قلعه بمپور کجا است و تاریخچه آن چیست

دوات آنلاین-قلعه بمپور در استان سیستان و بلوچستان یکی از مکان‌های تاریخی بی‌نظیر است که اگر به این نوع اماکن علاقه دارید حتما باید به آنجا سفر کنید.

ایرنا نوشت: یکی از عجایب ایران که به واسطه موقعیت جغرافیایی‌اش ناشناخته مانده "قلعه بمپور" است که در استان سیستان و بلوچستان واقع شده. بمپور از توابع شهرستان ایرانشهر و در ۴۰۰ کیلومتری جنوب زاهدان (مرکز استان سیستان و بلوچستان) قرار دارد.  این قلعه که ردپای ساختش را در افسانه‌ها و اسطوره‌ها هم می‌توان یافت مربوط به دوره ساسانی است. در برخی از افسانه‌های محلی بمپور را مربوط به بهمن (پسر اسفندیار) می‌دانند که در ابتدا بهمن‌پور بوده و به مرور زمان به بمپور تبدیل شده است. 

موقعیت استراتژیک قلعه بمپور

قلعه بمپور که در ۲۴ کیلومتری غرب ایرانشهر، در بخش بمپور و در یک کیلومتری شمال شهر بمپور قرار دارد، یکی از مهم‎ترین قلعه‌‎ ها در سراسر پهنه سرزمین بلوچستان به شمار می‎رود که بر فراز تپه‎ای دست‎ساز به ارتفاع ۸۰ متر بنا شده است. این قلعه که در زمان ساخت، مجموعه‎ ای نظامی به شمار می‎رفته، به لحاظ موقعیت استراتژیک توانایی دفاع در مقابل هجوم قشون نظامی را داشته است. این قلعه که معروف‌ترین قلعه بلوچستان است، زمانی بسیار طولانی مرکز حکومت کرمان و بلوچستان بوده‌ و بر اساس تحقیق باستان‌شناسان قدمت آن به دوره‌های ساسانی و اشکانی برمی‌گردد. این قلعه در زمان سلاجقه مورد استفاده قرار می‌گرفته؛ هر چند مردم بلوچستان بر این باورند که این قلعه توسط نادرشاه افشار ساخته شده و با وجود اینکه نادر اجازه ساخت قلعه‌ای را در منطقه بمپور به نصیرخان براهویی داد، اما بنای قلعه بمپور بسیار کهن‌تر از آن است و در سال ۱۹۶۰ میلادی بئاتریس دیرینه‌شناس انگلیسی بخشی از سراشیبی تپه زیر قلعه بمپور را مورد کاوش قرار داد و آثاری از دوران آغازین تاریخ به دست آورد.

بمپور به صورت دو تکه ساخته شده که این دو بخش به لحاظ ارتفاع با هم یکسان نیستند. صحن پایین در ورودی دیواره شرقی قلعه قرار گرفته و چند برج نیز آن را احاطه کرده و مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است. صحن پایین در ورودی دیواره شرقی قلعه قرار گرفته و چندین برج نیز آن را احاطه کرده‌اند. اصطبل اسب‌ها و یک راه زیرزمینی برای فرار از محاصره به هنگام تسخیر احتمالی قلعه نیز وجود داشته است. قسمت فوقانی قلعه، محل ارگ و حاکم‌نشین بوده و ارتفاع تپه از صحن پایین بیشتر بوده به‌طوری که نفوذ به داخل ارگ برای مهاجمان به علت بلندی و شیب تند تپه، کار دشواری بوده است. در داخل قلعه هم یک ردیف از اتاق‌های چسبیده به دیوار قلعه برای امور مختلف در نظر گرفته شده است. یک حلقه چاه عمیق نیز در درون قلعه وجود دارد که همچنان پس از گذشت چندین سال هنوز پر نشده است.

در گذشته در داخل چاه یک محوطه سنگفرش بوده که دارای سوراخی برای عبور نیروهای قلعه در هنگام محاصره قلعه توسط دشمنان به خارج بوده است. قلعه بمپور علاوه بر برخورداری از موقعیت استراتژیک، تنها حدود ۲ کیلومتر با رودخانه بمپور فاصله دارد که این امر هم موقعیت جالب توجهی به آن بخشیده است.

قلعه بمپور بارها تهدید شد

بمپور از آن دست جاهایی است که گرچه زیاد درباره‌اش مانور نشده، اما از نظر موقعیت استراتژیک مورد هجوم و یورش حکوت‌های گذشته بوده است. قلعه‌ای که اگر این همه  تهدید و ویران نمی‌شد، مطمئنا معماری‌اش بیشتر به چشم می‌آمد. این قلعه بارها در زمان‌های مختلف به ویژه در دوره قاجاریه محاصره و به توپ بسته شد. در سال ۱۲۵۷ با شورش آقاخان محلاتی و حمایت محمدعلی‌خان (حاکم بمپور)، حبیب‌الله خان شاهسون (امیر توپخانه ارتش قاجار) به این قلعه یورش برد که این امر صدمات جدی به قلعه وارد کرد؛ اما کاملاً ویران نشد.

در سال ۱۳۰۷ خورشیدی نیز یک نیروی نظامی به سرکردگی سرتیپ امان‌الله خان جهانبانی قلعه را به توپ بست و این قلعه تاریخی را به ویرانه‌ای مبدل کرد. بنابراین آنچه از این قلعه قدیمی به جا مانده، باقی مانده‌ای از این تهدیدهاست.

بازدید از این جای شگفت‌انگیز  را در پاییز و زمستان و البته اوایل بهار از دست ندهید.