کافه شهدخت؛ کافه‌ای ویژه بانوان

دوات آنلاین-در مرکز شهر، حوالی میدان انقلاب مجموعه‌ای است که ورود آقایان در آن ممنوع است. کافه‌ای دخترانه که فرصت دورهمی‌های بدون حجاب را برای آن‌ها فراهم کرده است. ۴ سال پیش بود که جرقه ایده تأسیس یک پاتوق اختصاصی برای دختران در ذهن شهرداری زده شد. مجموعه‌ای که از صفر تا ۱۰۰ آن در اختیار دختران قرار گرفته و مبلغی هم بابت ورودی از آن‌ها گرفته نمی‌شود و مشتریان تنها کافیست، هزینه خدمات و خورد و خوراک‌شان را بپردازند.

مشتری‌های کافه «شهردخت»، می‌گویند: «از رفتن به پاتوق‌های مختلط و باز خسته شدند یا شرایط برگزاری جشن‌های دخترانه را در خانه‌هایشان ندارند، به همین علت، اینجا را به‌عنوان پاتوق خود انتخاب کرده‌اند» البته، علاقه‌مندان و کافه باز‌های طرفدار این مجموعه، امیدوارند، افتتاح این پاتوق‌ها در سایر نقاط تهران و شهر‌های دیگر ادامه داشته باشد تا دختران ساکن شهر‌های دیگر هم صاحب پاتوق‌های ویژه و اختصاصی شوند.

تخفیف ویژه برای دانشجویان

در این مجموعه، ۴ طبقه برای تفریح و استراحت دختران در نظر گرفته شده که داخل هر طبقه، خدمات متنوعی مانند استراحت گاه، کافی شاپ، آرایشگاه، سالن آمفی تئاتر و ورزش و گالری عکاسی به علاقه‌مندان ارائه می‌شود. البته، اغلب دخترانی که پایشان به این مجموعه باز شده همه جزو طرفداران پر و پا قرص کافه شهردخت هستند؛ پاتوقی که با تمام کافه‌های شهر یک تمایز ویژه دارد، آن هم اینکه، همه مشتریان و کارمندان دختر هستند و نیازی به رعایت حجاب نیست!

به‌همین علت، اینجا جای امن و خلوتی برای دیدار‌ها و قرار‌های دخترانه است. البته برخی هم با روسری نشسته‌اند. شاید در ذهن آن‌ها همیشه موبایلی در حال گرفتن تصویری مخفی است «هدی سلیمی»، دانشجوی دانشگاه تهران، می‌گوید: «پیش از اینکه با اینجا آشنا شوم، مجبور بودم برای برگزاری هر تولد یا یک دورهمی هزینه زیادی بپردازم، اما اینجا علاوه بر رایگان بودن، کاملاً دخترانه است و دیگر در این هوای گرم مجبور نیستیم به پارک یا محیط‌های باز برویم.»

کافه فوق که متعلق به شهرداری است، ویژگی‌های خاص دیگری هم دارد. اینکه از دانشجویان مبلغ کمتری برای کافه گرفته می‌شود و دوم اینکه، محیط مجموعه پر است از کتاب‌های ویژه دختران تا آن‌ها نسبت به حقوق خود آگاه‌تر شوند «سحر نجاتی»، دانشجوی رشته «معارف» می‌گوید، هفته‌ای یک بار با دوستانش برای برگزاری جلساتی با محوریت حقوق زنان، دور هم جمع می‌شوند: «به‌نظرم صمیمی بودن این محیط باعث شده تا دانشجویان زیادی برای انجام پروژه و کار‌های درسی مشترک‌شان به اینجا بیایند.

من هم با دوستانم، یک گروه فعال حقوق زنان داریم که تصمیم گرفتیم جلسات آن را در اینجا برگزار کنیم. گاهی هم شروع به خواندن کتاب‌های مجموعه در مورد حقوق زنان می‌کنیم و با هم در مورد آن گفتگو می‌کنیم.»

در وسط سالن استراحتگاه، تلویزیون هم‌گذاشته شده تا اگر دوست داشتند سریال یا فوتبال تماشا کنند. البته این مجموعه آنقدر‌ها که باید، در میان دختران تهرانی شناخته شده نیست و اغلب کسانی که پایشان به اینجا رسیده یا دانشجوی دانشگاه‌های حوالی خیابان انقلاب هستند یا از طریق دوستان‌شان، با اینجا آشنا شدند. «مریم سمیعی» می‌گوید: «یکی از دوستانم اینجا را به من معرفی کرد. با اینکه خیلی کافه باز هستم، اما هیچوقت نشنیده بودم که کافه دخترانه‌ای هم وجود داشته باشد. بعد از اینکه فهمیدیم چنین مکانی وجود دارد، خیلی از بازی‌های فوتبال جام جهانی را همین جا تماشا کردیم.»

