سن خطر، نشانه‌ها و دلایل ابتلا به سرطان پستان؛ دلایل سرطان سینه در مردان چیست

دوات آنلاین-برخلاف تصورات رایج این فقط زنان نیستند که به سرطان سینه مبتلا می‌شوند بلکه این نوع از سرطان در مردان نیز وجود دارد و اتفاقا ابتلا به سرطان پستان در مردان ایرانی سه برابر آمار جهانی است.

دکتر آسیه الفت‌بخش، مدیرگروه پژوهشگاه بیماری‌های پستان جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با ایسنا، سرطان را بیماری مولتی فاکتوریال خواند و گفت: سرطان بیماری است که عوامل متعددی در بروز آن نقش دارد؛ به این معنا که استعداد ژنتیکی برای بروز سرطان از یک سو و عوامل محیطی از سوی دیگر اضافه شده و فرد را به سرطان مبتلا می‌کند.

وی این موضوع را برای تمام سرطان‌ها صادق دانست و ادامه داد: این روند برای سرطان پستان هم وجود دارد. عوامل ژنتیکی شناخته شده ۵ تا ۱۰ درصد علل بروز سرطان پستان را تشکیل می‌دهد. هنگامی که سخن از عوامل ژنتیکی به میان می‌آید معنایش این است که فرد ژن جهش یافته ابتلا به سرطان پستان را به ارث برده است؛ BRCA۱ و BRCA۲ شناخته شده ترین ژن‌های ابتلا به سرطان پستان هستند البته ژن‌های کوچک تر دیگری هم وجود دارند، اما این دو ژن شناخته شده‌تر هستند.

سرطان پستان در مردان

دکتر آسیه الفت‌بخش، در مورد احتمال بروز سرطان سینه در مردان، گفت: نسبت ابتلای مردان به سرطان پستان در جهان در مقایسه با خانم‌ها یک صدم است یعنی از هر ۱۰۰ خانمی که به سرطان پستان مبتلا می‌شوند یک آقا نیز به این بیماری مبتلا می‌شود البته؛‌ این آمار در ایران با تفاوت‌هایی روبه‌ رو است؛ به طوری که از هر ۱۰۰ خانم، سه آقا به سرطان پستان مبتلا می‌شود.

بیشتر بخوانید: 14 نشانه اولیه ابتلا به سرطان

مدیر گروه پژوهشگاه بیماری‌های پستان جهاد دانشگاهی، سرطان پستان در آقایان را دارای جنبه ژنتیکی دانست و تصریح کرد: به همین دلیل اگر در یک خانواده یک آقا به سرطان پستان مبتلا شود،‌ خانم‌های خانواده نیز باید تست ژنتیکی دهند زیرا احتمال مثبت بودن تست ژنتیکی آنها بالا است.

نقش عوامل هورمونی در بروز سرطان پستان

الفت‌بخش در خصوص سایر عوامل زمینه‌ساز در بروز سرطان پستان، تاکید کرد: گاهی نیز ژن ابتلا به سرطان در بدن فرد وجود ندارد، اما زمینه فامیلی سرطان پستان در خانواده موجود است. مهم‌ترین نکته اینکه سرطان پستان با هورمون‌های زنانه در ارتباط است و هر عاملی که باعث تغییر سطح هورمون‌ها در بدن زنان شود ممکن است احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.

وی عواملی که می‌تواند سطح هورمون‌های زنانه خصوصا استروژن را در بدن تغییر دهد را اینگونه تشریح کرد: قاعدگی زودرس یا زیر ۱۱ سال و یائسگی دیررس یا بعد از ۵۳ سال عواملی هستند که مدت زمان تماس بافت پستان با هورمون‌های تخمدان را افزایش داده و شرایط را برای بروز سرطان پستان فراهم می‌کند. کسانی که بارداری نداشته‌اند یا کسانی که اولین بارداری در آنها در سن بیش از ۳۰ تا  ۳۵ سال اتفاق افتاده باشد، کسانی که شیردهی نداشته باشند و... با احتمال بیشتری در خطر بروز سرطان پستان هستند.

وی در ادامه برشماری عوامل هورمونی موثر در بروز سرطان پستان، با اشاره به این که هر یک سال شیردهی به میزان مشخصی احتمال ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد، گفت: بافت سینه در طی تکامل خود،‌ شرایط متفاوتی دارد. به عنوان مثال بافت سینه در زمان بلوغ با زمان پس از بلوغ، تفاوت‌هایی دارد، اما تنها با بارداری و شیردهی تکامل در غدد شیردهی اتفاق می‌افتد. کسانی که بارداری و  شیردهی نداشته‌اند، سلول‌های پوشاننده غدد شیردهی‌شان تکامل نیافته است. به همین دلیل بیشتر مستعد سرطانی شدن هستند. البته توجه به این مهم ضروری است که هر کسی که شیردهی داشته باشد، الزاما از سرطان پستان مصون نیست؛ چرا که همانطور که گفتیم سرطان، بیماری است که عوامل مختلفی در آن نقش دارند.

