تاریخچه بازار تبریز چیست و چه ویژگی‌هایی دارد

دوات آنلاین-بازار تبریز بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان است که البته این روزها چندان امین نیست و تاکنون چند بار شاهد آتش سوزی در این بازار بوده‌ایم. با تاریخچه و جزییات بازار تبریز آشنا شوید.

تاریخ و پیشینه بازار بزرگ تبریز

بازار بزرگ تبریز نزدیک به3 سدهٔ قبل و بعد از زمین لرزه تاریخی تبریز در سال 1193 قمری به وسیله "نجفقلی خان دنبلی" که در واقع در آن زمان حاکم وقت تبریز بود بازسازی شده است.

اسناد و دست نوشته ها چیزی از تاریخ بنای این مجموعه به صورت مشخص یعنی دقیق نگفته است و در واقع تاریخ بنای این مجموعه مشخص نیست اما بسیاری از جهان گردانی که از قرن چهارم هجری تا دورهٔ قاجاریان از این بازار بازدید کرده اند، دربارهٔ این بازار اطلاعاتی ارائه نموده اند.

این بازار مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، دارد که در مردادماه سال 1389 خورشیدی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار که مشخصات و ویژگی های منحصربه فردش را نمناک گردآوری کرده متشکل از بازارچه ها دالان ها ، تیمچه ها سراها و کاروانسراهای متعددی است.

آشنایی با بازار تبریز بزرگترین بازار سرپوشیده دنیا

تبریز و بازار آن در قرن سیزدهم میلادی رونق و شهرت یافتند، زمانی که شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی، پایتخت حکومت صفوی شد. این شهر در قرن 16 میلادی جایگاه خود را به عنوان پایتخت از دست داد، اما تا پایان قرن 18 با گسترش قدرت عثمانی به عنوان مرکز تجاری مهم باقی ماند. این یکی از کامل ترین نمونه های سیستم سنتی تجاری و فرهنگی ایران است.

مجتمع تاریخی بازار تبریز با طول یک کیلومتر 6500 حجره ،40 نوع شغل و صنف، 20 راسته ، 35 سرا،25 تیمچه ،11دالان و چندین مسجد و مدرسه و حمام یکی از مهم ترین و کامل ترین مکان های بین المللی به شمار می رود، به برکت قرن ها ارتباطات و مسیرهای تجاری غربی - شرقی و سیاست عاقلانه و معافیت های مالیاتی.

بازار تاریخی تبریز در میانه یک چهارضلعی واقع شده است که از شرق به عالی قاپو (کاخ های ولیعهد نشین در شهر ) از غرب به مسجد جامع و شمال به بخش هایی از رودخانه میدان چایی می رسد این رودخانه بازار را از هم جدا می کند بخش شمالی و جنوبی بازار به وسیله پل چوبی به هم وصل می شوند البته بخش شمالی به دلایلی رونق خود را از دست داده نقش پایدار بازار تبریز در طرح ساختار آن و در ساختمان های معماری یکپارچه و متنوع، منعکس شده است که نمونه اولیه برنامه ریزی شهری ایران بوده است.

ناگفته نماند که این بازار سر پوشیده در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و نام آن به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای جهان سر زبان ها است اگر به تبریز سفر کردید حتما از صنایع دستی ،فرش دستباف آن دیدن کرده و آجیل ، محصولات چرمی ، ادویه آن را تهیه کنید اکثر جنس هایی که در این بازار به فروش می رود رنگ و بوی سنتی دارد و خبری از دنیای مدرن نیست

این بازار بارها و بارها براثر زلزله تخریب شده و بعد به دست معماران ماهر در اواخر دوره زندیه و اوایل قاجار مرمت و بازسازی شده است بازار فعلی بازمانده همین بازسازی است در آن دوران ایران مبادلات زیادی را با اروپایی ها داشت مثلا بیشتر کالاهایی که اروپا به ایران وارد می کرد شیشه پارچه های نخی و مخمل ،شکر ،فلز ، قند ، پنبه بود و در عوض ایران شال ،مازو ،ابریشم ، تنباکو ، خشکبار ، ابزار جنگی صادر می کرد هرچند که این مبادلات درنهایت به سود اروپایی ها تمام شد.اولین نقشه تبریز توسط اسدالله خان مراغه ای ترسیم شده است که در آن بیشتر تیمچه ها ، کاروانسراها نام گذاری شده است.

بازار تبریز در طول تاریخ مورد توجه جهانگردان ایرانی، عرب و اروپایی بوده و افرادی مانند مقدسی، یاقوت حموی، زکریا محمود قزوینی و ابن بطوطه، حمدالله مستوفی، اولیاچلبی، مارکوپولو، اودریک، کلاویخو، جان کارت رانت، کنتارینی، تاورنیه، شاردن، پیر ژوبر، فردریک ریچاردز و دورتی اسمیت مطالب با ارزشی نوشته اند.

منبع: نمناک