چرا نوجوانان نافرمانی می‌کنند و راه چاره چیست

دوات آنلاین-یکی از مشکلاتی که برخی والدین با فرزندان نوجوان خود دارند سرکشی کردن و نافرمانی آنها است به گونه‌ای که گاه به ستوه می‌آیند اما دلیل این اتفاق چیست و چه باید کرد؟

نافرمانی نوجوانان؛ مشکل رفتاری شایع

محسن لعلی، عضو شورای نظام روانشناسی استان اصفهان در گفت‌وگو با ایمنا در خصوص اینکه نافرمانی نوجوان یکی از شایع‌ترین مشکلات روانی و رفتاری است، اظهار کرد: بسیاری از خانواده‌ها برای حل این مشکل به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند. در بین پسران نافرمانی کردن و مشکلات رفتاری معمولاً دو تا سه برابر بیشتر از دختران است.

وی با بیان اینکه والدین باید اختلالات رفتاری فرزند نوجوان را از مسائل بلوغ و نوجوانی مجزا کنند، افزود: مهم‌ترین وجه افتراق مشکلات رفتاری و مسائل بلوغ و نوجوانی شدت، مدت و فراوانی آن است و اینکه عملکرد خانوادگی، اجتماعی و تحصیلی نوجوان را تخریب می‌کند.

علت‌های نافرمانی نوجوانان

این مدرس دوره‌های تخصصی روانشناسی معتقد است نافرمانی کردن نوجوان می‌تواند وابسته به عوامل متعددی مانند خانواده، نوع ارتباط والدین با نوجوان، ژنتیک، تأثیر گروه همسالان و فقر اجتماعی باشد و همه این عوامل ایجاد کننده مشکلات رفتاری در دوره نوجوانی است.

وی با تاکید بر اینکه رفتارهای دردسرساز در بین نوجوانان به سه دسته تقسیم می‌شوند، گفت: این سه دسته شامل رفتارهای درد سرساز خفیف، متوسط و شدید است. برخی از خانواده‌ها از لجبازی و پرخاشگری و قلدری نوجوان شاکی هستند. یکی از گروه‌های سنی که نسبت به درمان این رفتارها بسیار مقاوم است نوجوان است.

روش درست برخورد با نوجوانان

عضو شورای نظام روانشناسی استان اصفهان، گفت: برای نوجوانانی که دارای این مسائل هستند راهکارهایی ارائه می‌دهیم. یکی از این راهکارها درمان و مداخلات مبتنی بر خانواده است. دوم آموزش مدیریت والدین است. سوم آموزش‌های فردی مبتنی بر آموزش‌های شناختی و حل مساله است.

بیشتر بخوانید: پسر نوجوانم سیگاری شده است چه کار کنم؟

لعلی ادامه داد: مورد آخر بحث دارو و درمان است. نباید خانواده بگذارند مشکل رفتاری نوجوانی شدت پیدا کرده و بغرنج شود و بعد به روانپزشک مراجعه کنند. گاهی اوقات در مداخلات همان ابتدای امر نیاز به دارو درمانی وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه نوجوانی که با این نوع مشکلات به روانپزشک و مشاور مراجعه می‌کند باید مورد بررسی قرار گیرد، اظهار کرد: مشاور ابتدا باید ساختار تعاملات خانواده را مورد بررسی قرار دهد و اینکه آیا در خانواده سابقه بیماری روانپزشکی و افسردگی وجود دارد و ویژگی‌های شخصیتی والدین به چه صورتی است. باید همسانی بین والدین، مشخص بودن سلسله مراتب قدرت در خانواده را مورد بازبینی قرار دهد.

این مدرس دوره‌های تخصصی روانشناسی بر این باور است که اگر پدر در خانواده قدرت نداشته باشد پسر تا سن ۱۱ سالگی از مادر تبعیت می‌کند و هنگامی که قدم به مرحله نوجوانی گذاشت دیگر از مادر اطاعت نمی‌کند و مادر از پدر خانواده استمداد می‌خواهد و در این هنگام پدر فاقد قدرت در خانواده کمک مفیدی نخواهد کرد.

وی تصریح کرد: میزان مسئولیت پذیری و قدرت پدر در خانواده باید ابتدا مورد بررسی قرار گرفته و اصلاح شود و همه مسئولیت‌های فرزندان به مادر واگذار نشود و پدر و مادر در مدیریت خانواده و تربیت فرزند نوجوان همسو و همسان باشند تا او کمتر دچار آسیب شود.

ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی

لعلی با تاکید بر اینکه باید والدین قوانین شفاف و قابل اجرا را برای تربیت فرزند نوجوان ایجاد کنند، گفت: باید در خانواده بین پدر و مادر همسویی وجود داشته باشد. باید والدین به فرزندان نوجوان در مقابل تند خویی‌های او باج ندهند. والدین علاوه بر اینکه اقتدار دارند باید حامی خوبی برای نوجوان باشند تا احساس ارزشمندی و عزت نفس نوجوان افزایش پیدا کند.

عضو شورای نظام روانشناسی استان اصفهان، خاطرنشان کرد: یکی از فاکتورهای غایب در زندگی کودکان و نوجوانان آموزش مهارت‌های زندگی و مهارت‌های اجتماعی مانند مهارت مدیریت خشم، مدیریت استرس و تفکر خلاق و نقادانه است.

بیشتر بخوانید: چگونه از فرزندان نوجوان‌ خود در برابر محتواهای غیراخلاقی فضای مجازی محافظت کنیم؟

وی با بیان اینکه تکانشی عمل کردن یکی از ایرادهای نوجوانان نافرمان و پرخاشگر است، افزود: تکنیک تنبیه محروم کردن نوجوان از داشته‌های خود در طولانی مدت جواب مثبتی نمی‌دهد. باید به نوجوان آموزش دهیم که زندگی پر از مساله است و باید این مسائل را با بارش فکری و راه حل‌ها و تکنیک‌ها حل کنیم.

شروع اختلال سلوک از کودکی

به گفته لعلی؛ اختلال سلوک از کودکی شروع شده و در دوره نوجوانی شکل می‌گیرد و معمولاً نوجوان قلدر، پرخاشگر، دروغگو، فراری از خانه استفاده کننده از سلاح سرد چاقو است. اگر والدین متوجه این نوع رفتارها شدند باید شیوه‌های والدینی مقتدرانه را به کار ببرند و او را کنترل کنند.

وی با اشاره به اینکه توجه به تفاوت‌ها و شناخت نوجوان نیز حائز اهمیت است و نوجوانی سنی است که دگرگونی‌های عاطفی، جسمی و اخلاقی را همراه دارد، اظهار کرد: اگر والدین به این موارد توجه کرده و بر خلقیات نوجوان شناخت کافی پیدا کنند، نافرمانی کردن او را بیماری حساب نمی‌کنند و به عنوان یکی از ویژگی‌های مسیری رشدی نگاه می‌کنند. وقتی نوجوان از این گذر و مرحله عبور کرد به حالت عادی می‌رسد