برده‌داری نوین؛ میراثی شوم در عصر حاضر

دوات آنلاین-حدود 150 سال از این موضوع می‌گذرد که بیشتر کشورها برده‌داری را ممنوع اعلام کردند (برزیل آخرین کشوری بود که این معضل را در سال 1888 ممنوع اعلام کرد)؛ اما هنوز میلیون‌ها مرد، زن و کودک در نقاط مختلف دنیا به بردگی گرفته می‌شوند. البته شکل و نوع این برده‌داری‌ها در مقایسه با گذشته تغییرات فراوانی کرده است، بااین‌حال هنوز می‌توان رد پای این پدیده تلخ را در تمام قاره‌ها و بسیاری از کشورها مشاهده کرد. برای درک بهتر این مسئله ابتدا بهتر است تعریفی درست از برده‌داری در عصر حاضر داشته باشیم.

بیانیه جهانی حقوق بشر در سال 1948 که برده‌داری را ممنوع اعلام کرد، می‌گوید: «هیچ انسانی نباید به بردگی گرفته شود. بردگی و تجارت برده باید در هر شکل و نوعی ممنوع اعلام شود». تعریف و توضیح بردگی مدرن از «توافق مکمل سازمان ملل در سال 1956» گرفته شده است که این‌چنین می‌گوید: «بردگی برای پرداخت بدهی، نظام ارباب و رعیتی، ازدواج اجباری و فروش کودکان برای سوءاستفاده از آنها در فعالیت‌های مجرمانه». «کنوانسیون کار اجباری» در سال 1903 نیز کار اجباری را این‌گونه تعریف می‌کند: «هر نوع کار یا خدماتی که به فرد با زور تحمیل شده و علاوه بر اینکه اختیاری در آن ندارد، تهدید به جریمه و مجازات هم می‌شود». با توجه به اینکه نظام‌های برده‌داری معاصر تغییرات گسترده‌ای داشته‌اند، تعاریف جدیدی نیز در این زمینه مطرح شده است. برخی از انواع بردگی در عصر جدید به این شرح است:

کار گرویی: افراد زمانی به‌عنوان کارگران گرویی در نظر گرفته می‌شوند که نتوانند بدهی‌های خود را پرداخت کنند و در نتیجه مجبور هستند برای بازپرداخت آن به‌صورت رایگان کار کنند. بسیاری از افراد ممکن است بدهی‌های خود را پرداخت نکنند و این مسئولیت روی دوش نسل‌های بعدی بیفتد.

کار اجباری: این معضل زمانی برای افراد اتفاق می‌افتد که آنها به‌اجبار سر کار بروند و معمولا بدون داشتن حقوق و مزایایی، با آنها خشونت و بدرفتاری شود. این اتفاق بیشتر برای افرادی می‌افتد که در کشورهای خارجی گرفتار می‌شوند و بدون داشتن مدارک لازم قادر به ترک آنجا نیز نیستند.

بردگی وراثتی: این نوع بردگی برای افرادی است که اساسا برده به دنیا می‌آیند، زیرا خانواده‌های آنها در جامعه خود در طبقه بردگان زندگی می‌کنند. این نوع بردگی از مادر به فرزند منتقل می‌شود.

قاچاق انسان: انتقال و تجارت افراد از یک منطقه به منطقه‌ای دیگر و در اوضاعی که شرایط بردگی بر آنها حاکم باشد.

بردگی کودکان: از کار اجباری در معادن و مناطق دشوار تا قاچاق آنها برای بهره‌برداری جنسی و کودکان سرباز، همگی در طبقه‌بندی بردگی کودکان قرار می‌گیرند.

با توجه به غیرقانونی‌بودن این موضوع، نمی‌توان آمار و ارقام دقیقی از تعداد این افراد داشت. بااین‌حال سازمان بین‌المللی کار تخمین می‌زند درحال‌حاضر نزدیک به

21 میلیون نفر با این معضل دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. این آمار، تمام انواع بردگی را که در بالا اشاره شد، دربر می‌گیرد. این سازمان اعلام کرده حدود 90 درصد از این 21 میلیون نفر از سوی افراد و شرکت‌ها مورد سوءاستفاده قرار گرفته و 10 درصد باقی‌مانده را نیز دولت‌ها و گروه‌های شورشی نظامی به بردگی می‌گیرند. در این میان، برده‌های جنسی حدود 22 درصد از کل برده‌ها را دربر می‌گیرد. نکته تأسف‌‌بارتر این است که حدود 56 درصد از این 21 میلیون نفر در کشورهای محل زندگی خود تحت چنین شرایطی قرار می‌گیرند. 

برده‌داری در تعاریف مدرن را می‌توان در اغلب کشورهای جهان مشاهده کرد. بااین‌حال گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد حدود نیمی از این افراد در قاره آسیا حضور دارند. گزارش شده است حدود 58 درصد از کل برده‌ها در پنج کشور هند، چین، پاکستان، بنگلادش و ازبکستان زندگی می‌کنند. البته اروپایی‌ها نیز در برخی از انواع این برده‌داری از دیگر کشورها پیش هستند، به‌گونه‌ای که از لحاظ میزان جمعیت، کشورهای مرکز و جنوب شرق اروپا بیشترین تعداد کارگران اجباری را دارند.