وسواس فكری؛ دلایل ، علائم و راه‌های درمان
وسواس‌های فکری به اشکال متفاوت بروز میکنند و اکثر افراد بالغ خودشان می‌دانند که وسواس دارند اما چه کار باید بکنند؟
دوات آنلاین-بسیاری از ما د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ارای وسواس در زمینه‌های مختلف هستیم اما در بعضی از افراد، نوع و میزان این وسواس به گونه‌ای متفاوت و ملموس می شود که شکل بیماری پیدا می‌کند.
بیماری وسواس چیست؟
خبر جنوب نوشت: این افراد حد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اقل یک ساعت از وقت خود را در شبانه روز، صرف این وسواس‌های فکری و عملی میکنند، این بیماری در تمامی زمینه‌ها بر زندگی فرد اثر منفی می گذارد که شامل روابط اجتماعی، رابطه زناشویی، تحصیل و شغل است.
وسواس‌های فکری به اشکال متفاوت بروز میکنند، به عنوان مثال می توان به ترس بی دلیل از میکروب‌ها و عفونت‌ها، شستن بیش از حد د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ست‌ها و اشیاء، استرس قفل کردن در خانه یا اتومبیل، چک کردن مدام شیرهای آب و گاز، وسواس در انجام همه کارها به صورت اید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه آل و چید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ن اشیاء به صورت کاملا منظم و در رد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یف خاص اشاره کرد.
بعضی از موارد وسواس در شستن د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ست‌ها یا بستن شیر آب، بیشتر خود فرد را آزار میدهند، ولی برخی د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یگر مانند وسواس در چید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ن منظم اشیاء، معمولا باعث رنجش همسر و فرزند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ان و سایر اطرافیان می شود، چون در صورت به هم خورد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ن این نظم، فرد دچار وسواس و عصبانیت می شود و ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هد.
معمولا اکثر افراد بالغ از د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اشتن وسواس آگاهی دارند، ولی همه آنها، آن را به عنوان یک بیماری تلقی نمی‌کنند. از سوی د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یگر، کود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کان معمولا از د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اشتن وسواس خود آگاهی ندارند، از آنجایی که بیماری وسواس در صورت درمان نشد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ن تشد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ید می شود و تمام شئونات زندگی فرد را تحت الشعاع خود قرار می‌د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هد، شایسته است که در صورت تشخیص، هر چه زود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر مورد درمان قرار گیرد.
رفتار و افکار نشان‌دهنده وسواس
گوهریسنا انزانی، روانشناس در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه اختلالات شخصیت الگوی پایدار تجربی درونی و رفتاری است که با فرهنگی که فرد در آن زندگی می‌کند مغایرت قابل ملاحظه‌ای دارد، افزود: به طور کلی اختلالات شخصیت فراگیر و انعطاف‌ناپذیر است و اغلب در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود اما در گذر زمان پایدار و منجر به ناراحتی و نقص می‌شود. افرادی که دچار اختلال شخصیت وسواسی هستند، رفتارهایی مانند اشتغال ذهنی به نظم و ترتیب، کمال‌گرایی، کنترل ذهنی و بین فردی به بهای از دست دادن انعطاف‌پذیری، گشاده نظری و پذیرندگی و کارآمدی را از خود بروز میدهند.
وی درباره ویژگی‌های رفتاری مبتلایان به اختلال شخصیت وسواسی گفت: مبتلایان به این اختلال از طریق توجه موشکافانه به قواعد و مقررات، جزئیات، فهرست‌ها، برنامه‌ها و... تلاش میکنند کنترل خود را حفظ کنند، تا جایی که از پرداختن به هدف اصلی زندگی خود باز می‌مانند، بیش از حد دقت به خرج میدهند و تکرار کردن، توجه افراطی به جزئیات، واررسی مکرر برای پیدا کردن اشتباهات احتمالی و تمرکز زیاد بر روی فعالیت‌هایشان از جمله عادات آنهاست. آنها به این واقعیت توجهی ندارند که مشکلات ناشی از رفتارشان برای دیگران بسیار آزاردهنده است. به طور مثال زمانی که فرصت کارهایی را که باید انجام دهند گم کنند، به جای اینکه با صرف زمان اندک آن را یادآوری و بازنویسی کنند و به انجام وظایف‌شان بپردازند، وقت بسیار زیادی را صرف پیدا کردن آن میکنند، برنامه‌ریزی درستی ندارند و کارهای مهم خود را در دقایق آخر انجام میدهند.
