دوات آنلاین -شهر ماهنشان واقع در استان زنجان یکی از زیباترین مکان‌ها برای گردشگران است؛ شهری که هم آثار تاریخی فراوانی دارد و هم جاذبه‌های طبیعی دیدنی اما شاید بعضی‌ها با این منطقه آشنا نباشند یا حتی امکان دارد به زنجان سفر کرده اما سراغی از ماهنشان نگرفته باشند.
ماهنشان؛ شهری تاریخی
شهرستان ماهنشان در ۱۱۳ کیلومتری شمال غرب شهر زنجان قرار دارد و شاید نامش کمتر به گوش مسافران این استان خورده باشد. می‌گویند ماه نشان قدمتی چهار هزارساله دارد.
ماهنشان، با طبیعت بکر و زیبایش در حاشیه رودخانه قزل اوزن دوره های تاریخی متعددی را تجربه کرده است و وجود قلعه ها و بناهای تاریخی ماهنشان را به عنوان منطقه ای غنی گردشگری معرفی می کند.
مادها از طریق مصب و کناره‌های رودخانه قزل‌اوزن وارد فلات ایران شدند و درروستاهایی همچون مادآباد در ۱۵ کیلومتری شهر ماهنشان مستقر شدند و وجود قلعه‌های دفاعی همچون قلعه بهستان در ۱۲ کیلومتری ماهنشان معماری زیبا و هنرمندانه‌ای را به نمایش گذاشته است در دوره افشاریه این شهرستان محل استقرار ایل افشار بوده که بیشترین موقعیت جغرافیائی این ایل در حاشیه رودخانه قزل‌اوزن بوده است.
ایل افشار یکی از مهم‌ترین تیره‌های غنی بگلو بوده که در کتاب مراه البلدان ازاین منطقه به عنوان منطقه افشاریه یاد شده است همچنین دهستان قزل گچیلو نیز به عنوان منطقه افشاریه عنوان شده که از فرهنگ دولت نادرشاه افشاری خبر می هد.
با رودخانه قزل اوزن آشنا شوید
رودخانه قزل اوزن یکی از طولانی‌ترین رودخانه‌های ایران است که از ارتفاعات استان کردستان سرچشمه گرفته و از ناحیه جنوب غربی وارد زنجان شده و از جنوب به صورت مارپیچ، خدابنده، ماهنشان از شهرستان های این استان و همچنین شمال غرب را دور زده و سپس وارد محدوده شهرستان میانه و خلخال شده و با گردش به سمت شرق در منطقه طارم علیا (آب‌بر) مرکز شهرستان طارم دوباره وارد خاک استان زنجان و از دهستان گیلوان از استان زنجان خارج شده و با دریافت شاخه شاهرود در شهر منجیل، با نام سفید رود به سمت شمال جریان یافته و در نهایت به دریای خزر می‌ریزد.
قزل اوزن واژه‌ای ترکی است و از ۲ جزء، قزل به معنای سرخ و اوزن به معنای شناور تشکیل شده است و نام تاریخی این رود در منابع یونان باستان آماردوس (برگرفته از نام قوم آمارد) بوده است. در منابع اسلامی آن را نهر الابیض (به معنای رود سفید) خوانده‌اند و در سده‌های میانه تمام این رود به نام سپیدرود یا سفیدرود معروف بود ولی بعدها فقط به بخشی از آن که از منجیل تا دریای خزر قرار دارد، سفیدرود می‌گفتند که اکنون از سرچشمه این رود تا منجیل به نام قزل اوزن خوانده می‌شود.
کوه‌های رنگین کمانی ماهنشان
آلاداغ لار، نام کوه‌های رنگین کمانی در ایران است. این کوه‌ها در شهرستان ماهنشان زنجان و در فاصله ۲۵ کیلومتری شهر تبریز قرار دارند. نام آلاداغ از ترکیب آلا به معنی رنگارنگ و داغ به معنای کوه در زبان ترکی شکل گرفته است. این کوه‌های رنگین کمانی که حدود ۷۰ کیلومتر مربع وسعت دارند، بر اثر رسوب موادمعدنی از جمله آهن و مس و همچنین تغییرات آب و هوایی و فرسایش زمین در حدود ۱۵ میلیون سال قبل پدید آمده است.
