راهنمای سفر به مناطق کوهستانی زنجان

دوات آنلاین-دیر زمانی نیست که ما از دنیای سیاه و سفید و بی رنگ خلاص شده ایم. یادتان می آید آلبوم های خانوادگی را که ورق می زدیم زیبایی زیادی برای توجه کردن نداشتند. تنها چهره ها برای مان مهم بود. چهره هایی که گاه لباس روشن پوشیده بودند و گاه تیره. بگذارید قصه پر غصه تلویزیون را بگویم، زمانی که مجری مسابقه  فوتبال می‌گفت بازیکنان فلان تیم با لباس روشن در طرف راست تصویر و تیم مقابل با لباس تیره در سمت دیگر نمایشگر قرار دارند و درست در خطرناک ترین موقعیت بازی ناگهان توپ در چمن ورزشگاه گم می شد و حتی مجری بخت برگشته هم نمی توانست آن را پیدا کند. دنیای بی رنگ واقعا جاذبه ندارد. اما امروز ما غرق در دنیای رنگ ها شده ایم. از تلویزیون وعکس ها بگیرید تا تجربه الوان لباس های مان. در یک کلام، رنگ ها ما را احاطه کرده اند، یک احاطه  هنری و لذت بخش. اگر عاشق رنگ هستید با ما همسفر شوید تا شما را به جایی ببریم که کوه هایش مانند طاووسی رنگارنگ به هزار رنگ جلوه گری می کنند. کوه های رنگین کمانی زنجان مقصد گردشگری ماست.

آلا داغ لار کجاست:

آلا داغ لار در زبان محلی به کوه های رنگارنگ گفته می شود و در غربی ترین بخش استان زنجان قرار دارد، درست جایی که زمان می رود تا تمام شود و  آذربایجان دامن بگستراند. اگر از آزاد راه زنجان – میانه به سمت میانه حرکت کنید تقریبا بعد از 70 کیلومتر رانندگی، چشم تان به کوه های خوش رنگی می افتد که هوش از سرتان می برد. باید خیلی بی ذوق باشید که مسیرتان را کج نکنید و پای یکی از این کوه ها پیاده نشوید. کوه های درهم و مخروطی شکل با رنگ های لایه لایه  که چشم هر بیننده ای را میخکوب خودش می کند. لایه های رنگی چون زرد درخشان، نارنجی خالص، قرمز شفاف روناسی، سفید خام و حتی سبز فیروزه ای فام را می توان به راحتی روی کوه ها مشاهده کرد.  از من می شنوید، اگر روزی هر چند به صورت اتفاقی در این بزرگراه  قرار گرفتید، حتما دو، سه ساعتی را به کوهنوردی از نوع رنگارنگش اختصاص دهید. البته اگر در فصل زمستان نبودید. چرا که زمستان های آلا داغ لار واقعا سرد و استخوان سوز است  و حتی گاهی  احتمال یخ بندان هم وجود دارد. اما در دیگر فصل ها آلا داغ لار زیبا و پر جاذبه است. جلوه بهاری آن به خاطر رویش سبزه های جوان در پای کوه ها، حسابی زیباست. اما در تابستان به خاطر تابش مستقیم نور خورشید کانی های موجود در خاک کوه، رنگ زیباتری به خود می گیرد و تابلوی الوان آلا داغ لار غوغا می کند. برای رفتن به نزدیکی این کوه ها، باید از یکی از مسیرهای خروجی بزرگراه خارج شوید. روستاهای نزدیک این کوهستان هم برای خودشان دنیایی دارند. تمام در و دیوار روستاهابه دلیل استفاده روستاییان از خاک محلی دارای رنگ قرمز حنایی است. اگر از جلوبندی خودروی تان دل نکنده اید بهتر است آن را در یکی از همین روستاها پارک کنید و پیاده به سمت کوه ها بروید، چرا که مسیر روستا تا پای کوه خاکی و پر دست انداز است. در این فصل سال، با توجه به نبود درخت در مسیر کوهستانی شاید تصور کنید دمای هوا آزار دهنده باشد، اما هوای آلا داغ لار از نوع کوهستانی و معتدل است و این یعنی راهی بسیار لذت بخش در انتظارتان است. هر چه بیشتر پیاده روی کنید و دل به کوه ها و دره ها بدهید، رنگ های زیبا و دور از انتظار، بیشتر خودشان را به شما نشان می دهند. در کنار بعضی از کوه ها آبراه ها یا جوی های کوچکی روان هستند که سر چشمه آن ها نامعلوم است. وجود این جویبارها در دل این کوهستان زیبا یعنی صد چندان شدن زیبایی ها یا بهتر بگویم دو برابر شدن رنگ ها در انعکاس آب. زمین شناسان عامل رنگین بودن کوه ها را مربوط به لایه  تشکیل دهنده آن ها می دانند. از نظر آن ها سازند این کوه ها (بخش وسیعی از یک لایه زمین که نوع سنگ یکسانی دارد) دارای مقادیر قابل توجهی آهن و مس است که در دوره کوه زایی از دل زمین بیرون آمده و جلوی چشم ما سبز شده است و طی قرن ها به واسطه اکسید شدن کانی های موجود در این سنگ ها، این چنین رنگارنگ شده اند. به هر حال این شگفتی زیبا و رنگین کمانی آن قدر جالب و منحصر به فرد است که می تواند بخشی از زمان گردشگری شما در زنجان را به خود اختصاص دهد.

