شرایط سخت برده‌های کاری در داغستان

دوات آنلاین-باید راهی طولانی و پرپیچ‌وخم را از میان کوهستان‌ها و دره‌های داغستان طی کرد تا کارخانه‌ای آجر‌سازی دیده شود؛ دود و غبار شدید و افقی خالی تنها صحنه‌هایی است که می‌توان در این منظره مشاهده کرد. در میان این آجرها و کوره‌ها، مردی حضور دارد که می‌گوید هرگز برای کاری که انجام داده، پولی دریافت نکرده و امکان فرارش نیز به هیچ‌وجه وجود ندارد. ذکی اسماعیل‌اف و الکسی نیکیتین که از فعالان سازمان ضد برده‌داری Alternativa در روسیه هستند، بارها با اقدامات و تلاش‌های خود کمک کرده‌اند چنین کارگرانی از این وضعیت نجات پیدا کنند. آنها یک برنامه استاندارد و ساده در این زمینه دارند: به‌سرعت وارد کارخانه شده، فردی را که نیاز به نجات و رهایی دارد، شناسایی کرده و پیش از آنکه مشکلی شروع شود، آنجا را ترک کنند.

البته این کار اصلا ساده نیست. گزارش‌های مختلف می‌گوید بیش از یک میلیون نفر به عنوان برده‌های عصر جدید در روسیه حضور دارند. بسیاری از آنها در کارخانه‌های تولید آجر و مزرعه‌های کوچک در داغستان (یک جمهوری پرتنش در قفقاز شمالی) مجبور به فعالیت‌های سخت هستند. بی‌خانمان‌ها، سربازها و حتی یک خانواده کامل گزارش داده‌اند که برخلاف میل و خواسته‌شان مجبور به استفاده از مواد مخدر شده، دزدیده یا مجبور به کار شده‌اند.

مردم معمولا تحت شرایط غیرعادی و نامساعدی وارد داغستان می‌شوند. آنها به‌عنوان مهاجر از مناطق پرآشوب روسیه یا کشورهای تابعه شوروی سابق، به امید یافتن کار بهتر وارد مسکو می‌شوند. سرنوشت تلخی که در ادامه در انتظار آنهاست؛ از ایستگاه‌های قطار پایتخت شروع می‌شود. اینجا دقیقا محلی است که قاچاقچیان انسان به‌عنوان کارفرما به این مهاجران نزدیک می‌شوند. این افراد، مهاجران را به ناهار یا نوشیدنی دعوت کرده و از شغل‌های پردرآمد برای آنها تعریف می‌کنند. همین غذای ساده باعث بی‌هوشی مهاجران شده و پس از آنکه چند ساعت دیگر بیدار می‌شوند، خود را داخل اتوبوس یا قطاری می‌بینند که به سمت مناطقی همچون داغستان حرکت می‌کند؛ مناطقی که هیچ راه فراری از آنجا برایشان وجود ندارد.

الکسی در این زمینه می‌گوید: «سالانه میلیون‌ها نفر برای پیداکردن کار و شرایط بهتر زندگی وارد مسکو و متأسفانه ده‌ها هزار نفر از آنها ناپدید می‌شوند». این شرایط موجب شده بازار کار اجباری در داغستان به‌شدت داغ باشد. قاچاقچیان از فروش هرکدام از این مهاجران به‌عنوان برده حدود 20 هزار روبل (285 پوند) به دست می‌آورند؛ البته این مبلغ برای صاحبان کارخانه‌های آجرپزی چندان گزاف نیست، زیرا آنها در ادامه از کارگرانی استفاده می‌کنند که هرگز پول و حقوقی دریافت نمی‌کنند.

ذکی و الکسی در مسیر تلاش‌های خود بارها به‌شدت کتک خورده، مورد اهانت قرار گرفته و تهدید به مرگ شده‌اند. آنها برای یافتن این افراد مجبورند با نیروهای پلیس فاسد، سیاست‌مداران و زمینداران قدرتمند روبه‌رو شوند. ذکی 35ساله در این باره می‌گوید: «این کار به معنای واقعی خطرناک است. گاهی اوقات اتفاق افتاده که برخی به مغازه نزدیک خانه‌ام رفته و به مغازه‌دار گفته‌اند این پیام را به من برسانند که اگر به تلاش‌هایم در نجات کارگران از کارخانه‌های آجرپزی پایان ندهم، یا خودم کشته می‌شوم یا خانواده‌ام در معرض خطر قرار می‌گیرند».

تنها مشخصاتی که الکسی و ذکی از افراد گم‌شده دارند، چند عکس ساده یا مشخصات ظاهری آنها است و معمولا بیشتر کارها را به صورت شخصی انجام می‌دهند. یکی دیگر از مشکلات این است که در منطقه داغستان بیش از 500 کارخانه آجرپزی وجود دارد و حتی برخی از آنها در مناطق کوهستانی واقع شده‌اند و این یعنی آنها نمی‌توانند به چنین مکان‌هایی مراجعه کنند. داغستان سابقه‌ای طولانی در خشونت دارد و فضای این منطقه در دهه‌های اخیر به‌شدت امنیتی شده است. در این میان مردم محلی از این موضوع شکایت می‌کنند که به‌عنوان شهروند درجه دوم در نظر گرفته می‌شوند. شدت‌گرفتن خشونت‌ها موجب شده داغستان به‌عنوان خطرناک‌ترین منطقه در اروپا شناخته شود. نمونه آن بمب‌گذاری‌های سال 2013 بوستون بود که عاملان آن با داغستان ارتباط داشتند.

موقعیت جغرافیایی پهناور داغستان در کنار این حقیقت که بسیاری از صاحبان مزارع و کارخانه‌ها مدارک کارگران را ضبط می‌کنند، موجب شده فرار از این منطقه تقریبا غیرممکن باشد. حتی آنهایی که موفق به فرار می‌شوند، برایشان عدالت اجرا نمی‌شود. برای مثال چندی پیش یک سرباز که موفق به فرار شده بود، به نیروهای پلیس گفت حدود 10 سال در یکی از کارخانه‌های آجرپزی به‌عنوان برده مشغول به کار بوده است؛ نتیجه این شد که مقامات نظامی او را به دلیل فرار از خدمت به مدت دو سال زندانی کردند.

الکسی و ذکی درحالی‌که با سرفه‌های شدید از میان دود غلیظ کوره‌های آجرپزی عبور می‌کنند، به دنبال فردی به نام دیمیتری هستند. در نهایت او را پیدا می‌کنند، اما صاحب کارخانه می‌خواهد بداند او کجا می‌رود. دیمیتری می‌گوید دیگر طاقت زندگی در این شرایط را ندارد و در ادامه خواهان پاسپورت خود می‌شود. ادامه همین بحث‌ها باعث می‌شود تعدادی از کارگران دور آنها حلقه بزنند، اما برخی که اوکراینی هستند، به‌خوبی می‌دانند ناآرامی‌های چند سال اخیر، وطنی برای بازگشت آنها باقی نگذاشته است.