بخشی از کافه را هم با تصاویر زنان تاریخ ایران و جهان تزئین کرده‌اند. تصاویری که چشمان هر تازه واردی را به خود خیره می‌کند. مسئول سرو کیک و دسر‌ها هم در کنار در ورودی کافه ایستاده و به دخترانی که برای جشن تولد به کافه آمدند، خوشامد می‌گوید. گوشه به‌گوشه کافه و استراحتگاه هم بازی‌های فکری و سرگرمی‌های متنوع قرار داده شده تا دختران جوان علاوه بر اینکه با هم گپ می‌زنند، سرگرم هم شوند. یکی از مشتریان کافه پیشنهاد می‌دهد که بهتر بود دکوراسیون کافه دخترانه‌تر باشد و چیدمان کافه تفاوت چندانی با سایر کافه‌ها ندارد: «تزئین کافه واقعاً خوب است، اما کاش نوع چیدمان آن با مکان‌های دیگر متفاوت بود تا فضا بیشتر از این دخترانه باشد. مثلاً چیدمان آن یک تفاوت خاص داشته باشد» «نازنین فرهانی»، دانشجوی رشته معماری هم می‌گوید که حداقل هفته‌ای چند بار با دوستانش به این کافه می‌آید، اما‌ای کاش، پارک یا فضای سبزی هم در کنار این مجموعه وجود داشت تا آن‌ها در کنار این خدمات، از طبیعت و فضای آزاد هم استفاده می‌کردند.

سرو سوسیس و کالباس ممنوع!

سرآشپز این کافه سوسیس و کالباس را برای این دختران ممنوع کرده است. دختران هم اعتقاد دارند، سرآشپز اندازه غذا دستش نیست و آن‌ها سیر از روی میز‌های کافه بلند نمی‌شوند. یکی از مشتریان نسبت به حجم غذا‌های کافه انتقاد می‌کند و می‌گوید: «سفارش‌ها آنقدر که باید پر و پیمان نیستند و انگار برای معده‌های کوچک آماده شده‌اند.» «سمیرا حسینی» دانشجوی دانشگاه تهران تأکید می‌کند: «دسر و کیک‌ها کوچک‌تر از کافه‌های دیگر است. انگار مناسب حجم معده دختر‌ها است، به همین علت، چون من و دوستانم خیلی شکمو هستیم، با غذا‌های اینجا سیر نمی‌شویم، اما اینجا واقعاً برای دخترانی که نمی‌توانند کنار هم در خانه یا پارک جمع شوند بسیار جایگزین مناسبی است.»

راه‌اندازی کافه‌هایی برای دختران شهرستانی

«مریم حیدری»، دانشجوی رشته معماری که ساکن شهر همدان است و در خوابگاه دانشگاه زندگی می‌کند معتقد است: احداث این کافه‌ها باید در شهر‌های دیگر هم ادامه پیدا کند تا دختران شهرستانی هم مکانی برای دورهمی‌هایشان داشته باشند؛ «زمانی که برای اولین بار به کافه و استراحتگاه آمدم، خیلی از محیط آن خوشم آمد، اما انتظار دارم که این اتفاق در شهر‌های دیگر هم بیفتد، تا زمانی‌که درسم تمام شد و به شهرمان رفتم، آنجا هم پاتوقی برای تفریح داشته باشم. مخصوصاً در فصل تابستان که دختران نمی‌توانند به خاطر گرمای هوا زیاد به پارک و محیط‌های تفریحی بروند.»

شور و شوق دختران برای بازی با فوتبالدستی

با اینکه علاقه‌مندان به بازی فوتبالدستی اغلب مردان هستند، اما تعداد زیادی از دختران هم به این ورزش علاقه دارند. به همین علت، در گوشه‌ای از سالن، یک فوتبالدستی گذاشته شده تا علاقه‌مندان از آن استفاده کنند. دختران آنقدر طرفدار این بازی هستند که گروهی و به نوبت پشت فوتبالدستی قرار می‌گیرند و هیاهو و فریادشان سالن را پر می‌کند! «فریبا سلیمی» دانشجوی رشته هنر دانشگاه تهران که صدای جیغش بعد از هر برد، قطع نمی‌شود، می‌گوید که تا پیش از آمدن به اینجا، نمی‌توانسته با دوستانش فوتبالدستی بازی کند، چون اغلب این بازی‌ها در پارک‌ها در اختیار پسران است: «من و دوستانم به این بازی علاقه زیادی داریم، اما هر بار که به پارک‌های مختلف می‌رفتیم، فوتبالدستی پارک در اختیار پسران بود. اینجا علاوه بر بازی حتی می‌توانیم خیلی راحت و بدون جلب توجه کسی جیغ و فریاد بکشیم.»

