تمام حفظ کند چرا که جزو ضروریات سفره هفت سین است .در شهر یزد از پانزده اسفند به بعد مردم شروع به کاشت سبزه در بشقابها و کاسه های زیبا ی سفالی با طرح و رنگهای زیبا می کنند زرتشتیان معتقدند که سبز شدن سبزه سمبل نو شدن دوباره حیات و فصل رشد و نمو دانه ها به عنوان برکت محسوب می شود.

بیشتر بخوانید: چگونه در تنگ سبزه هفت سین درست کنیم؟

زرتشتیان یزد در گذشته بر روی کوزه های سفالی " تره تیزک" که در زبان خود به آن "ششه" می گویند سبز می کردند.اما امروزه اغلب گندم و عدس کشت می شود ولی ماش و تره تیزک نیز سبز می کنند. به این صورت که در ابتدا تره تیزک را از شب قبل خیس می کنند و بعد در درون کیسه هایی که از پارچه های نازک تهیه شده می ریزند و در جای گرم می گذارند تا دانه ها جوانه بزنند جوانه زدن دانه در زبان زردتشتیان "روز آمدن " نام دارد بعد این دانه های روز آمده را در بشقابهای پهن بدون لبه که اغلب سه تا هستند و فقط برای کاشتن سبزه ، می ریزند و بعد روی این جوانه ها را لایه ای از ماسه نرم می پاشند و کم کم آب می دهند تا به تدریج رشد کرده و سبز شود.

در بعضی از شهر های آذربایجان ، روز سوم و چهارم به خیساندن و کاشتن دانه های عدس و گندم برای سفره های هفت سین عید می پردازند.این سبزه های زیبا از اول عید تا سیزدهم فروردین در سفره های عید نگه داری می شود و وقتی که مردم در روز طبیعت بر ای سیزده بدر به بیرون از شهر می روند سبزه خود را در هر کجا که آب روان و جاری ببینند به آن می سپارند.