ترکیب و چینش رنگ‌هایی چون قرمز، سبز، نارنجی و زرد در کنار هم، قابی شگفت‌انگیز و هنرمندانه را خلق کرده است که هر بیننده‌ای را از چشم بر هم گذاشتن وا می‌دارد. این اثر هنری طبیعی در هر فصل از سال دیدنی است اما هرچه دما بالاتر باشد و نور خورشید شدیدتر بتابد، کوه جلوه بیشتری پیدا می‌کند.
تاریخچه قلعه بهستان در شهرستان ماهنشان
قلعه بهستان یکی از ۲۰ قلعه تاریخی شهرستان ماهنشان است که قدمت آن قرن پنجم هجری قمری تخمین زده می شود و دربند تاریخی قاطرچی نیز یکی از مناطق حفاظت شده از لحاظ سکونت حیوانات وحشی از قبیل کل، بز وحشی، خرس، گرگ، کفتار، روباه، خرگوش، شغال، سمور، قوچ و میش وحشی، جوجه تیغی، عقاب طلایی، دلیچه و قرقی است.
قلعه بهستان یا کهن دژ در شهرستان ماهنشان در استان زنجان و درکناررود خانه قزل اوزن واقع است. قدمت این دژ به دوره مادها برمی‌گردد. این دژ به شماره ۱۴۵۸ به نام قلعه بهستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. قلعه‌ای منحصر به فرد که نیازمند توجه ویژه مسئولان است. توجه به ساخت دیوارهای حائل در کنار رود خانه قزل‌اوزن برای حفاظت از قلعه بسیار ضروری است.
فضای کلی قلعه به سه دسته شامل اتاق‌ها، دالان‌هــا و راه‌پله‌ها تقسیم شده است که گاه دارای سقفـی تیـزه‌دار و دارای محل‌هایی به شکل مثلث یا مدور روی دیوارها برای قرار گرفتن پیه‌سوز بوده‌است. این دژ دارایراه‌پله‌های زیگ‌زاگی در ضلع‌های غربی و شرقی است که روزگاری از پایینی‌ترین قسمت ضلع شمالی آن شروع می‌شده و حالا جز ویرانه‌ای تحمیل شده بر هسته اصلی قلعه به چیزدیگری شبیه نیست و به دلیل فرسایش طبقات زیرین آن، تردد در این مسیر خطرناک وتقریباً ناممکن است.
راه‌پله‌های ضلع شمال غربی قلعه به عنوان یکی از مناطق دست نخورده و سالم دژ بهستان است که بالای این پله‌ها، اتاقی به شکل طاق محراب‌های مسجد دوران اسلامی تزئین شده متعلق به دوره اسلامی وجود دارد و راه‌پله‌های زیادبا عرض یک متر نیز اقتباس از این سبک معماری است. هم اکنون به دلیل تخریب زیاد تنها با عملیات کوهنوردی می‌توان بر بالای قلعه با تخته سنگ‌های عظیم مسطح آن رسید.
قسمت بالای قلعه با گچ اندوده شده و داخل آن حوضی با ابعاد ۷ در ۳ متر و از جنسسنگ و ساروج قرار دارد که با استفاده از لوله‌های آب گلی نیم‌متری به اسم گنگ آبآن تأمین می‌شده‌است.
بیشتر بخوانید: همه آنچه درباره مردان نمکی زنجان باید بدانید
برخی، پیشینه این دژ رابه زمان ماد نسبت می‌دهند. مادها ازطریق مصب و کناره‌های رودخانه قزل اوزن وارد فلات ایران شدند و در روستاهایی همچون مادآباد در ۱۵ کیلومتری شهر ماهنشان مستقر شدند و وجود قلعه‌های دفاعی همچون قلعه بهستان در ۱۲ کیلومتری ماهنشان معماری زیبا و هنرمندانه‌ای رابه نمایش گذاشته‌است. اما بر اساس پژوهش‌های باستان‌شناسی تاکنون، پیشینه این دژبه دوره هخامنشیان به اثبات رسیده. این دژ دردوره پس از اسلام و تا قرن پنجم نیز این دژ پابرجا بوده و کاربرد داشته‌است.
