تاریکی به وسعت یک شهر

دوات آنلاین-گرمای تابستان باعث شده بسیاری از خانواده‌ها شب‌ها را برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت در پارک‌‌ها و فضاهای سبز و معابر بگذرانند. در این میان بسیاری هم به واسطه شغل یا هر دلیل دیگری مجبورند دیرهنگام به خانه‌های خود برگردند یا شب برای تأمین نیازهای خود از فضاها و معابر شهری استفاده کنند. اما موضوع این است که در برخی موارد فضای شهری برای این افراد مهیا نیست. به این معنی که نور و روشنایی لازم به‌عنوان نیاز ابتدایی شهروندان در فضا وجود ندارد. همین موضوع باعث ایجاد مشکلات فراوانی در شهر می‌شود. در حال حاضر بسیاری از معابر اصلی و فرعی، روشنایی لازم را  ندارند و همین موضوع شهر و شهروندان را آبستن اتفاقات تلخ می‌کند؛ از تصادف و برخورد با موانع  تا ایجاد مزاحمت از طرف افراد ناشناس و حتی سرقت. مواردی که امنیت شهروندان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و باعث ترس و دلهره به‌ویژه در خانم‌ها می‌شود. در حال حاضر چند خیابان اصلی در شهرک اکباتان در تاریکی کامل هستند، این در حالی است که پیچ‌های خطرناکی هم در این مسیرها وجود دارد.

ابوالفضل قناعتی، عضو هیئت‌رئیسه شورای شهر تهران، با اشاره به اینکه در تهران بخش‌هایی از معابر و مکان‌ها که در ساعات تاریکی محل رفت‌وآمد مردم است، به لحاظ روشنایی و نورپردازی مغفول مانده، می‌گوید: این باعث می‌شود که در مواردی امنیت مردم تحت‌الشعاع قرار گیرد. درحالی‌که باید فضایی ایجاد شود تا مردم از تمام ظرفیت‌های محلات و مناطق استفاده کنند که این موضوع به‌راحتی با ایجاد روشنایی می‌تواند حل شود. تاریکی فرصت خوبی برای سودجویان است تا در محلات مختلف ناامنی ایجاد کنند.  قناعتی در این‌باره می‌افزاید: شورای شهر برای افزایش ضریب امنیت محلات تأکید داشت که در محلات محروم و کمتربرخوردار بحث روشنایی و زیبایی مورد تأکید قرار گیرد، اما هنوز بسیاری از محلات روشنایی لازم را ندارند.

اقدامات شورای شهر

سال 86 بود که برای نخستین‌بار کارشناسان و متخصصان روشنایی و نورپردازی در کنار اعضای شورای شهر و مسئولان سازمان زیباسازی وقت شهرداری تهران نشستند و درباره اما و اگرهای حضور نور در شهر تهران سخن گفتند. از آن زمان نزدیک به 10 سال می‌گذرد، با این حال هنوز نورپردازی و روشنایی در شهر تهران هیچ الگوی مشخصی ندارد و گویا تصمیم‌گیری در این باره در حد نواحی شهرداری تهران است. اوایل شورای سوم، اعضای شورای شهر تهران با تصویب یک‌فوریت طرح روشنایی و نورپردازی فضاهای شهر تهران موافقت کردند تا با تهیه الگوی مناسب برای مدیریت مصرف از طریق ساماندهی وضعیت روشنایی در نور جلوی اتلاف انرژی گرفته شود. این فوریت دو سال پیش جواب داد و اعضای شورای چهارم لایحه طرح جامع روشنایی و نورپردازی در فضاهای شهری را به تصویب رساندند که اهداف آن ارتقای کیفیت فضاهای عمومی شهری، زیبایی، آرامش و احیا و پویایی شبانه شهر، بازنمایی هویت شهری، تأمین امنیت فضاهای شهری، اصلاح الگوی مصرف انرژی و هماهنگی در نورپردازی شهری و ممانعت از آلودگی عنوان شده است.

