2024/03/28
۱۴۰۳ پنج شنبه ۹ فروردين
نقدی بر فیلم روز صفر؛ یک فیلم جاسوسی تمام و کمال

نقدی بر فیلم روز صفر؛ یک فیلم جاسوسی تمام و کمال

روز صفر یک فیلم جاسوسی تمام عیار است؛ فیلمی که به موضوع دستگیری عبدالمالک ریگی می‌پردازد. نقدی بر این فیلم را بخوانید:

دوات آنلاین-فیلم روز صفر که به موضوع دستگیری عبدالمالک ریگی می‌پردازد مورد توجه منتقدان قرار گرفته است. خسرو نقیبی نقدی بر این فیلم نوشته است که می‌خوانید:

 

«روز صفر» یک فیلم جاسوسی تمام و کمال است. شاید در آن چند کشور دیگر صاحب سینما، سالی ده‌ها مشابه‌ش ساخته شود اما در سینمای ایران، به دو دلیل، خیلی بیش از آن‌چه به نظر می‌رسد، فیلم مهمی است.

 

روز صفر؛ روایتی از جنس سینما

نخست: «روز صفر» یک ایده برای فیلم بالقوه پروپاگاندا را می‌گیرد و از دل آن روایتی از جنس سینما بیرون می‌کشد. در این سال‌ها دستگاه‌های امنیتی تلاش زیادی کرده‌اند تا بخشی از داستان‌هاشان را با سروشکلی که خود دوست دارند به سینما بیاورند. این‌گونه است که جنس قهرمانان درون این داستان‌ها، از کلیشه‌های ثابتی پیروی می‌کنند و طرف مقابل هم کلیشه‌های مدل خودش را دارد. این طرفی باید اهل خانواده باشد، حتمن پیشینه‌ای از مذهب و جنگ داشته باشد و مظاهر آن را هم در فیلم به انحای مختلف ببینیم. کلیشه‌های طرف مقابل هم تقریبن سمت مقابل همان چیزهایی‌ست که این طرفی دارد. «روز صفر» با این که قطب منفی‌اش از اساس واقعی است و حتا پیش‌تر سینمای ایران روی پرده تصویرش کرده و در ذات رخداد چنان سیاه است که نقطه‌ای حتا برای خاکستری‌نشان‌دادن‌ش وجود ندارد، در این سو تلاش می‌کند از بازیِ «فیلم پروپاگاندا» خود را خلاص کند و با انتخاب مردی تلخ، بدون گذشته‌ی معلوم و در تعریف ادبیات داستانی، یک «هیچ‌کس» کامل، موازنه را به‌گونه‌ای بچیند که نه با یک فیلم تبلیغاتی، که با یک «فیلمِ ژانر» طرف باشیم. این «فیلم ژانر بودن» همان ویژگی دوم است؛ دلیل دوم فیلم مهمی بودنِ «روز صفر».

 

فیلمی با الگوی شکار و شکارچی

دوم: این، یک فیلم جاسوسی تمام‌عیار است با الگوی شکار و شکارچی، با قهرمانی در یک سو و خبیثی در سوی دیگر؛ و در این راه، تقریبن تمام استانداردهای فیلم‌های مهم ژانر در سالیان اخیر را رعایت می‌کند. از الگوی رخداد داستان در کشورهای مختلف، «بی‌نام-تحت پوشش»بودن مامور بین‌المللی محوری‌اش با همان تعریف فیلم‌های امنیتی که هرکس در هرجا او را به یک نام و یک شمایل می‌شناسد و خودش و زندگی شخصی‌اش هم درون همین ماجراها تعریف می‌شود و هیچ الزام اخلاقی جز «وطن» ندارد، حل مسأله در دو شیوه‌ی تعقیب‌وگریز و اکشن، مرحله به مرحله پیش رفتن و ورود به مرحله‌ی سخت‌تر و دست آخر تک‌رو بودن و هدف را به چنگ آوردن.

 

این‌ها دقیقا تعریف زیرگونه‌ جاسوسی‌ست که در سالیان اخیر، تئوریسین‌های سینما در تعریف ژانرهای تازه، جز آن ۱۰ ژانر مادر، به این زیرگونه‌های اختلاطی رسیده‌اند. ژانر برای پیداکردن آدرسی نزدیک‌تر برای تعریف دسته‌بندی فیلم‌هاست و این ژانرهای اختلاطی، ما را مستقیم، سر اصل مطلب می‌برند. مثلن همین «جاسوسی» که با چند زیرگونه از دو ژانر اکشن و جنایی-گنگستری سر و کار دارد. هم‌زمان، از اکشن، زیرگونه‌های «تریلر سیاسی»، «مأمور مخفی» و «زد و خورد فیزیکی و با وسیله‌ی نقلیه» را برمی‌دارد و از جنایی‌-گنگستری، زیرگونه‌های «کارآگاه کله‌خر» و «پلیس و قانون‌شکن» را. همان کاری که این گروه پیش‌تر با تبدیل داستان تختی به یک فیلم زندگی‌نامه-ورزشی در همین زیرگونه‌های اختلاطی انجام داده بود.

 

‌... و «روز صفر» دقیقن همه‌ این‌ها را دارد. گفتم. اگر در کشور دیگری ساخته می‌شد، شاید این اندازه فیلم مهمی نبود؛ اما این‌جا، هم به دلیل نیفتادن‌ش در دام یک تولید پروپاگاندا و هم برای حرکت روی خط دقیق ژانر، باید به احترام‌ش تمام‌قد ایستاد.

12jav.net

 

دیدگاه‌ها

نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.