این روانشناس ادامه داد: همچنین کمال‌گرایی و معیارهای سطح بالایی که برای عملکرد خود تعیین میکنند موجب افت عملکرد و ناراحتی قابل ملاحظه‌ای در آنها می‌شود. این دسته از افراد خود را به شدت وقف کار میکنند و این رفتار باعث می‌شود روابط دوستانه‌شان مختل شود؛ این رفتارها ناشی از نیازهای مالی نیست بلکه احساس میکنند فرصتی برای تفریح و کارهای سرگرم‌کننده ندارند. در واقع آنها فعالیت‌های لذت‌بخش را دائما به تاخیر می‌اندازند و انجام نمی‌دهند و در زمان‌هایی که به گردش می‌روند همان لحظه احساس ناراحتی میکنند. مبتلایان به اختلال شخصیت وسواس، به فعالیت‌های تفریحی به عنوان تکلیفی جدی که مستلزم سازماندهی دقیق است نگاه میکنند.
انزانی افزود: آنها حتی در مسائل ارزشی خود را به پیروی از اصول اخلاقی انعطاف ناپذیر و معیارهای بسیار دقیق وامی‌دارند و هر زمان اشتباهی کنند خود را به طرز بی‌رحمانه‌ای مورد نقد قرار میدهند و معتقدند هیچکس به خوبی آنها از انجام فعالیت‌ها بر نمی آیند، از قوانین مراجع قدرت بدون چون و چرا تبعیت میکنند، به کسی قرض نمی‌دهند و از کسی قرض نمی‌گیرند، آنها نمی‌توانند اشیای فرسوده یا بی‌ارزشی را که هیچگونه بار عاطفی ندارد دور بیندازند، به طوری که اطرافیانشان آنها را آشغال «جمع‌کن» می‌نامند و همسران این افراد به دلیل جمع‌آوری اشیای بلااستفاده توسط آنها بسیار شاکی هستند.
ویژگی‌های رفتاری مبتلایان به وسواس
به گفته انزانی، مبتلایان به اختلال شخصیت وسواس، تمایلی به محول کردن تکالیف خود به دیگران یا همکاری با دیگران ندارند. خسیس هستند و فکر میکنند که به جای ولخرجی باید برای روزهای سخت پس‌انداز کنند، یک‌دنده و سرسخت هستند و برنامه‌هایشان را با جزئیات دقیق طرح‌ریزی میکنند و تمایلی به تغییر ندارند، فقط به دیدگاه خودشان توجه دارند و نظرات هیچکس را نمی‌پذیرند و اغلب خشمگین‌اند اما خشم خود را به طور مستقیم نشان نمی‌دهند، عواطف خود را به صورت کنترل شده و تصنعی ابراز میکنند. روابط روزمره‌شان رسمی و جدی است و در تمامی موقعیت‌ها خشک و رسمی هستند.
نشانه‌های وسواس فکری چیست
یک روانشناس، وسواس فکری را اختلالی با ریشه در ترس و اضطراب خواند که موجب تکرار غیرارادی اعمال روزانه و افکار وسواسی می‌شود.
یک روانشناس، وسواس فکری را اختلالی با ریشه در ترس و اضطراب خواند که موجب تکرار غیرارادی اعمال روزانه و افکار وسواسی می‌شود.
احساس فکور، روانشناس گفت: افکار شخصی که درگیر اختلال وسواس فکری است به طور معمول حول محور یک موضوع خاص میچرخد و وی اختیاری برای کنترل افکار خود ندارد. به عنوان مثال مدام نگران ابتلا به بیماری یا از دست دادن سلامتی‌اش است و به شکل مصرانهای به انجام آزمایشهای پزشکی می‌پردازد.