بیشتر بخوانید: نشانه‌های سرطان دهانه رحم

وی درخصوص سایر عوامل هورمونی موثر در بروز سرطان پستان، تاکید کرد: مصرف هورمون‌ها پس از یائسگی به جهت کاهش عوارض ناشی از یائسگی یکی از این عواملی بود که در گذشته به سبب مصرف بیشتر آن احتمال بروز سرطان پستان را افزایش ‌داد، اما امروزه با مشخص شدن عوارض مصرف، این هورمون‌ها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از طرفی در برخی مطالعات مصرف طولانی مدت قرص‌های ضد بارداری خصوصا در سنین کم و به مدت بیشتر از ۵ سال به عنوان عاملی موثر در بروز سرطان پستان شناسایی شده است. در این بین تماس با مواد شیمیایی مانند آزبست‌ نیز در بروز سرطان بی‌تاثیر نیست. تاثیر سایر عوامل مانند استفاده از دئودورانت و لیزر زیر بغل و رنگ مو هنوز از نظر علمی به اثبات نرسیده است.

تاثیر جراحی زیبایی بر سرطان سینه

مدیر گروه پژوهشی بیماری‌های پستان پژوهشکده معتمد در خصوص تاثیر اعمال جراحی برای تغییر سایز پستان بر احتمال بروز سرطان پستان،‌ خاطرنشان کرد: اعمال جراحی کوچک کردن پستان به هیچ وجه نمی‌تواند باعث بروز سرطان شود بلکه حتی می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان پستان را در افراد با ریسک بالا نیز کاهش دهد. از طرفی پروتز پستان به عنوان عمل زیبایی نمی‌تواند احتمال ابتلا به نوع رایج سرطان پستان را افزایش دهد اما،‌ نوع نادری از سرطان پستان وجود دارد که سرطان بافت لنفاوی (لنفوم) است و در سال‌های اخیر دیده شده به ازای هر یک نفر در هر ۱۰۰ هزارنفری که عمل پروتز زیبایی پستان انجام می‌دهند، امکان بروز اینگونه‌ نادر از سرطان پستان که معمولا کشنده نیست، وجود دارد. نکته قابل توجه آن است که این موضوع بسته به نوع پروتز استفاده شده در کشور متفاوت است که به نظر می‌رسد این تفاوت‌ها به قوام و سطح پوشاننده پروتز، میزان استرلیزه بودن اتاق عمل و ... بستگی دارد.

سن ابتلا به سرطان سینه

در همین حال ستاره فاتحی، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ آنکولوژی زنان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در بین زنان ایرانی و اولین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان میان‌سال و به میزان ۳۰ درصد کل سرطان‌های بانوان را تشکیل می‌دهد که از هر ۱۵ زن یک نفر در ایران مبتلا به آن است.

بیشتر بخوانید: علایم سرطان روده بزرگ چیست؟

فاتحی با بیان اینکه بیشترین سن بروز سرطان پستان در دنیا سنین ۵۰ تا ۵۹ سالگی است، افزود: متاسفانه این سن در ایران ۴۰ تا ۴۹ سال است اما با شناخت علایم هشداردهنده سرطان و مراجعه به موقع می‌توان ضایعات پیش‌سرطانی را پیش از تبدیل شدن به سرطان، زودتر تشخیص داد.

بیشتر بخوانید: نشانه‌های سرطان معده چیست؟

متخصص زنان و زایمان، این طیف جمعیت را در معرض خطر دانست و افزود: سن منارک زودرس (قاعدگی قبل از ۱۲ سال)، یائسگی دیررس ( بعد از ۵۵ سال)، سن اولین زایمان بعد از ۳۰ سال، سیگار، الکل، چاقی، رژیم غذایی نامناسب، نازایی، ابتلای یک عضو از بستگان درجه اول با سن زیر ۵۰ سال، سابقه اشعه درمانی قفسه صدری، ابتلای ۲ نفر یا تعداد بیشتری از بستگان درجه اول به سرطان‌های پستان، تخمدان، پانکراس و پروستات، ابتلای خویشاوند درجه اول مرد به سرطان پستان و  کشف ژن موتاسیون یافته از خطرسازترین عوامل سرطان به‌شمار می‌روند.

علایم هشداردهنده سرطان سینه

فاتحی گفت: تغییر در شکل و قرینه نبودن پستان‌ها، ترشحات خونی که ممکن است از یک یا هر دو پستان باشد، تغییر در حالت پوست پستان شبیه پوست پرتقال یا وجود زخم و پوسته ریزی، فرورفتگی و خراشیدگی نوک پستان، از علایم هشداردهنده این بیماری است که انجام سونوگرافی و در خانم‌های بالای ۴۰ سال انجام ماموگرافی و سونو گرافی اولویت دارد.