گورستان تاریخی خالد نبی کجا است و تاریخچه آن چیست؟

دوات آنلاین-در كتاب تفسیر روح‌البیان قسمت اول صفحه ۵۵۱ روایتی از قول كلبی نقل شده كه طبق آن روایت، ما بین پیامبری عیسی(ع) و محمد(ص) چهار نبی تبلیغی بوده كه سه نفر از آن انبیا از بنی‌اسرائیل و یكی از آنان عرب بوده كه همان خالد بن سنان (خالد نبی) است. این جمله در سراسر زیارتگاه خالد نبی به شكل‌ها و رنگ‌های مختلف نوشته شده، خالد نبی یا در زبان محاوره‌ای تركمن‌ها «حالت نبی» یكی از چهار پیامبری بوده كه در فاصله پیامبری حضرت عیسی(ع) و حضرت محمد(ص)، مردم زمان خود را به مسیحیت دعوت می‌كرده. خالد نبی، آخرین مبلغ دین مسیح، به همه جا برای تبلیغ دین سفر می‌كرده است و زمانی كه به ایران می‌آید، خسرو انوشیروان بر مسند قدرت و دین زرتشتی، دین رسمی ایران بوده است.

برخلاف تصاویری كه در اینترنت می‌بینیم آرامگاه خالد نبی آن عكس معروف از ساختمانی چهار ضلعی كه روی تپه‌ای در دور دست واقع شده نیست. در مجموعه زیارتگاه خالد نبی سه مقبره و یك قبرستان وجود دارد، كه با توجه به روایات یكی از این سه مقبره متعلق به خود خالد نبی است، یكی از آنها مقبره چوپان آتا از یاران او است (همان عكس معروف و زیبا) و دیگری مقبره عالم بابا پدر همسر خالد نبی(ع) است.

مجموعه خالد نبی كجاست؟

گورستان خالد نبی در منطقه‌ای كوهستانی و در فاصله 90 كیلومتری شهرستان گنبدكاووس قرار گرفته است. در فصل بهار كه هنوز خبری از گرمای هوا نیست (مخصوصاً امسال كه بارندگی زیاد بوده دشت‌ها حسابی سرسبز شده‌اند) بهترین وقت برای رفتن به خالد نبی است. مسیر رسیدن به خالد نبی مسیر پرپیچ خم زیبایی است. حدود شش كیلومتر مانده به گورستان نیز جاده خالی سنگلاخی وجود دارد.

خالد نبی، برعكس اكثر زیارتگاه‌ها بنایی ساده و دلنشین دارد و در گوشه و كنار آن در میان لاله‌ها درخت‌هایی می‌بینید كه با پارچه‌های رنگی تزیین شده‌اند و پارچه‌هایی كه زائرین برای حاجت گرفتن به درخت می‌بندند زیبایی محیط را دو چندان كرده‌اند. به علاوه تپه‌های ماهوری و گندمزارهایی كه اطراف وجود دارد و حضور یك مقبره ساده كه میان بی‌نهایت دشت سرسبز قرار گرفته و به این مكان حس و حالی فرازمینی بخشیده است.

در اطراف مجموعه اتاق‌هایی وجود دارد كه هر سال بسیاری از گردشگران برای اقامت و گذراندن شب از آنها استفاده می‌كنند. گرچه بازدید از این مكان تاریخی به دلیل ناهمواری جاده آن سخت است، اما یكی از مكان‌هایی است كه دیدن جذابیت‌های آن به‌خصوص در این فصل می‌تواند بسیار لذتبخش باشد.

یكی از جذابیت‌های ویژه خالد نبی، حضور گورستانی در آن است كه گفته می‌شود متعلق به عصر پارینه سنگی است. برای رسیدن به گورستان باید از آرامگاه حدود نیم ساعت پیاده روی كنید اما مطمئن باشید ارزشش را دارد.

بعد از مدتی پیاده روی به گورستان وسیعی با منظره‌ای خیره‌كننده و عجیب می‌رسید كه سنگ قبرهای آن به شكل استوانه‌هایی به ارتفاع دو متر و حتی بیشتر دیده می‌شود. در گذشته تعداد این سنگ قبر‌ها به 600 می‌رسیده، اما متأسفانه به دلیل دستبردها، شكسته شدن و آسیب‌هایی كه مردم به آن رساندند، تعدادشان بسیار كمتر شده است.

