زنان را فیلتر کنید

دوات آنلاین-شاید این پیشنهاد را موضوعی ضد حقوق بشری تفسیر کنید اما برخی افراد، سازمان‌ها و کشورها بهتر است زنان را در دایره فعالیت‌های آنلاین خود فیلتر کنند.

اکثر ما خشونت را حس کرده‌ایم. خشونت رفتاری است که به دنبال آن آسیبی به یک یا بیش از یک پدیده وارد می‌شود. در گذشته  خشونت تنها در آزار جسمی خلاصه می‌شد اما امروز خشونت در ابعاد جنسی،روانی، حقوقی، فرهنگی سیاسی و... قابل ‌تقسیم است. این خشونت‌ها گاهی از روی آگاهی بوده و گاها نیز نتیجه رفتارهای ناآگاهانه است.

با ایجاد اینترنت مصادیق خشونت و فضای ارتکاب آن دایره گسترده‌تری پیدا کرد و حال با افزایش ضریب نفوذ اینترنت و ظهور و بروز رسانه‌های اجتماعی با افزایش خشونت اینترنتی نیز روبرو هستیم. خشونتی که آن را به‌عنوان خشونت سفید هم می‌نامند.

طبیعی است که همه کاربران فضای سایبری به‌صورت بالقوه در معرض خشونت‌های آنلاین بوده و از آن آسیب ببینند اما در این میان کودکان و زنان دو قشر آسیب‌پذیر هستند که نیاز به توجه و مراقبت بیشتری در این حوزه دارند.

کودکان بیشتر از محل مواجه با پیام‌های نامناسب و ترویج فرهنگ کودک‌آزاری با خشونت سفید روبرو هستند اما زنان در گستره بیشتری از رفتارها هدف خشونت واقع می‌شوند تا جایی که اصطلاح خشونت سفید نیز بیشتر برای اشاره به خشونت علیه این قشر به کار گرفته می‌شود.

بااینکه تکنولوژی و اینترنت در برخی ابعاد فاصله‌ها و شکاف جنسیتی و طبقاتی را کاهش داده است اما همچنان زنان بیشترین قربانی این ناهنجاری اجتماعی نوپدید را تشکیل می‌دهند. 

خشونت سفید چیست؟

خشونت سفید علیه زنان  هرگونه آزار و اذیت، مزاحمت، سو استفاده، تهدید، اخاذی، کلاه‌برداری و... را شامل می‌شود. باید توجه داشت این نوع خشونت به‌تنهایی یک فرد را مورد آسیب قرار نمی‌دهد بلکه گاها زندگی خانوادگی، اجتماعی و فضای جامعه را با چالش روبرو می‌کند. با بررسی اخبار به سادگی متوجه میزان وقوع این خشونت و جرم‌هایی که از قبال آن در فضای سایبر جهان و کشور ما اتفاق می‌افتد خواهید شد.

انتشار عکس‌های خصوصی از دیگران فحاشی و هتک حرمت در صفحات شخصی، مزاحمت در صفحات گفتگو خصوصی، از جمله موارد دارای فراوانی در اخبار مربوط به این حوزه است ماجرای پسر جنجالی تلگرام، انتشار عکس خصوصی مینو خالقی کاندید مجلس دهم و حمله به صفحات هنرمندان زن و توهین در قسمت نظرات از جمله مصادیق این موارد هستند.

خشونت جنسی با قرائت درست

خشونت جنسی علیه زنان در اینترنت صرفاً انتشار عکس‌های خصوصی با اهداف گوناگون، مزاحمت و تیکه کلام‌های جنسی و بسترسازی برای ایجاد مزاحمت و آزار در فضای حقیقی نیست بلکه تولید و انتشار محتوایی که نگاهی نازل به زنان، کرامت و حرمت آن‌ها و در راستای استفاده ابزاری از آن‌ها برای  سودجویی و لذت‌جویی را نیز شامل می‌شود.

غرب از دهه 90 میلادی با چالش خشونت علیه زنان روبرو شد. در سال 1993 برای نخستین بار جامعه بین‎المللی حقوق بشر رسماً خشونت علیه زنان حتی در زندگی خصوصی خانواده‎ها، را به‌عنوان یکی از موارد نقض بنیادین حقوق بشر به رسمیت شناخت.