روستای پلکانی قوزلو
این روستای پلکانی در بخش انگوران و در 50 کیلومتری دندی واقع شده و منطقه‌ای است که طی فصل بهار با آب و هوای معتدل و خنک و انواع گیاهان دارویی از جمله تره‌کوهی، ریواس و گلپر، بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب می کند. اهالی قوزلو مهربان و مهمان‌دوست هستند و این منطقه پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر دارد. همچنین رودخانه‌ای که از آن می‌گذرد، زیبایی‌اش را دوچندان کرده است.
ببینید: غار کتله‌خور؛ از بهترین مکان‌های گردشگری زنجان
طبیعت بکر و بی‌نظیر این روستا آن طور که شایسته است، معرفی و شناسایی نشده و به خاطر بی‌توجهی جزو روستاهای پلکانی ناشناخته در ایران به شمار می‌رود، در حالی که از دید گردشگران، طبیعت قوزلو بسیار بکر و زیبا است و کسانی که دوستدار طبیعت و اهل گردش هستند می‌توانند با اقامت در اقامت‌گاه بوم‌گردی این روستا، به صفا و آرامشی وصف‌ناپذیر دست بیابند.
دودکش جن و شهر افسانه‌ای
دودکش جن را در ۲۰ کیلومتری شهـر ماهنشان به طرف زنجان و ۱۰۰ کیلومتـری زنجـان می‌توان پیدا کرد. دودکش جن دقیقا همان‌جایی است که مانشان را شهری افسانه‌ای می‌کند و خیلی‌ها با وجود آن‌که از زنجان گذرکرده‌اند، ولی تا به حال نه آن را دیده و نه درباره‌اش شنیده‌اند.
معلـوم هم نیست پایه‌ی نام‌گذاری آن چیست، شایـد به اعتقادات کهن مـردم این خطـه برگردد؛ امــا در اصـل، «دودکش جن» نوعی سنگ قارچی‌شکل است که براثر فرسایش پدید آمده و به مناره‌ای بلند و نازک می‌ماند که سنگ دیگری روی آن قرار گرفته است .
دریاچه پری از دیدنی‌های شهرستان ماهنشان
دریاچه‌ی «پری» در دهستان «اوریاد» در بخش مرکزی شهرستان ماهنشان و در ۱۵۲ کیلومتری مرکز استان قرار دارد و تنها دریاچه‌ی زنجان به‌شمار می‌آید و میان یک دشت وسیع قرار گرفته است و دقیقا حکم سراب را برای این منطقه دارد.
دسترسی به دریاچه‌ی «پری» از جاده ماهنشان به روستای سهند سفلی و علیا، قاضی کندی، حسن‌آباد و پری امکان‌پذیر است.
دریاچه‌ی «پری» درست مانند «دودکش جن» تا به حال چندان مورد توجه قرار نگرفته، هرچند گفته شده است اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری زنجان طرحی برای ساخت سایتی تفریحی در کنار آن دارد؛ ولی تا آن زمان، حفظ این دریاچه برعهده‌ی مسافران و بازدیدکنندگانش است تا مانند نامش به افسانه تبدیل نشود.
در سفر به ماهنشان به دربند قاطرچی بروید
دربند قاطرچی در ۵ کیلومتری سمت غرب ماهنشان به طرف روستای ینگجه سینار واقع شده و یکی از مناطق حفاظت شده ماهنشان از لحاظ سکونت حیوانات وحشی از قبیل قوچ و میش است. دربند قاطرچی یکی از مناطق خوب و جذاب برای گردش و سیاحت است.
از ییلاقات علم کندی دیدن کنید
ییلاقات علم کندی از زیباترین مناطق شهرستان ماهنشان است و بهار هر سال به دلیل هوای خنک و معتدل، مسافران و گردشگران زیادی را از سراسر کشور در دامان خود جای می‌دهد. در روستای علم‌کندی از توابع ماهنشان، ییلاقات بسیاری وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها قارقالان نام دارد و همان‌طور که از نامش پیداست در اکثر روزهای سال پوشیده از برف است. این ییلاقات همه ساله مورد استفاده عشایر استان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی و منطقه زنجانرود قرار می‌گیرد و اهالی آن هر ساله طی تابستان جشن ییلاق برگزار می‌کنند.