دژی برای استراحت دیوها:

کوهستان زنجان شاید یکی از پر جاذبه ترین کوهستان های ایران باشد. اگر در جایی از این کوه ها، رنگ ها به شیطنت دست زده اند و آن ها را نقاشی کرده اند، در جای دیگری از این چین خوردگی های خارق العاده، انسان دست به کار شده و شگفتی آفریده است. آن هم نه انسان همین روزگار ما با قدرت فناوری و ادوات پیشرفته، بلکه انسان صدها سال پیش و تنها با قدرت بازوان و تیشه های ابتدایی شان. کار انسان های پیشین آن قدر خارق العاده و خارج از حساب و کتاب همیشگی است که محلی ها می گویند این سازه های حجاری شده، نه تنها کار انسان نبوده  که در حقیقت هنرنمایی و قدرت نمایی دیوها و اجنه است.  فکر کنم شما هم خیلی دوست دارید بدانید که چه سازه ای در میان کوه های زنجان وجود دارد که چنین غوغایی به پا کرده است؟ پس بگذارید برایتان توضیح دهم. سازه های کهن دژ یا قله بهستان در دامنه و دل کوه های سر به فلک کشیده تراشیده شده است. اگر از روستای ایلی بلاغ به کوه های کهن دژ نگاه کنید، کوه های صاف و بدون دامنه را می بینید که مانند مناره هایی کمر باریک، سقف آسمان را خراش می دهند. این مناره ها یا دودکش ها گاهی چند تا چندتا به هم چسبیده اند و گاه به صورت مجزا در کنار دیگری قرارگرفته اند. روی این دودکش ها تخته سنگ بزرگی قرار دارد که محلی ها می گویند آن ها تخت دیو هستند. دیوها این سنگ های عظیم را بالا برده اند و روی این دودکش ها گذاشته اند تا موقعی که می خواهند استراحت کنند، روی آن ها بخوابند. زیر این تخته سنگ ها و در بدنه دودکش ها سوراخ هایی دیده می شود که به اسرار آمیز بودن کوه ها می افزاید. محلی ها می گویند این حفره ها در واقع  خانه های اجنه و دیوهاست. اما باستان شناسان حرف های جدیدتری می زنند. آن ها می گویند این خانه ها در واقع استحکاماتی است که انسان های 4هزار سال پیش برای در امان ماندن از شر دشمنان و بلایای طبیعی ساخته اند. از نظر باستان شناسان مادها زمانی که از رودخانه قزل اوزن عبور می کنند، به این کوه ها می رسند و جنس کنگلومرایی سنگ های کوه را برای ایجاد سازه ای بزرگ در آن مناسب می بینند. آن ها ابتدا حفره هایی در دل کوه می تراشند و سپس راه های ارتباطی آن حفره ها را که در واقع اتاق بوده است با دیگر اتاق ها ایجاد می کنند. مادها اولین طبقه از سطح زمین را برای انبار اضطراری آذوقه و احشام اهالی کنده اند و سپس کوه را به صورت زیگزاگی حفر کرده اند تا پله هایی برای رسیدن به طبقات بالایی کوه ایجاد شود. البته متاسفانه از آن پله های هفت و هشتی چیزی باقی نمانده است و راه رسیدن به طبقات بالایی از خارج از کوه و با استفاده از تجهیزات کوهنوردی قابل دسترسی است. به هر حال طبقات بالایی در واقع پناهگاه های اضطراری افراد و حاکمان را تشکیل می داده است. آن چه در بالای این دژ بسیار جالب است، حفره ای سه متری از سنگ ساروج است که مانند حوضی، آب را در خود نگه می داشته است. آب از طریق لوله های سفالی که به « کنگ »معروف است، به این حوض می ریخته است و ساکنان شهر از آن استفاده می کرده اند اما تا به حال هیچ نظریه باستان شناسی برای چگونگی ساخت این حوض سنگی در دل کوه به توافق عمومی نرسیده است. براساس اسناد تاریخی، اولین ساکنان قلعه بهستان را مادها تشکیل می داده اند. اما قدمت یافته های باستان شناسی در این دژ به دوران هخامنشیان می رسد. وجود اتاق های بزرگ با محرابی برای نماز، نشان می دهد این آپارتمان کوه تا دوران اسلامی هنوزهم قابل سکونت بوده و انسان ها به وسعت آن به فراخور نیازهایشان می افزودند.اگر می‌خواهید به این کوه پر از شگفتی زنجان سری بزنید، باید به سمت منطقه ماهنشان در بخش غربی زنجان حرکت کنید. در مسیر آزاد راه زنجان –تبریز در منطقه ماهنشان از جاده خارج شوید و به سمت کوهستان بروید. در سه راهی مسیر روستای آسمن میرآخور را انتخاب کنید و برانید تا به پل قزل اوزن برسید. بعد از گذراز پل جاده سمت چپ شما را به میانه کوه می برد. جاده خاکی است اما دست انداز زیادی ندارد.توصیه می کنیم از وارد شدن به حفره های کنده شده در کوه و ماجراجویی در راهروهای تنگ و تاریک تراشیده شده خودداری کنید. بی توجهی مسئولان در کنار همجواری کوه با رودخانه خروشان قزل اوزن و فرسایش مداوم بادی، این کوه از تو خالی شده را به شدت تحت تاثیر قرار داده و هر آن امکان ریزش بخشی از آن وجود دارد. پس دل به قدمت 4هزار ساله آن نبندید و وارد دالان های کوه نشوید.