این روانشناس ادامه داد: این بیماری علایم متعددی دارد. افکار آزاردهنده‌ای مانند تحت تعقیب و توطئه قرار گرفتن، دعای افراطی و تکرار کلمات در سکوت، چندین بار انجام اعمال روزانه از قبیل باز و بسته گذاشتن شیرگاز یا درب منزل، شست‌وشوی مکرر دست و پا و ... از جمله علایم آن است. البته خود شخص نیز از این وضعیت ناراضی بوده و شکایت می‌کند.
وی تصریح کرد: متاسفانه این افکار و اعمال تا حدودی اجباری بوده و فرد اختیار و توانایی کنترل آنها را ندارد. در واقع وی با پرداختن به این افکار و انجام اعمال تکراری به شکل کاذب از اضطراب خود کاسته و احساس آرامش می‌کند، اما همین افراد در مراجعه به روان‌شناسان در شرح حال خود مینویسند که نمی‌توانند شرایط روحی خود را مدیریت کنند.
فکور با تاکید بر اینکه بر اساس علم روانپزشکی، اگر ذهن شخصی طی 24 ساعت از شبانه‌روز تنها یک ساعت درگیر تفکرات وسواسی و تکراری باشد، مشکوک به اختلال وسواس فکری است، یادآور شد: معمولا این افکار منجر به شرطی شدن شخص و در نهایت تبدیل به رفتار می‌شود. این درحالیست که این تکانهها و تصورات عود کننده بوده و در طول دوره بیماری فرد میداند که دچار افکار افراطی است.
این روانشناس در ادامه افزود: متاسفانه این اختلال اضطرابی در کارکرد شغلی، تحصیلی و فعالیت‌های اجتماعی فرد تاثیر سوء میگذارد و این گونه افراد باید حتما در نظر داشته باشند از آنجاکه قدرتی برای کنترل افکار خود ندارند، مجبورند در کنار روان درمانی از مکملهای دارویی نیز استفاده کنند.
درمان بیماری وسواس چیست؟
د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رمان‌های دارویی و روانپزشکی برای این بیماران به کار برد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه می‌شوند. از آنجا که افراد مبتلا به این بیماری معمولا دچار کمبود ماد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه‌ای به نام سروتونین در مغز خود هستند، د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رمان‌های دارویی معمولا تجویز د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اروهای موسوم به «مهارکنند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه های انتخابی بازجذب سروتونین» است که جلوی بازجذب ماد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه سروتونین را در مغز می‌گیرد.
درمان روانپزشکی برای وسواس
د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رمان‌های روانپزشکی معمولا به شکل رفتار درمانی است و به کمک روان د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رمانگر صورت می پذیرد. در این روش فرد برای مدت کوتاهی و با د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رخواست د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رمانگر (و یا با اجبار او) در مواجهه با عاملی که از آن پرهیز می کند قرار می‌گیرد ولی د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رمانگر بیمار را از دادن پاسخ نهی می‌کند.در واقع به فرد آموزش د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه می شود که چگونه در مقابل عادات تکراری وسواس گونه خود مقاومت کند و واکنشی نشان ند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هد.
این روش درمانی در طی جلسات متعد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌د و با افزایش زمان رویارویی ادامه می یابد. تحقیقات نشان د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه است که وقتی درمان های دارویی و روانپزشکی به همراه هم به کار برد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه می‌شوند، نتایج درمانی بهتری نشان می دهند.به هر حال با توجه به اینکه حد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ود یک تا سه درصد افراد در جوامع مختلف دچار این بیماری هستند، شناخت علائم این بیماری و د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رمان‌های موجود می‌تواند کمکی بزرگ در راهنمایی این افراد به سوی درمان باشد.
مردان بیش از زنان وسواسی هستند
انزانی با بیان اینکه اختلال شخصیت وسواس شیوع بسیار شدیدی دارد، اظهار کرد: مطالعات انجام شده در این زمینه حاکی از آن است که این اختلال با شیوع ۲.۱ تا ۷.۹ درصد یکی از شایع‌ترین اختلالات شخصیتی محسوب می‌شود. این اختلال در مردان ۲ برابر زنان است.
12jav.net