بر اساس این مصوبه، سازمان زیباسازی شهر تهران مکلف شد تا با همکاری نهادهای مربوطه طرح جامع نورپردازی شهر تهران، نقشه جامع و طرح تفصیلی نورپردازی شهر تهران را تدوین کند. مصوباتی که البته هنوز اجرائی نشده است. محمدمهدی تندگویان، نایب‌رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، در گفت‌وگو با «جامعه پویا» می‌گوید: بر اساس این مصوبه شهرداری تهران موظف شده است تا طرح جامعی به شورا تقدیم کند که بر اساس آن نورپردازی شهر از نظر دسترسی مردم به مناظر شهری، ایمنی و آسایش شبانه به صورت یکسان در شهر برقرار شود و  انجام آن تعریف یکسان پیدا کند. با این حال سازمان زیباسازی هنوز هیچ طرحی را برای شورای شهر نفرستاده است. البته عیسی علیزاده، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران، در گفت‌وگو با «جامعه پویا» می‌گوید طرح جامع نورپردازی در مراحل انتهایی تدوین قرار دارد.

تندگویان با اشاره به اینکه هیچ طرحی برای ما و حداقل برای کمیسیون شهرسازی ارسال نشده است، می‌افزاید: کمیسیون معماری و شهرسازی یک یا دوبار هم نامه پیرو به سازمان زیباسازی ارسال‌ کرده که هیچ جوابی به‌ آنها داده نشده است.

نورپردازی در اختیار نواحی شهرداری است

تندگویان کسی است که می‌گوید درحال حاضر تقریبا نورپردازی در شهر تهران حتی در اختیار مناطق هم نیست و نواحی مختلف درباره این موضوع تصمیم‌گیری می‌کنند. به‌طوری که در یک منطقه مدل‌های نورپردازی در معابر یا پارک‌ها در نواحی مختلف، متفاوت است.

تندگویان مشکل اصلی را نبود یک دستورالعمل مشخص و واحد در شهر برای انجام نورپردازی می‌داند. به گفته او در بسیاری از جاها مردم شکایت دارند که در پارک‌های عمومی و همچنین معابر فرعی، میزان بهره‌برداری و دسترسی به نور در شهر یکسان نیست.

ناهماهنگی شهرداری و وزارت نیرو

البته باید به این نکته توجه داشت که تأمین روشنایی معابر جزو وظایف شرکت برق است و شهرداری به‌ویژه سازمان زیباسازی وظیفه نورپردازی عناصر شهری را به عهده دارد. موضوعی که تندگویان هم با آن موافق است و می‌گوید فقط بخشی از این ماجرا به سازمان زیباسازی برمی‌گردد. تأمین روشنایی در شهر به عهده شرکت برق و وزارت نیرو است و این در حالی است که عمده نو‌رها و روشنایی شهر تهران از طریق تیرهای چراغ‌برق  ایجاد می‌شود که به اعتقاد تندگویان جانمایی تیرهای برق محل سؤال و اشکال است.

 به گفته تندگویان اگر طرح جامعی تدوین شود، برای ساماندهی و هماهنگی روشنایی و نورپردازی می‌توان با وزارت نیرو و شرکت برق تفاهم‌نامه‌ای امضا کرد که البته حتی می‌تواند چراغ‌های راهنمایی و رانندگی را هم شامل شود. او بار دیگر تأکید می‌کند موضوع اصلی این است که چون طرح جامعی نیست، هرکسی کار خودش را انجام می‌دهد.

نورپردازی‌های مزاحم در نمای ساختمان

 در این میان مواردی دیده می‌شود که شهروندان از نورپردازی در نمای ساختمان‌های مجاور خود گلایه ‌دارند، برخی نورپردازی‌های عجیب و غریب، آرامش و استراحت‌ آنها را در شب مختل کرده است.