نقدی بر فیلم آتابای؛ بازی های خوب و داستان آرام

دوات آنلاین -نیکی کریمی در پنجمین تجربه کارگردانی خود در سینما، فیلم آتابای را جلوی دوربین برد. این فیلم در سی‌وهشتمین جشنواره فجر مورد توجه قرار گرفت و در مقایسه با دیگر آثار کریمی به عنوان کارگردان، قدم رو به جلویی برای او محسوب می‌شود. «آتابای» در جمع نامزدهای بهترین فیلم، کارگردانی، موسیقی متن و فیلم برداری حضور داشت و جواد عزتی بازیگر آن نیز نامزد بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد. «آتابای» از دیروز اکران خود را آغاز کرده است، به همین بهانه در ادامه نکاتی درباره ساخته جدید نیکی کریمی را به نقل از خراسان می‌خوانید.

قصه کند و آرام زندگی آتابای

هادی حجازی‌فر در اولین تجربه خود در زمینه فیلم نامه نویسی یک فیلم بلند سینمایی، فیلم نامه «آتابای» را نوشته و نقش اصلی فیلم را نیز ایفا کرده است.  داستان فیلم آتابای درباره مردی به نام «کاظم» معروف به «آتابای» است. این شخصیت گذشته سخت و خانواده فقیری داشته، در طول عمرش توسط اطرافیانش تحقیر شده، خودسوزی خواهرش در جوانی تاثیر عمیقی بر روح و روان او گذاشته و مرد تنها و شکست‌خورده‌ای است.

«آتابای» با روایت زندگی این شخصیت، مخاطب را با ویژگی‌های فردی و روحیه او آشنا می‌کند، نوع ارتباطش با اطرافیان را نشان می‌دهد و در واقع شرح حال «کاظم» است. فیلم، قصه پر فراز و نشیب و پر اتفاقی ندارد، بنابراین آن دسته از مخاطبانی را که به دنبال پیگیری قصه و سرگرم شدن‌ هستند، راضی نمی‌کند. هرچند که فیلم موفق می‌شود تماشاگر را با شخصیت اصلی همراه کند و حس کنجکاوی او را در خصوص ابهاماتی که وجود دارد برانگیزد، اما ریتم کُند و آرام فیلم از یک جایی به بعد مخاطب را خسته می‌کند.

بازی‌ خوب ستاره‌ها در فیلم آتابای

یکی دیگر از نقاط قوت فیلم آتابای بازی‌ خوب بازیگران است. هادی حجازی‌فر در نقش «آتابای» بازی بسیار خوب و قابل باوری دارد. او تنهایی کاراکتر، درون آشفته و سرخوردگی او را بسیار خوب به نمایش می‌گذارد و در لحظات احساسی فیلم نیز به خوبی تماشاگر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

نقش «آتابای» در کارنامه حجازی‌فر نیز نقش متفاوتی است. جواد عزتی هم یکی از بهترین بازی‌های خود را ارائه کرده است. «یحیی» نیز وضعیتی مشابه «آتابای» دارد، او هم در رسیدن به فرد مورد علاقه خود ناکام مانده، زندگی خوبی نداشته و مخاطب او را در شرایطی می‌بیند که عزادار همسرش است و از لحاظ روحی شرایط مناسبی ندارد.

جواد عزتی در فیلم حضوری کوتاه، اما مهم و تاثیرگذار دارد. این بازیگر که گریم متفاوتی هم در فیلم دارد، کاملا از پس ایفای نقش این شخصیت افسرده برمی‌آید و حالات او را به درستی نشان می‌دهد. حجازی‌فر زاده خوی است و با زبان و لهجه آن‌ها کاملا آشنایی دارد، اما عزتی در «آتابای» برای اولین‌بار به زبان ترکی صحبت کرده و علاوه بر بازی خوب، لهجه را نیز به درستی ادا می‌کند.

قاب‌های زیبای فیلم آتابای

همان طور که اشاره کردیم، کمبود اتفاق و قصه در آتابای ممکن است تماشای فیلم را برای مخاطب سخت کند، اما قاب‌های زیبا و فیلم برداری سامان لطفیان انگیزه‎‌ خوبی برای دیدن فیلم در تماشاگر ایجاد می‌کند. «آتابای» جزو آن دسته از فیلم‌هایی است که برای تماشا روی پرده سینما ساخته شده و برای درک زیبایی‌های بصری آن، نوع نورپردازی و رنگ‌آمیزی قاب‌ها باید در سینما به تماشای فیلم نشست. نماهای دیدنی و چشم‌نواز فیلم از طبیعت، درختان، باغ، جاده، دریاچه، غروب و حتی تاریکی شب را تنها باید روی پرده سینما دید تا متوجه جزئیات و روایت تصویری قصه شد.

تنوع جغرافیایی، لهجه و زبان

فیلم در روستایی در شهرستان خوی جلوی دوربین رفته، بنابراین تقریبا همه شخصیت‌های آن به استثنای خانواده‌ای که از تهران آمده‌اند، به زبان ترکی صحبت می‌کنند و ترجمه دیالوگ‌ها زیرنویس می‌شود، با وجود این، مخاطب به خوبی با فیلم، کاراکترها و فضای آن همراه می‌شود و زبان ترکی که اصلا لازمه فیلم بوده مشکلی در برقراری ارتباط مخاطب با فیلم ایجاد نمی‌کند.

تنوع جغرافیایی و تنوع گویش‌ها اتفاق خوبی است که کمتر در سینما شاهد آن هستیم و «آتابای» و «پوست» که آن نیز به زبان ترکی ساخته شده و اکنون روی پرده سینماست، جزو استثناها به حساب می‌آیند. «آتابای» از حضور آهنگ ساز کارکشته‌ و خوش سابقه‌ای مانند حسین علیزاده بهره برده است. موسیقی در این فیلم زیاد شنیده نمی‌شود، اما در همان لحظات کوتاه به موقع به کمک فیلم می‌آید و کاملا با جهان فیلم تناسب دارد.

حضور موفق  فیلم آتابای در جشنواره فجر

نیکی کریمی تا به حال در مقام کارگردان فیلم‌هایی مانند «یک شب»، «چند روز بعد»، «سوت پایان» و «شیفت شب» را جلوی دوربین برده که هیچ کدام از این آثار موفقیت ویژه و مهمی را به عنوان کارگردان نصیب او نکرده، اما نمایش «آتابای» در جشنواره فجر بسیاری از مخاطبان و منتقدان را غافلگیر کرد و نیکی کریمی را در مرکز توجهات قرار داد. او با این فیلم حضور موفق و پرسروصدایی در جشنواره داشت.

هرچند که کریمی در رقابت با دیگر فیلم سازان موفق نشد جایزه‌ای به دست آورد، اما توانست در بخش‌های اصلی مانند بهترین فیلم و بهترین کارگردانی در جمع نامزدها حضور داشته باشد.