بیشتر بخوانید: معرفی بازار زنجان؛ طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران
شغل بیشتر ساکنان ییلاقات علم‌کندی دامداری بوده و گردشگرانی که علاقه زیادی به مصرف لبنیات دارند می‌توانند این محصولات ناب با طعم‌های خاص را بدون واسطه از مردم این منطقه خریداری کنند؛ در واقع به جرات می‌توان گفت که اگر کسی قصد دارد مدتی را به دور از هیاهو و آلودگی‌های شهری در مناطق دیدنی و بکر طبیعت بگذراند، نباید بهار ییلاقات علم‌کندی ماهنشان را از دست بدهد.
منطقه علم کندی ۳۵ کیلومتر جاده خاکی دارد و بعد از رسیدن به روستای زیبای علم‌کندی نیز 2 تا ۳ ساعت باید پیاده‌روی کرد. با وجود چنین مسیری، آنچه در نهایت چشم‌نوازی می‌کند، کوهپایه‌های بکر قارقالان است. روستای علم‌کندی دارای تابستان‌های خنک و سبز، انواع گیاهان دارویی، کوه‌های مرتفع، غارهایی با ارتفاع نامعلوم، چشمه‌های متعدد با آب‌های سرد و شیرین و درختان میوه مختلف است.
زیبایی‌های منطقه انگوران
منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش انگوران درشمال غرب کشور در ناحیه‌ای کوهستانی در رشته کوه‌های زاگرس قرار گرفته است. این منطقه در جنوب غرب استان زنجان در مرز سه استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع شده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده‌ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و مرکزی و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است.
منطقه حفاظت شده انگوران در مساحتی معادل ۹۰ هزارهکتار و پناهگاه حیات وحش انگوران با مساحت ۳۵ هزار هکتار، دارای انواع پوشش گیاهی، بوته‌ها و درختچه‌ها، فورب‌ها و پهن برگ‌ها و گندمیان و شبه گندمیان است.
بر اساس مطالعات انجام شده ۲۹ گونه بوته و درختچه، ۹۶ نوع علفی‌های پهن برگ و ۴۶گونه گرامینه و شبه گرامینه در محدوده مورد مطالعه وجود دارد. همچنین تعداد ۳۳گونه پستاندار، ۱۰۷ گونه پرنده، ۲۳ گونه خزنده، ۸ گونه آبزی، ۷ گونه دوزیست و ۷۸گونه حشرات هوازی و خاکزی حیات وحش این منطقه را تشکیل می‌دهند.
پستانداران عمده این منطقه عبارت از قوچ و میش، کل و بز، خوک، خرس، سیاه گوش، گرگ، روباه، شغال و خرگوش هستند. همچنین برخی از پرندگان آبزی، بومی منطقه بوده و مهاجرت نمی‌کنند که می‌توان از این میان به آنقوت، تنجه و چنگر اشاره کرد. بعضی از مرغابی‌ها، لک‌لک سیاه، فلامینگو، قو، درنا و پلیکان از پرندگان مهاجری هستند که در بین سایر پرندگان از اهمیت برخوردارند.
از سایر پرندگانی که در این منطقه وجود دارند می‌توان به کبک دری، کبک معمولی، کبک چیل، باقری قره- قمری و فاخته اشاره کرد. مار، مار آبی، آگاما، جکویامارمولک،گونه خاصی از لاک پشت‌ها از جمله خزندگانو دوزیستانی هستند که در این منطقه زیست می کنند.کپور، سس، سیاه کولی، زردپر یا سرخ پر، سیم، اسپله، ماشگ ماهی از انواع ماهیانی می‌باشند که می‌توان در منطقه حفاظت شده انگوران مشاهده کرد.
منابع: ایرنا- ایسنا- مهر
12jav.net