معرفی کامل پارک ملی توران؛ خارتوران

دوات آنلاین -پارک ملی توران یا خارتوران منطقه ای کم نظیر است؛ محدوده ای حفاظت شه که خیلی ها آن را به خاطر یوزپلنگ آسیایی می شناسند اما گونه های جانوری دیگری نیز در این منطقه سکونت دارند. با ویژگی های این زیستگاه باارزش آشنا شوید.

پارک ملی توران کجا است

پارک ملی توران در منتهی‌الیه شرقی استان سمنان و در جنوب شرقی شهرستان شاهرود در استان سمنان جای دارد و قسمت کوچکی از بخش شرقی آن در سبزوار استان خراسان رضوی قرار گرفته‌است و این مجموعه در ضلع جنوبی جاده تهران- مشهد، شرق دهستان طرود، غرب دهستان زمان‌ها و شمال شرقی کویر مرکزی ایران واقع شده‌است.

چه حیواناتی در پارک ملی توران زندگی می کنند

پارک ملی توران یکی از متنوع‌ ترین گونه‌های گیاهی و جانوری را در ایران دارد، جدای از اینکه این پارک ، مهمترین زیستگاه یوز در کشور را داراست و بیشترین جمعیت یوزپلنگ آسیایی را در دل خود دارد، حیات‌ وحش در خطر انقراضی نظیر: گورخر ایرانی، هوبره، عقاب طلایی، سارگبه، گونه اندمیک زاغ‌بور، بالابان، پلنگ، جبیر، آهو، کاراکال، کل،قوچ و... در آن زیست می‌کنند.

در مجموع ۴۱ گونه پستاندار، ۱۶۷ گونه پرنده، ۴۲ گونه خزنده و ۲ گونه دوزیست در این منطقه شناسایی شده‌است که شاخص‌ترین آنها همان یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی هستند. خارتوران در کنار منطقه حفاظت شده بهرام گور در استان فارس آخرین پناهگاه گورخر است. حیوانی که در گذشته‌های دور تقریبا در دوسوم خاک ایران و چند کشور همسایه زندگی می‌کرد.

بیشتر بخوانید: معرفی کامل میانکاله

غزال ایرانی (آهو)، جبیر، پلنگ ایرانی، سیاه‌گوش، گوسفند وحشی، بز وحشی، گربه شنی، گربه دشتی، گربه پالاس (از انواع بسیار نادر گربه‌سانان)، کفتار راه‌راه، گرگ، شغال، روباه قرمز و شاه‌روباه از پستانداران شاخص این ناحیه هستند.

از پرندگان پارک هم می‌توان به هوبره، کبک، تیهو، بلدرچین، چاخ‌لق، کبوتر چاهی، قمری، دم‌جنبانک ابلق، سبزه‌قبای هندی، باقرقره، سهره سبز، سهره صورتی، چکاوک کاکلی، سنگ‌چشم دم‌سرخ، انواع گنجشک، اردک بلوطی و حواصیل و انواع پرندگان شکاری مانند بحری، دلیجه، عقاب طلایی، عقاب دشتی، شاه بوف، مرغ حق، دال، کرکس مصری، قرقی و انوع سارگپه اشاره کرد.

این منطقه از بهترین زیستگاه‌های زاغ بور نیز به شمار می‌رود. زاغ بور تنها پرنده بومی ‌و انحصاری ایران است که در کنار بوته‌های قیچ زندگی می‌کند. از خزندگان خارتوران هم به جز انواع سوسمار و آگاما می‌توان به بزمجه بیابانی که طول آن به یک‌ونیم متر می‌رسد، لاک‌پشت مهمیزدار، کفچه مار، افعی شاخ‌دار، مار زنگی و انواع مارهای جعفری اشاره کرد.

راهنمای سفر: چرا و چگونه به آشوراده سفر کنیم؟

این منطقه در سال ۱۳۵۱ به عنوان منطقه حفاظت شده تحت مدیریت سازمان محیط زیست درآمد و در سال ۱۳۵۵ قسمتی از آن به عنوان پناهگاه حیات وحش انتخاب گردید. در همان سال مجموعه توران از طرف یونسکوعنوان ذخیرگاه زیستکره را نیز دریافت کرد سپس در سال ۱۳۸۱ قسمتهای مرکزی این مجموعه به پارک ملی ارتقا یافت.

وسعت خارتوران چقدر است

مساحت کل مجموعه حدود یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار (14700 کیلومتر مربع) است. منطقه حفاظت شده توران یا خارتوران شامل سه محدوده حفاظت شده‌ است که علاوه بر منطقه حفاظت شده قسمت اعظم مساحت، پناهگاه حیات وحش در قسمتی از شرق و پارک ملی در میانه را نیز دربردارد. پارک ملی ۸٪، پناهگاه حیات وحش ۱۷٪ و منطقه حفاظت شده ۷۵٪ از کل مساحت منطقه را تشکیل می‌دهد. خارتوران را آفریقای ایران لقب داده‌اند.

ذخیره‌گاه زیست کره توران بزرگترین  ذخیره گاه زیست کره  ایران  است که بعد از سرنگتی آفریقا واقع در کشور تانزانیا دومین منطقه بیوسفر جهان به شمار می‌آید.

در همین زمینه: راهنمای سفر به کویر کوه سرخ سمنان

توران پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان در طبس، لقب دومین مجموعه حفاظت شده وسیع ایران را با خود یدک می‌کشد.

قدمت منطقه خارتوران

در منطقه شمال غربی خارتوران بقایای یک شهر سوخته کشف شده است. در بخش‌های جنوبی هم ابزارآلات فلزی متعددی یافت شده‌اند. باستان‌شناسان این ابزار را متعلق به دوران پس از اسلام می‌دانند. ظروف سفالی و یافته‌های باستانی دیگر در منطقه نشان می‌دهد که قدمت تاریخی خارتوران به دوران ساسانیان می‌رسد.

آب و هوای پارک ملی توران

ذخیره‌گاه زیست کره توران د‌ارای آب و هوای خشک و نیمه خشک بود‌ه، در ناحیه فلا‌ت ایران – آناتولی قرار د‌ارد و از نظر منطقه رویشی رستنی ها، در ناحیه ایران – تورانی قرار می گیرد و زیستگاه آن از نواحی پست با خاک های رسی، گچی، شنی و سنگی تا نواحی کوهستانی با ارتفاعی بیش از ۲ هزارو 200 متر تشکیل گردید‌ه است.

از چشمه‌های مهم این منطقه می توان چشمه غریبه، سی تل، افغانی ها، لکم، تلخاب، کال مرا، پرو بال، پونیدر، هنی، نیستانه، بغلو، شاه چشمه، ملحه، بهاندر، چشمه شاه، چشمه ماجراد، چشمه پریه، ابوالیحیی و چشمه عزیز را نام برد.

مهمترین رودخانه این منطقـه که در اکثر فصول سال آب د‌ر آن جاری است رودخانه کال شور است که به خاطر وجود املاح بسیار زیاد نمک، غیر قابل شرب است.

منابع: باشگاه خبرنگاران – جام جم