در این گورستان سه نوع سنگ قبر وجود دارد، سنگ مزارهای استوانه‌ای بلند كه وزن زیادی هم دارد، سنگ مزارهای صلیبی شكل یا به صورت دو نیمكره و نوع سوم سنگ مزارهایی به شكل شاخ قوچ.

روایت‌های مختلف و متفاوتی از چگونگی پیدایش این قبرستان و فلسفه سنگ قبرهای عجیب و غریبش وجود دارد، بعضی‌ها آن را به قوم مغول نسبت می‌دهند و شكل این قبرستان را هم متعلق به خرافه‌های این قوم می‌دانند، اما محلی‌ها افسانه‌های دیگری برای این قبرستان روایت می‌كنند.

می‌گویند، وقتی كفار به خالد نبی(ع) و خانواده‌اش دست می‌یابند، او دعا می‌كند زمین كشاورزی‌اش كه در آن هندوانه و خربزه می‌كاشته به سنگ تبدیل شود تا كافران بهره‌ای از آن نبرند و این قبرستان همان زمین كشاورزی است.

 بعضی دیگر داستان را كمی متفاوت تر تعریف می‌كنند و سنگ قبر‌ها را دشمنان خالد نبی می‌دانند كه به عذاب الهی گرفتار آمده‌اند و به سنگ تبدیل شده‌اند و در روایت دیگر آنان یاران خالد نبی هستند كه به امر خداوند برای مصون ماندن از آسیب دشمنان به سنگ تبدیل شده‌اند.

این مجموعه در سال 1380 توسط میراث فرهنگی و گردشگری در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده، اما برای حفظ و نگهداری آن تلاش خاصی نشده تا حدی كه در ۱۶ شهریور ۱۳۹۶ آتش سوزی بزرگی در آن صورت می‌گیرد و حدود سه هكتار از مساحت این منطقه را در خود می‌كشد. در پی این آتش‌سوزی تعدادی از تندیس‌های سنگی مجموعه نیز آسیب می‌بینند.

طبق معمول علت اصلی واقعه هم نامشخص مانده و هنوز خبرهای ضد و نقیضی در این باره به گوش می‌رسد. با وجود این خوشبختانه به تازگی نگهبانانی برای این منطقه در نظر گرفته شده كه آسیب‌ها و خطرات احتمالی را به حداقل خواهد رساند.

چطور به خالد نبی برویم؟

زیارتگاه خالد نبی حدوداً در 90 كیلومتری شهرستان گنبد كاووس بر فراز قله كوه گوگجه داغ قرار دارد. پس از طی مسیر حدوداً ۴۰كیلومتری گنبد كاووس تا كلاله باید ۵0 كیلومتر به سمت روستای گچی سو پایین  حركت كنید (فاصله این روستا تا قبرستان شش كیلومتر است).

روستای گچی سوی پایین  و همین‌طور روستای گچی سوی بالا نزدیك‌ترین روستاها به مجموعه خالد نبی هستند كه در آنها خانه بوم‌گردی هم پیدا می‌شود، اما قیمت‌ها نسبت به امكانات آنها كمی عجیب و غریب است و بهتر است طوری برنامه‌ریزی كنید كه شب را در شهر كلاته یا گنبد كاووس بگذرانید.

سال‌های گذشته برای رفتن به خالد نبی بعد از روستای گچی سو باید مسیر ناهمواری را طی می‌كردید اما چند سالی است این مسیر آسفالت شده و راه را برای توریست‌ها هموار كرده، اما از طرف دیگر مسیر كلاته تا روستای گچه سو بسیار زیبا و دیدنی و پر از دشت‌های سرسبز و زمین‌های پر گل است. هنگام رفتن به این منطقه می‌توانید كمی هم در روستای صوفیان ـ‌ روستایی كه محل پرورش اسب است ـ وقت بگذرانید و اسب سواری هیجان انگیزی را با اسب‌های اصیل تركمن تجربه كنید.

منبع: جام جم