دودکش جن:

چنان که گفتیم محلی ها به ستون های مناره ای شکل که ناگهان از دل زمین سر در آورده و به طاق آسمان چسبیده اند، دودکش جن می گویند، اما شاید برای شما هم جای پرسش باشد که واقعا این مناره های سنگی چگونه به وجود آمده اند؟ زمین شناسان به این عارضه زمین شناسی hoodoo می گویند. معروف ترین هودوها در ایالات متحده ، کانادا، ترکیه و مالزی وجود دارند و تنها در ایران و زنجان ماست که به این عارضه طبیعی دودکش جن می گویند. هودوها در واقع سنگ های سختی هستند که طی قرن ها در پی فرسایش بادها به این شکل در آمده اند.زمین شناسان وجود سنگ ها در بالای سر هودوها را این گونه توضیح می دهند که بخش بالای هودوها از درجه سختی بیشتری نسبت به سنگ بدنه در برابر فرسایش بادی برخوردار است بنابراین فرسایش کمتری نسبت به بدنه  آن دارد.

اقامت برای بازدید از کهن دژ:

برای بازدید از کهن دژ شما می توانید به راحتی یکی از اتاق های اقامتگاه بوم گردی روستای بهستان را کرایه کنید. هر چه جست وجو کردیم نتوانستیم قیمت دقیق یک شب کرایه آن را پیدا کنیم. اما در بیشتر جاها از این اقامتگاه به عنوان ارزان ترین جای خواب سخن به میان آمده است. به هر حال با توجه به نزدیکی زنجان به قلعه بهستان می توانید در خود زنجان هم اقامت کنید. از آن جا که زنجان شهری کوچک و متاسفانه ناشناخته از نظر گردشگری است هتل های متعدد و متنوعی ندارد. اما همان هایی هم که در زنجان وجود دارند از کیفیت خوب و قابل قبولی برخوردار هستند. قیمت هتل در زنجان، شبی 100تا 200 هزار تومان است و کرایه اتاق در مسافرخانه حدود 70تا 130 هزار تومان برایتان خرج می تراشد.