تنها یک کافه دخترانه برای دختران تهرانی!

با اینکه فضای کافه کوچک نیست و حداقل هشت میز در آن قرار داده شده، اما به نظر می‌رسد فضای آن برای دانشجویان دانشگاه‌های اطراف کوچک باشد، چه برسد به دختران شهر تهران! اغلب دختران می‌گویند: روز‌های آخر هفته برای نشستن در کافه مجبور هستند در صف منتظر بمانند. فریبا هم به این نکته اشاره می‌کند و می‌گوید: «معمولاً ظهر‌ها کافه و استراحتگاه خلوت است، اما در عصر‌ها و روز‌های آخر هفته شلوغ می‌شود و خیلی نمی‌توان در اینجا ماند، چون باید دیگران هم از این امکانات استفاده کنند. به همین خاطر، کاش فضای کافه بزرگ‌تر بود، چون اغلب دانشجویان دانشگاه‌های اطراف که تعدادشان کم هم نیست، طرفدار اینجا هستند.»

البته، همه کسانی که به کافه آمده بودند، مجرد نیستند و در میان آن‌ها دانشجویان متأهل هم دیده می‌شود که برای تفریح و گذراندن وقت آمده‌اند. «زهرا رائفی» دانشجوی متأهلی است که با دوستانش هر چند وقت یک بار به کافه می‌آید تا با آن‌ها گپ بزند: «زمان‌هایی که شوهرم سرکار است و در خانه حوصله‌ام سر می‌رود با دوستانم به اینجا می‌آییم. اتفاقاً شوهرم خیلی از اینکه با دوستانم به اینجا می‌آیم استقبال می‌کند، چون محیط دخترانه است و به همین علت، خیالش راحت است که کسی در پارک یا خیابان مزاحم من و دوستانم نمی‌شود.»

زهرا تأکید می‌کند: علاوه بر اینکه قیمت‌های کافه گران نیست، در طبقه بالای آن هم سالن ورزشی اختصاصی برای دختران وجود دارد و آن‌ها می‌توانند قبل از آمدن به کافه چندین ساعت ورزش کنند: «روز‌های یکشنبه و سه‌شنبه برای ورزش بدنسازی به اینجا می‌آیم. به همین علت، گاهی بعد از ورزش برای تغییر روحیه هم شده با دوستانم به کافه می‌آییم و قهوه می‌خوریم. فکر می‌کنم تو این کافه تجربه با جمع بودن تأثیر خوبی بر روحیه افراد می‌گذارد.»

یکی دیگر از مهم‌ترین امتیاز‌های این مجموعه داشتن آرایشگاه و آتلیه است. یکی از دانشجویان تأکید می‌کند که کیفیت و قیمت این دو مجموعه بسیار مناسب است و دختران می‌توانند چندین کار را با هم در یک مکان انجام دهند. یکی از آن‌ها می‌گوید: «ای کاش احداث این مکان‌ها ادامه داشته باشد، چون خیلی از ما به خاطر امتحان و درس، نمی‌توانیم در شهر رفت و آمد کنیم. به همین خاطر، بودن آرایشگاه و کافه در کنار دانشگاه کارمان را راحت کرده و دیگر مجبور نیستیم به مسافت‌های دور برویم. در کنار این امتیاز، بودن کنار دوستانمان، روحیه مان را عوض کرده است. به همین خاطر، اغلب بعد از تمام شدن امتحانات ترم برای تفریح به اینجا می‌آییم.»

تخته‌ای هم در کافه، برای ثبت یادگاری دانشجو‌ها قرار داده شده تا آن‌هایی که علاقه دارند جملاتی را برای یادگاری در آن بنویسند. حتی یکی از دانشجو‌ها در تخته نوشته است: «همه آرام گرفتند و شب از نیمه گذشت. آنکه در خواب نرفت چشم من و یاد تو بود.» رویا هم در گوشه‌ای از تخته در کنار این جمله می‌نویسد: «می رسد، روزی که شرط عاشقی دلدادگی است. آن زمان هر دل فقط یک بار عاشق می‌شود.» برخی هم کنار جمله هایشان اختصاری اسم شان را نوشته‌اند تا هویت شان مخفی بماند. البته به خاطر کوچک بودن تخته، یادداشت‌ها هر هفته پاک می‌شوند و عمر ماندگاری شان حداقل یک هفته است.

