سرطان دهانه رحم؛ از علائم تا راه های پیشگیری

دوات آنلاین -سرطان دهانه رحم، سومین سرطان شایع دستگاه تناسلی و هشتمین سرطان شایع غیرپوستی در زنان است اما میزان بروز و مرگ ومیر سرطان گردن رحم در کشورهای توسعه یافته طی ۵۰ سال اخیر به دلیل افزایش آگاهی عموم از اهمیت انجام غربالگری این بیماری با استفاده از  پاپ اسمیر کاهش یافته است. با وجود این سرطان دهانه رحم هنوز هم دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان میان زنان در کشورهای درحال توسعه است.

جام جم با مقدمه بالا نوشت: سرطان دهانه رحم از دو منظر اهمیت ویژه ای دارد. اولا واکسن پیشگیری دارد که از ۹ تا ۲۶ سالگی توصیه به تزریق آن می شود.

ثانیا به واسطه انجام غربالگری منظم می توان در مراحل پیش سرطانی از وجود آن مطلع و درمان لازم را به عمل آورد تا بیمار بعدها دچار سرطان دهانه رحم نشود. در گفت وگو با دکتر نسیم سنجری، جراح و متخصص بیماریهای زنان و زایمان و نازایی و دبیر انجمن متخصصین زنان و زایمان ایران مروری بر مباحث مهم سرطان دهانه رحم کرده ایم.

خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم

*چه کسانی و تحت چه شرایطی بیشتر در خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند؟

سرطان دهانه رحم با ابتلای افراد به ویروس اچ پی وی یا پاپیلوما ویروس ارتباط تنگاتنگی دارد. در واقع در 7.99 درصد موارد سرطان دهانه رحم، رد پای این ویروس دیده می شود. سایر عواملی که ریسک این سرطان را زیاد می کند شامل سن پایین شروع فعالیت جنسی، تعداد زیاد شرکای جنسی، ریسک بالای شریک جنسی برای آلودگی با این ویروس و سایر بیماریهای مقاربتی، سابقه ابتلا به سایر بیماری های قابل انتقال از راه جنسی، ضعف سیستم ایمنی شخص مثلا در مبتلایان به بیماری ایدز می شود. البته استفاده از کاندوم باعث کاهش احتمال ابتلا به این بیماری می شود.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی برای عفونت قارچی در زنان

سن ابتلا

*شایع ترین زمان ابتلا به سرطان دهانه رحم چه سنی است؟

این بیماری در افراد بسیار جوان یا بسیار پیر، کم دیده می شود. سن متوسط آن را ۵۰ سال بیان می کنند اما در سنین پایین تر و بالاتر هم دیده می شود.

نشانه های سرطان دهانه رحم

*علائم هشدار سرطان دهانه رحم چیست؟

تعدادی از کسانی که دچار این سرطان با مراحل پیش سرطانی هستند ممکن است بدون علامت باشند و حین معاینه یا آزمایش های غربالگری سرطان دهانه رحم تشخیص داده شوند که اهمیت زیاد معاینه های دوره ای زنان، حتی در صورت نبود علائم را نشان می دهد، اما مهم ترین علامت این سرطان، خونریزی بعد از نزدیکی یا خونریزی نامنظم و گاه شدید رحمی است. همچنین بیماران در برخی موارد از ترشحات عفونی و خون آلود دهانه رحم شکایت دارند. البته در موارد پیشرفته بیماری با انتشار به بافت های اطراف، ممکن است به صورت درد کمر با علائم سایر اعضای اطراف رحم نیز بروز کند.

بدانید: تخمدان پلى ‌کیستیک؛ علایم، عوارض و راه درمان

زگیل تناسلی

*آیا ابتلا به همه انواع زگیل تناسلی خطر ابتلا به این سرطان را زیاد می کند؟

اگر چه ارتباط تنگاتنگی بین اچ پی وی یا ویروس پاپیلوما و سرطان دهانه رحم وجود دارد اما این در مورد همه انواع ویروس پاپیلوما ویروس صدق نمی کند. ما حدود صد نوع ویروس اچ پیوی داریم که حدود ۴۰ نوع آن مخاط را مبتلا می کنند و فقط ۱۵ نوع هستند که ریسک بالا برای زمینه سازی ابتلای بعدی به سرطان دهانه رحم دارند، ضمنا باید بدانیم اگر فرد به انواع با ریسک بالا آلوده شده باشد، الزاما به سرطان دهانه رحم مبتلا نمی شود. در بسیاری از موارد سیستم ایمنی بدن بر ویروس فائق می آید و آن را از بین می برد. اگر فردی مبتلا به انواع پرخطر پاپیلوما ویروس شد حتما باید پیگیری های لازم را انجام دهد تا مواردی که بدن موفق به از بین بردن ویروس نشده و تغییرات سلولی غیرطبیعی پیشرفت می کند در مراحل قبل از ایجاد سرطان شناسایی شده و درمان مناسب با مرحله بیماری انجام شود.

* آیا تزریق واکسن اچ پی وی را برای پیشگیری از این سرطان به ویژه در نوجوانی توصیه می کنید؟

قطعا همین طور است. در حال حاضر یک واکسن دو ظرفیتی علیه دو نوع پرخطر ۱۶ و ۱۸ پاپیلوما ویروس در دسترس داریم که تولید کشور خودمان است. همچنین یک واکسن وارداتی چهار ظرفیتی هم موجود است که علاوه بر همین دو نوع ویروس پرخطر، دو نوع کم خطر که ایجاد زگیل تناسلی می کنند را نیز پوشش می دهد. این واکسن ها باید در سنین نوجوانی تزریق شوند و در بسیاری از کشورها واکسیناسیون ویروس اچ پی وی جزو برنامه واکسیناسیون کشوری قرار دارد. البته یک نوع واکسن و ظرفیتی هم در دنیا برای این بیماری تولید شده که در دسترس ما نیست.

*آیا تزریق واکسن می تواند جایگزین انجام غربالگری منظم این سرطان شود؟

باید بدانیم تزریق واکسن باعث نمی شود ما غربالگری سرطان دهانه رحم را انجام ندهیم. با وجود تزریق واکسن باید طبق برنامه منظم، غربالگری سرطان دهانه رحم هم انجام شود.

دانستنی: چگونه بفهمیم مشکوک به سرطان تخمدان هستیم

* آیا سرطان دهانه رحم کشنده است؟

بله، اگر بیماری در مراحل پیشرفته تشخیص داده شود، کشنده خواهد بود.

پیشگیری از سرطان

*پیشگیری از این سرطان در کسانی که واکسن نزده اند به چه عواملی بستگی دارد؟

بهترین پیشگیری از این بیماری آن است که افراد به تعهدات اخلاقی و به خانواده و زندگی زناشویی خود پایبند باشند. همچنین در موارد لازم استفاده از کاندوم هم می تواند برای کاهش احتمال ابتلا کمک کننده باشد.