بررسی کامل برنامه استعدادیابی عصر جدید و مقایسه با نمونه‌ها مشابه ایرانی و خارجی

دوات آنلاین-برنامه استعدادیابی عصر جدید با اجرا و تهیه‌کنندگی آقای احسان علیخانی بالاخره پس از چند ماه پیش‌تولید روانه آنتن شبکه سه سیما شد.

در تمام دنیا برنامه‌هایی با هدف استعدادیابی مردم در زمینه‌های مختلف ساخته می‌شوند. این اتفاق مربوط به امروز و دیروز نیست و چندین سال است این جریان شروع شده است. دراین گزارش سعی داریم برنامه‌های معتبر استعدادیابی دنیا را معرفی و بررسی کنیم؛ در مرحله بعد «عصرجدید» را از زوایای مختلف تحلیل می‌کنیم.

پربیننده‌های‌ جهانی

موج جدی و رسمی برنامه‌های استعدادیابی را باید در ابتدای دهه2000 جست‌وجو کرد. در زمانه‌ای که رسانه‌ها به سمت تولید برنامه‌های تعاملی رفتند، یکی از مهم‌ترین اشکال آن‌ها همین شوهای استعدادیابی بود. برخی از آن‌ها به صورت تخصصی صرفاً یک حوزه-مثلاً موسیقی- را هدف‌گذاری می‌کردند و برخی دیگر تقریباً بدون محدودیت به تمام حوزه‌های هنری، ورزشی و سرگرمی ورود کردند.

یکی از نخستین و مشهورترین برنامه‌های استعدادیابی که محدود به حوزه موسیقی بود، «آمریکن آیدل» نام داشت. این برنامه محصول شبکه تلویزیونی فاکس آمریکا و به سازندگی سایمون فولر است. آمریکن آیدل در یازده ژوئن ۲۰۰۲ به منظور جست‌وجوی ستاره جدید موسیقی آغاز شد و تاکنون به‌عنوان یکی از برنامه‌های پرمخاطب ادامه دارد. هدف این برنامه کشف بهترین خواننده در این کشور بر پایه رأی بینندگان است. برندگان این برنامه توسط مردم و از طریق تلفن، اینترنت و پیام کوتاه انتخاب می‌شوند. دو سال بعد از آغاز آمریکن آیدل، انگلیسی‌ها هم به سراغ چیزی شبیه به همان برنامه رفتند. «ایکس فاکتور» یک مسابقه استعدادیابی خوانندگی در بریتانیاست که توسط سایمون کاول در سپتامبر ۲۰۰۴ ساخته شد و هشت سری از آن تا به حال به روی آنتن رفته‌ است. اما برنامه‌سازان به مرور به حوزه کاری‌شان وسعت دادند و برنامه‌هایی ساختند که صرفاً محدود به یک حوزه نباشد. «استعدادیابی بریتانیا» یک برنامه تلویزیونی انگلیسی مسابقه استعدادیابی که در جون ۲۰۰۷ شروع شد. «مستعدان آمریکا» یا همان America's Got Talent نام سری مجموعه مسابقه‌ای است که در شبکه«ان بی سی» آمریکا استعدادهای درخشان را کشف می‌کند. یک برنامه تلویزیونی، که استعدادهای خوانندگان، رقاصان، شعبده بازان، کمدین‌ها و نوازندگان در تمام سنین را کشف می‌کند، و با یکدیگر برای بردن جایزه یک‌میلیون دلاری رقابت می‌کنند.

این برنامه از ژوئن سال ۲۰۰۶ برای فصل تابستان، شروع شده‌است. این برنامه هم مانند ایکس فاکتور توسط سایمون کاول ساخته شده است. این برنامه تاکنون موفقیت بسیاری کسب کرده و از شبکه‌های متعددی به روی آنتن رفته است.

نمونه‌های‌ وطنی

از چند سال پیش و با اقبال مخاطبان به تلنت‌های خارجی، برنامه‌سازانی داخلی سعی کردند به سمت نمونه‌سازی این دست از برنامه‌ها بروند. در ایام نوروز چند سال، چند برنامه استعدادیابی تولید شد. عموماً این برنامه‌ها در یک سالن آمفی‌تئاتر و با حضور چند بازیگر و خواننده دست چندم برگزار می‌شد. شکل و خروجی این برنامه‌ها به‌دلیل فضای آن‌ها بیشتر شبیه به یک برنامه مفرح برای پرکردن آنتن بود تا یک استعدادیابی واقعی! پس از مدتی برنامه‌های استعدادیابی رسانه ملی-دریک انتخاب عقلانی- به سمت تولید برنامه‌های محدودتر و تخصصی رفتند.