گسترش فضای سبز مجموعه

در استراحتگاه و طبقه پایین، یک حوض کوچک و چندین گلدان قرار داده شده که حس و حال خاصی به این مکان داده است. هرچند، برخی‌ها معتقدند فضای سبز مجموعه باید گسترده‌تر شود. «حمیرا رفعتی» دانشجوی رشته محیط زیست دانشگاه تهران، می‌گوید: «فضای سبز اینجا خوب است، اما‌ای کاش گل و گلدان‌های بیشتری در اینجا وجود داشت. من به عنوان دانشجوی محیط زیست، دوست دارم مجموعه فضای سبز بیشتری داشته باشد. حتی اگر پارکی هم در کنار این مجموعه مانند مجموعه بهشت مادران قرار می‌گرفت، عالی می‌شد، چون فضای سبز باعث سرزندگی و شادابی دانشجویان می‌شود.»

او البته، به نبود فضا‌های فرهنگی و طبیعی ویژه دختران هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «واقعاً تعداد این فضا‌ها در کشور کم است و دختران در خیلی از مکان‌ها برای تفریح راحت نیستند. به همین علت، نیاز داریم این مکان‌ها افزایش پیدا کند. من خودم تا قبل از اینجا هر زمانی که می‌خواستم با دوستانم در گروه‌های محیط زیستی گفتگو کنم، نمی‌دانستم کجا بروم و با دوستانم سرگردان بودیم، اما حالا تمام جلسات مان را در اینجا برگزار می‌کنیم.»

ریحانه نوری، «مدیرداخلی کافه» با اشاره به اینکه این مجموعه در خرداد سال ۹۴، تأسیس شده و از مهرماه خدمات خود را آغاز کرده است، می‌گوید: طبقه استراحتگاه رایگان است و دختران بدون محدودیت ساعت، می‌توانند در این طبقه با دوستان‌شان استراحت کنند. البته، امکان برگزاری جشن و تولد هم علاوه بر کافه در استراحتگاه وجود دارد. وی می‌گوید: در کنار کافه، آرایشگاه و باشگاه ورزشی مجموعه هم طرفداران خاص خودشان را دارد. حداقل روزانه ۱۵۰ نفر برای ورزش به اینجا می‌آیند و ۸۰ نفر هم برای دورهمی و جشن مراجعه می‌کنند.

مدیرداخلی مجموعه شهردخت با اشاره به اینکه این مجموعه توسط شهرداری راه‌اندازی شده است، ادامه می‌دهد: ۴ سال گذشته، شهرداری به علت اینکه محیط‌های مناسبی برای پر کردن اوقات فراغت دختران دانشجو وجود نداشت تصمیم گرفت تا یک مجموعه ویژه دختران جوان راه‌اندازی کند تا آن‌ها صاحب یک پاتوق ویژه شوند.

نوری می‌افزاید: تنها مبلغی که از دختران برای جشن‌ها و تولد‌ها می‌گیریم ۵۰ هزار تومان به‌عنوان بیعانه است که پس از تمام شدن مراسم اگر آن‌ها تمام قوانین را رعایت کرده باشند و به وسایل کافه آسیبی وارد نشده باشد، این پول را به آن‌ها باز می‌گردانیم. نوری تأکید می‌کند با اینکه در این مجموعه ورود آقایان ممنوع است و دختران ملزم به رعایت حجاب نیستند، اما رقص در آن ممنوع است. وی می‌گوید: مهم‌ترین ویژگی این مجموعه، دخترانه بودن آن است و مشتریان خیلی از این موضوع استقبال می‌کنند.

یکی دیگر از امتیازات اینجا، ورودیه نداشتن آن است، اما برای هر جشن لازم است دختران از قبل تماس گرفته و میز رزرو کنند. مدیرداخلی مجموعه شهردخت، ادامه می‌دهد: دختران، جایی را می‌خواهند که در آن خیلی راحت باشند، دور هم جمع شوند یا تولد و دورهمی برگزار کنند. اینجا، این خصوصیت را دارد که می‌توانند این کار را بدون اینکه حجاب خاصی داشته باشند یا در تنگنا باشند انجام دهند.

نوری با تأکید بر اینکه اغلب دختران خواهان برگزاری تولد و دورهمی در اینجا هستند، می‌گوید: ما در دانشگاه‌های اطراف تبلیغاتی برای حضور آن‌ها در اینجا داشتیم، اما به طور کلی فعالیت‌های تبلیغاتی‌مان کم است و می‌خواهیم اینجا را خود مشتری‌ها به دیگران معرفی کنند.

منبع: ایران