رضایت به مرگ تدریجی خانه تاریخی «کلکته‌چی»

دوات آنلاین-پس از گذشت مدت‌ها از تملک خانه تاریخی «کلکته‌چی» توسط شهرداری تبریز، شهردار منطقه ۸ تبریز می‌گوید: بر اساس بررسی‌های کارشناسانه‌، این خانه قابلیت مرمت ندارد.

درحالی «سمیرا کلکته‌چی» عکس‌هایی از خانه اجدادی‌اش برای ما نشان می‌دهد که حال خودش وخیم‌تر از حال عکس‌هایی است که در گوشی همراهش دیده می‌شوند. عکس‌هایی که انگشتت را هرکجای آن‌ها بگذاری، به عمق فاجعه پی می‌بری.

خانه‌ای قدیمی در عکس‌ها دیده می‌شود که به راحتی می‌توان اسمش را خرابه گذاشت! زوم‌کردن روی عکس‌ها چیزی جز بزرگ‌تر شدن اندوه، عایدمان نمی‌کند. خانه تاریخی «کلکته‌چی» مثل پیرمردی آرام، در متن شهر، به حاشیه رفته است.

خانه‌ تاریخی کلکته‌چی که از دوران قاجار به یادگار مانده، از یادها رفته بود؛ مثل صدها خانه دیگری که زمان، آن‌ها را از دور خارج می‌کند. اما وقتی که خانواده کلکته‌چی اقدام به رسانه‌ای کردن چنین داشته تاریخی و معماری کردند، توجهات زیادی به این خانه جلب شد تا مثل خانه‌های دیگر تاریخی تبریز همچون خانه مشروطه، خانه امیرنظام گروسی، خانه شهریار و...، به تملک یک دستگاه درآمده، مرمت شده، و در اختیار آیندگان گذاشته شود. خوشبختانه یکی از خانه‌های کلکته‌چی که در خیابان «تربیت» واقع است، حال بهتری پیدا کرد اما همتای این خانه در «راسته‌کوچه» روز به روز به سوی خرابی می‌رود.

مرمتی شامل حال خانه ثبت‌ملی‌شده نمی‌شود

سمیرا کلکته‌چی که از اعضای خانواده اصیل و ریشه‌دار کلکته‌چی هست، عهده‌دار انجام کارهای فرهنگی و رسانه‌ای خانواده شده است. او می‌گوید از سال ۹۴ برای احیا و مرمت خانه کلکلته‌چی که واقع در خیابان راسته‌کوچه تبریز است، تلاش می‌کنند.

او همچنین بیان می‌کند: این خانه مدت‌ها پیش به تملک شهرداری منطقه ۸ درآمد و قول دادند که مرمت آن را در اولویت کارهایشان قرار دهند اما چیزی که ما پس از گذشت چندین مدت می‌بینیم، ناقض تمام وعده‌هاست.

کلکته‌چی همچنین از ثبت ملی شدن این خانه در دوماه اخیر خبر می‌دهد و آن را دلیلی محکم‌تر برای مرمت و بازسازی این خانه تاریخی عنوان می‌کند.

این عضو از خانواده کلکته‌چی می‌گوید زمانی که شهردار منطقه ۸ تبریز، علی مدبر بود، حداقل چند داربست اطراف خانه زده بودند که نمادی از مرمت به شمار می‌آمد اما حالا همان‌ها را هم نمی‌بینیم.

علی مدبر، شهردار سابق منطقه ۸ تبریز زمانی که وضع وخیم خانه‌های تاریخی کلکته‌چی رسانه‌ای شده بود، در گفتگوهای مختلف بر ارزش و تاریخ این خانه تاکید کرده بود.

روزهای آتی یا سال‌های آتی؟!

او گفته بود: متاسفانه این خانه تاریخی بدلیل عدم رسیدگی در آستانه تخریب کامل بود و بر همین اساس شهرداری منطقه هشت تبریز با توجه به رسالت خود در حفظ و صیانت از بافت تاریخی کلان‌شهر تبریز، پس از پیگیری های مکرّر موفق به تملک و در واقع نجات این مجموعه با ارزش از مرگ تدریجی شد.

در ادامه سخنان شهردار سابق منطقه تاریخی و فرهنگی تبریز آمده است: این پروژه در چند فاز مرمت استحکامی، تکمیلی و در نهایت معاصرسازی و تجدید کاربری انجام خواهد پذیرفت که پیش‌بینی می شود در روزهای آتی عملیاتی شود.