در طول سال 1993 در کنفرانس جهانی حقوق بشر در وین، حقوق زنان و دختران به‌عنوان جزء لاینفکِ حقوق بشر اعلام شد و خشونت جنسی و همه اشکال آزار و بهره‎کشی جسمی، جنسی و روانی ناشی از تبعیض، تعصب فرهنگی و قاچاق بین‎المللی زنان، مغایر با کرامت و حرمت انسان شناخته شد. (1) با این حال جالب است کشورهای مدعی حقوق بشر با ترویج فرهنگ اومانیستی و لیبرال بیشترین زمینه‌ساز تولید و انتشار محتوای نازل درباره زنان و بسترساز فرهنگ استفاده ابزاری از آنان هستند در واقع فضای اعمال خشونت سفید را تقویت می‌کنند.. نگاهی به کشورهای تولید کننده محتوای پرنوگرافی و تبلیغاتی از زنان به‌عنوان ابزار فروش استفاده می‌کنند، به‌خوبی مؤید این ادعا است.

زنان علیه زنان

جالب است گاهی این خود زنان هستند که در ترویج فرهنگ خشونت و ارتکاب خشونت علیه خود وارد میدان می‌شوند و به تولید و انتشار پیام‌های حاوی خشونت سفید کمک می‌کنند. انتشار عکس‌های خصوصی از خود، بازنشر عکس‌های خصوصی دیگران، کمک به تقویت ادبیات و نشانه‌های جنسی و کالایی درباره زنان و همچنین  محتوای طنز علیه زنان از مصادیق این رفتار است.

قانون چه می‌گوید؟

همان‌گونه که اشاره شد فضای مجازی به گسترش و ایجاد مصادیق جدید در حوزه خشونت علیه زنان کمک کرده است به همین میزان وضع قانون و اجرای آن نیز دقت و تلاش بیشتری را طلب می‌کند.

در این موضوع، قانون بیش از اینکه به سراغ خشونت  و نوع سفید آن برود جرائم رایانه‌ای را به‌صورت کلی موردتوجه قرار داده است که زنان نیز در دایره افرادی که ممکن است جرمی در حوزه‌ی تعریف‌شده علیه آنان صورت بگیرد جای می‌گیرند.

جرائم کامپیوتری علیه اشخاص عبارت‌اند از:

الف: نوشته‌ها و عکس‌های شهوت‌انگیز (pornography) فروش یا به تصویر کشاندن عکس‌های مبتذل جهت تحریک کردن نوجوانان و یا پیدا نمودن اشخاص از طریق گپ زدن جهت به نمایش گذاشتن عکس‌های آن‌ها در اینترنت و معرفی آن‌ها به دیگر اشخاص جهت داشتن ارتباط نامشروع.

ب: اذیت و آزار کردن (Harassment) این نوع جرم ممکن است به‌صورت ارتباطات و دست انداختن و متلک گفتن ، بی‌حرمتی به مقدسات و مطالبه کردن وجه از دیگران باشد.(2)

این موارد در قانون جرائم رایانه‌ای در فصل سوم مربوط به سرقت و کلاه‌برداری مرتبط با رایانه و فصل چهارم مربوط به جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی (مواد 14 الی 17) تبیین شده است.

طبق موارد 14 الی 17 هرکس به‌وسیله سامانه‎های رایانه‎ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند یا به‌قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند یا افراد را به ارتکاب جرائم منافی عفت تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد و همچنین صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد و از طریق انتشار تغییر یا تحریف موجب هتک حرمت شود  بنا بر جرم به مجازات حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰)ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال محکوم خواهد شد.

زنان را دریابیم!

بهترین راه جلوگیری از این خشونت این است که ما بیش از هر کس دیگر خود را ملزم به عدم انتشار و بازنشر این‌گونه محتوا دانسته و قانون‌گذار نیز روزآمدی قوانین، نظارت و ضمانت اجرای قوی را برای پیشگیری از جرم مدنظر قرار دهد.

پی‌نوشت:

1- مطالعات راهبردی زنان 1383 شماره 23

2-جرائم رایانه‌ای (بزهكاری مدرن)، جامعه مجازی حقوقدانان

منبع: تبیان