برای مثال در حوزه‌های دوبلاژ، گزارشگری، خوانندگی و استندآپ برنامه‌هایی ساخته شد؛ «هنر دوبله»، «آقای گزارشگر»، «شب‌کوک» و «خندوانه» از این دست برنامه‌ها بودند. تقریباً تمام این برنامه‌ها به لحاظ فرم و اجرا قوی‌تر از گذشته شده بودند و مواردی مثل شب کوک و خنداننده‌شو توانستند مخاطب زیادی را به خود جذب کنند اما بیشتر این برنامه‌ها یک مشکل بنیادین داشتند؛ تقریباً تمام این برنامه‌ها- به جز خنداننده‌شو- برگزیدگانشان را بعد از پایان مسابقه رها می‌کردند. مدتی هیاهو، جایزه‌ای نقدی و ماجرا تمام می‌شد. بزرگ‌ترین سؤالی که درباره این برنامه‌ها مطرح می‌شد این بود که مگر این‌ها یک شوی استعدادیابی نیستند؟ پس اگر قرار باشد پس از این همه دردسر و هیاهو، برگزیدگان به حال خود رها شوند و به استعدادشان بهایی داده نشود چه فایده‌ای دارد؟

«عصرجدید»؛ امیدوارکننده

از ابتدای سال جاری خبرهایی مبنی بر تولید چند برنامه استعدادیابی جدید به گوش رسید. یکی از مهم‌ترین آن‌ها «عصرجدید» به تهیه‌کنندگی احسان علیخانی بود. علیخانی از مشهورترین مجریان تلویزیون است که چند سالی می‌شود جز «ماه عسل» در ماه مبارک رمضان و ویژه‌برنامه سال تحویل، برنامه دیگری تولید و اجرا نمی‌کند. همین رویه منتقدان و موافقانی داشت. برخی معتقد بودند علیخانی محافظه‌کار است و ترجیح می‌دهد جز «ماه عسل» که به یک برند تبدیل شده و برنامه سال تحویل که مخاطب ثابت خود را دارد، سراغ برنامه دیگری نرود.

موافقانی هم بودند که این رویه علیخانی را حرفه‌ای و از روی باهوش بودنش تلقی می‌کردند. به هرحال مجری مشهور شبکه سه سیما این‌بار به سراغ فرمی از برنامه‌سازی رفت که در پرونده کاری‌اش جدید به حساب می‌آمد.

«عصرجدید» را به دلایل مختلف باید کامل‌ترین برنامه ایرانی در فرم استاندارد تولیدات استعدادیابی نامید. درهمان آغاز به کار عصر جدید، واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی نسبت به این برنامه شکل گرفت. موافقان آن را برنامه‌ای جذاب می‌دانستند و منتقدان آن را کپی نمونه‌های خارجی. اما باید از این دست از منتقدان سؤال کرد که مگر «عصرجدید» مدعی اورجینال بودن در فرم است؟ مگر نه این‌که این‌گونه از برنامه‌ها به یک فرم مشخص و استاندارد رسیده‌اند و در تمام دنیا با شکلی شبیه به همین فرم تولید می‌شوند؟ آیا این یک کپی‌برداری ناشیانه است یا پیروی از یک فرم استاندارد؟

اصلاً «عصر جدید» به کنار، مگر برنامه‌های بسیار موفقی مثل «نود»، «خندوانه» و «دورهمی» از نمونه‌های خارجی الهام نگرفته‌اند؟ باید بگوییم نود یک برنامه کپی است؟ مگر نه این‌که «آیدل»ها و «ایکس فاکتور»ها در سراسر دنیا و از طریق کشورهای مختلف ساخته می‌شوند؟ البته برخی از منتقدان هستند که به موارد تخصصی‌تر اشاره می‌کنند. مثلاً معتقدند این برنامه در فرم مشکلی ندارد اما تا این جای کار نواقص تکنیکی در کار دیده می‌شود. صدا، کارگردانی و تصاویر شلوغ نمایشگر پشت صحنه یکی از مشکلات برنامه است. در موضوع هیأت داوران با وجود این‌که تمام چهار نفر انتخاب‌هایی حرفه‌ای و قابل توجه هستند، می‌شد برای وزن‌دهی به ورزش، یک ورزشکار حرفه‌ای جایگزین یکی از دو داور سینمایی شود. با تمام این اوصاف آیا عصر جدید در آغاز راه راضی‌کننده بوده است؟

اگر با یک نگاه کلی و با توجه به محدودیت و معذوریت‌های تولیدی برنامه‌سازی در کشور به این محصول نگاه کنیم، قطعاً جواب مثبت است. «عصر جدید» با مجری مناسب، هیأت داوران حرفه‌ای، استودیوی خوب و راویتی صمیمی توانسته قدمی در عرصه استعدادیابی ایرانی بردارد. قطعاً به مرور نواقص فنی و تکنیکی کار هم کاسته خواهد شد.

«عصر جدید» برای بررسی و پالایش متقاضیان کار دشواری داشته و باید از بین صدها نفر به گزینه‌های نهایی برسد. همین نشان‌دهنده تنها یکی از سختی‌های تولید این برنامه است. دو قسمت ابتدایی «عصر جدید» نشان داد این برنامه ظرفیت تبدیل شدن به یک برنامه پرمخاطب و جذاب را دارد و ارزشش را دارد که به آن فرصت داده شود. امید است که «عصر جدید» در روندی معقول مسیر رو به رشد داشته باشد و با اصلاح نواقص به یک جایگاه مناسب در عرصه برنامه‌سازی برسد. اما نکته مهم آخر این گزارش این است که قرار است سرنوشت استعدادهای معرفی شده در این برنامه چه شود؟ آیا مثل دیگر برنامه‌های استعدادیابی ایرانی به حال خود رها می‌شوند یا «عصر جدید» تبدیل به حلقه وصل آن‌ها به حوزه‌های تخصصی‌شان خواهد شد؟

منبع: صبح نو