این ادعاها به سال ۹۴ بازمی‌گردد و اکنون پس از گذشت نزدیک به دوسال، خانه‌ کلکته‌چی که در منطقه «تربیت» تبریز بود تاحدودی مرمت و احیا شده اما عمر خانه‌ای که در «راسته‌کوچه» قرار داد، به بن‌بست می‌رسد.

تازه فهمیده‌ایم این خانه قابلیت مرمت ندارد

سمیرا کلته‌چی در بخش دیگری از سخنانش نگرانی شدید خود را از وضع خانه بروز داده و عنوان می‌کند: نه‌تنها من یا خانواده من، بلکه باید تمام مسئولان و شهروندان تبریز نسبت به این مسائل حساس و پیگیر باشند.

او همچنین با ابراز پشیمانی از اینکه خانه کلکته‌چی به تملک شهرداری درآمده است، اعلام می‌کند: آن زمان که بحث تملک مطرح بود، سازمان میراث فرهنگی نیز جزو مدعیان بود که بنظر می‌آید اگر میراث فرهنگی مالک خانه می‌شد شاهد وضع بهتری بودیم.

اما محبوب تیزپاز، شهردار کنونی منطقه ۸ تبریز، صحبت‌هایی را به میان می‌آورد که ادعاهای قبلی زیر سوال می‌روند. تیزپاز می‌گوید: بر اساس بررسی‌های کارشناسانه‌ای که به تازگی انجام شده، پی برده‌ایم که این خانه قابلیت مرمت را ندارد.

شهردار منطقه ۸ تبریز همچنین بیان می‌کند: بررسی‌ها نشان می‌دهند هم از لحاظ فنی خانه نمی‌تواند مورد مرمت و بازسازی قرار بگیرد و هم برای مرمت، توجیه اقتصادی، اجتماعی و گردشگری لازم را ندارد.

شاید در زمانی دیگر...

تبریز در حال حاضر بیش از ۶۰۰ خانه تاریخی دارد که طبق نظر کارشناسان قدمت بیش‌تر این خانه‌ها به دوران قاجار برمی‌گیرد که از برجسته‌ترین آن‌ها می‌توان به خانه امیرنظام گروسی یا همان موزه قاجار اشاره کرد که معماری زیبایی شبیه به خانه تاریخی کلکته‌چی دارد و از سال ۱۳۷۰ به تملک میراث فرهنگی درآمده است.

شهردار منطقه ۸ تبریز درحالی این خانه را فاقد ارزش‌های لازم برای بازسازی می‌داند که چند مدت پیش و در دوران شهردار قبل با قیمت چشمگیری صاحبان  واقعی خانه را به فروش آن به شهرداری راضی کرده بودند. تیزپاز همچنین می‌گوید: ما معمولا خانه‌های تاریخی را اولویت‌بندی کرده و بر اساس آن اولویت‌ها اقدام به مرمت و بازسازی می‌کنیم.

او در ادامه ابراز می‌کند: طبق بررسی‌هایی که کارشناسان میراث فرهنگی انجام داده‌اند، در حال حاضر ما این خانه را از اولویت احیا و بازسازی خارج کردیم. شاید در زمان دیگری تصمیم به مرمت آن گرفتیم.

این نتایج زمانی مطرح می‌شوند که چیزی نمانده دست این خانه از تبریز و دست تبریز و تاریخش از آن کوتاه شود. موضوع، مثل این می‌ماند که در یک درمانگاه به دلیل تشخیص پزشکانی که نام و نشانی از آن‌ها نیست، دستگاه تنفس بیماری که هنوز جان دارد، از کار انداخته شود.

شهر در انتظار یک رویدار تاریخی به نام تبریز ۲۰۱۸ است. به گفته مسئولان استانی و کشوری، عنوان پایتختی گردشگری کشورهای اسلامی پس از تبریز، ۵۷ سال دیگر به ایران بازخواهد گشت و این‌ها بیانگر اهمیت موضوع هستند.

مسئولان شهرداری بارها در جلسات مختلف تاکید کرده‌اند که توریستی که از آن سوی دنیا به تبریز می‌آید، بخاطر مراکز تفریحی یا ساختمان‌های مدرن و تجاری آن نیست، بلکه بخاطر هویت تاریخی و فرهنگی، این شهر مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد. پس بناهایی همچون ۶۰۰خانه تاریخی در تبریز، اصلی‌ترین نمادهای هویت این شهر به شمار می‌آیند.

چند روز، چندماه، شاید هم چندسال بیش‌تر تا یک حسرت ملی و تاریخی باقی نمانده است. گاه پنهان کردن واقعیت، دردناک‌تر از دروغ است و گاه رضایت به مرگ، دردناک‌تر از قتل!