کوهستان همیشه برفی ییلاق علم کندی

 از بخش ماهنشان زنجان به عنوان نگین گردشگری این استان یاد می کنند.روستاهای زیبا و سرسبز و کوه های خاص قارقالان و جویبارهای خروشان فصلی و دایمی و چشمه های جوشان زیادی دراین منطقه خوش آب و هوا وجود دارند که خاطره دل انگیزی از یک سفر برای شما رقم می زنند. یکی از این طبیعت های بکر و پاک، در ییلاق علم کندی انتظار قدم های شما را می کشد.علم کندی نام روستایی است از توابع ماهنشان که 35 کیلومتر از مسیر 60 کیلومتری اش خاکی است، اما دست انداز خودرو خراب کنی ندارد.  از روستا تا پای کوه های همیشه برفی باید خیال سواره سفر کردن را از ذهن تان بیرون کنید. کوله بردارید و دل به دشت ناهموار اما فوق العاده زیبای علم کندی بزنید. دشت علم کندی، ورای آن چیزی است که شما از طبیعت انتظار دارید. دشتی در نهایت سرسبزی، با آب و هوای پاک به دلیل نبودن هیچ خودرو و آلاینده ای و جویبارهای ریز و درشتی که گاه از ناکجا آباد زمین دشت سر در می آورند و چند متری با شما همسفر می شوند و به ناگاه در میان سنگ ها و سبز ه ها ناپدید می شوند و صدای پرندگان خوش خوان موسیقی طبیعت علم کندی است که در یک همنوازی آهنگین با جویبارها و زنگوله های دام ها، گوش هایتان را می نوازد. کمی به سمت کوهپایه حرکت کنید، حدود دو ساعت که به سمت کوهپایه حرکت کنید، چشم تان به سیاه چادر عشایر آذربایجانی و زنجانرود روشن می شود. زیاد فارسی نمی دانند اما مهمان نواز هستند و با لبخند استقبال می کنند، اگر با لبنیات میانه خوبی دارید، این جا بهترین جایی است که می توانید مرغوب ترین لبنیات تازه را نوش جان کنید. دوغ های تلمی که به واسطه ریختن در پوست گوسفند و تکان های مداوم عمل می آید، لذت بخش ترین نوشیدنی است و در واقع حکم دارویی را دارد که می توانید هنگام راهپیمایی در این دشت و این هوای مصفا به جانتان هدیه دهید. دشت های علم کندی مانند یک باغ گیاه شناسی است، اگر در زمینه گیاهان دارویی سررشته داشته باشید می توانید گیاهان دارویی چون کاکوتی، چای کوهی، پونه و... را شناسایی کنید و به عنوان سوغاتی از دشت داخل کوله بارتان بگذارید. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که هنگام برداشت این نعمت های مفید و سبز آن ها را از ریشه بیرون نیاورید و تنها به چیدن برگ های آن ها اکتفا کنید. اگر عاشق ریواس هستید، باید خدمت تان عرض کنم که این جا معدن ریواس است. دشت با ساقه های قرمز رنگ و آبدار ریواس در تمامی مسیر از شما پذیرایی می‌کند. البته  در علم کندی خوراکی دیگری هم به رایگان به طبیعت دوستان هدیه می شود. گیاهی به نام «سوی» که در زبان  ماهنشانی به معنای «پوستش را بکن» است. گیاه «سوی» بسیار شبیه ریواس خودمان است اما شکل و شمایلش بیشتر شبیه شاخه درختان است که باید پوست آن را بکنید تا بتوانید بجویید و بخورید. کوه های قار قالان به دلیل داشتن ارتفاع بیش از 3 هزار متر همیشه پوشیده از برف هستند و مانند یک یخچال طبیعی عمل می کنند. همین کوه های سر به فلک کشیده سر سفید عامل سرسبزی و طراوت و حاصل خیزی بی بدیل دشت شده اند. نسیمی که از روی کوه ها به سمت دشت می آید، هوای مطبوع دشت را صد چندان می کند.برای رفتن به علم کندی می توانید باز هم در زنجان اقامت داشته باشید. البته اقامت گاهی با کمک شهرداری درعلم کندی مهیا شده است که در فصل های تابستان خدمات مناسبی برای شب خوابی گردشگران ارائه می دهد. دیگر انتخاب جا با خودتان است. اما تنها یک نکته وسوسه انگیزماند که برایتان هنوز نگفته ایم و آن بحث خوشمزه خورد و خوراک در علم کندی است. ناهار خوردن به خودی خود در پای کوه در قارقالان خیلی می چسبد، چه برسد به این که غذایی که نوش جان می کنید کباب دنده ای باشد و توسط عشایر طبخ شود. کباب دنده ای شاید در مقایسه با دیگر غذاهای کبابی از قیمت بالایی برخوردار باشد اما امتحانش در سیاه چادرها و در آن دشتی که وصفش را گفتیم  خیلی بیشتر از این ها می ارزد. علاوه بر این دوغ های خوشمزه هم باید کنارسفارش تان باشد. قیمت یک سیخ کباب دنده ای که به راحتی یک نفر خوش خوراک را سیر می کند حدود 25 تا 30 هزار تومان است.

منبع: خراسان