آیا شیر و لبنیات ضرر دارند

دوات آنلاین -شاید تابه‌حال از زبان یک‌سری افراد متخصص‌نما یا مدعیان طب سنتی شنیده باشید که از دیدگاه طب سنتی مصرف شیر و لبنیات به‌خصوص برای افراد با پایه مزاجی سرد و مبتلایان به بیماری‌های سرد مثل کسانی که دچار دردهای استخوانی و مفصلی مانند کمردرد، زانودرد و... هستند، ممنوع و آسیب‌رسان است اما این موضوع تا چه میزان صحت دارد؟

دکتر الهام پارسا، متخصص طب سنتی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با جام‌جم در این زمینه نکاتی را  مطرح کرده‌اند.

به‌رغم تهمت‌هایی که مدعیان طب سنتی به شیر و لبنیات می‌زنند، مطلقا مصرف مواد لبنی از دیدگاه طب سنتی منع نشده و حتی برای دریافت کلسیم و پیشگیری از پوکی استخوان، مصرف به اندازه شیر و لبنیات توصیه هم شده است. البته افراد باید براساس مزاجی که دارند، لبنیات را با مصلحات یا همان خوراکی‎هایی که می‎تواند از عوارض احتمالی آن بکاهد، مصرف کنند.

شیر برای چه مزاج ‌هایی مضر است؟

با توجه به این‌که از دیدگاه طب سنتی، شیر از سه قسمت آبی، پنیری و چربی تشکیل شده است، هرچه میزان این سه جزء کم و زیاد شود، بر مزاج شیر هم تاثیر می‌گذارد، این را دکتر پارسا می‌گوید و می‌افزاید: در برخی منابع، مزاج شیر را گرم و تر و برخی دیگر طبع شیر را سرد و تر عنوان کرده‌اند اما آنچه مشخص است این‌که افراد با مزاج و بیماری‌های سرد، بهتر است شیر را با مصلحاتش مصرف کرده و در آن زیاده‌روی نکنند.

در همین زمینه: آیا آب مرغ هورمون دارد و مضر است

بهتر است افراد با مزاج گرم، شیر را با شکر و افراد با مزاج سرد، شیر را با عسل یا دارچین و زنجبیل مصرف کنند. در طب سنتی ترکیبی به نام شیر پخته وجود دارد که به همه مزاج‌ها پیشنهاد می‌شود. یک‌چهارم لیوان آب را با سه‌چهارم لیوان شیر مخلوط و بگذارید در طی جوشیدن، آب افزوده‌شده تبخیر شود. این شیر عوارض احتمالی کمتری خواهد داشت.

آیا شیر جایگزین دارد؟

بسیاری از افرادی که تحصیلات دانشگاهی طب سنتی ندارند، مصرف شیر را به‌خصوص برای بیماران دچار بیماری‌های سرد منع و مصرف خوراکی‌هایی مانند بادام، انجیر و تخم شربتی را به عنوان منابع غنی از کلسیم جایگزین شیر می‌کنند اما افراد باید بدانند موادغذایی گیاهی ممکن است حاوی کلسیم قابل‌توجهی باشند که به دلیل دارا بودن ترکیباتی مانند اسید اگزالات و اسید فیتیک، کلسیم قابل جذبی ندارد و جایگزین مناسب لبنیات نیست.

ناسازگاری شیر و میوه‌ها

در منابع طب سنتی، مصرف شیر با میوه‌هایی نظیر موز، طالبی، نارگیل، خرما و... یا مواد ترش و شور و تخم‌مرغ منع شده، مگر این‌که به صلاحدید پزشک به بیمار تجویز شده باشد.

این متخصص می‌افزاید: شیر و ترکیبات گفته‌شده از دو دسته موادغذایی مختلف با هضم متفاوت هستند که در صورت مصرف همزمان، باعث بروز اختلالات گوارشی می‌شود. مصرف شیر با قهوه نیز توصیه نشده اما استفاده از شیر با چای تا حدی توصیه شده و حتی می‌تواند از عوارض احتمالی چای نیز بکاهد.

مصلحات لبنیات کدام‌ است؟

بهتر است هرکدام از فرآورده‌های لبنی با مصلحات‌شان مصرف شود. ماست و دوغ با نعنا یا پونه تا حدی که رنگ‌شان سبز شود. پنیر با سیاه‌دانه، آویشن، نعنا یا عسل، کشک با گل قند که ترکیبی از شکر، عسل و گل محمدی است و کره و خامه با عسل مصرف شود.

در طب سنتی بهترین نوع شیر برای مصرف، شیر حیوانی است که مدت بارداری‌اش به انسان نزدیک‌تر باشد. شیر گاو این خصوصیت را دارد و در مرحله بعد شیر بز ، گوسفند و حیواناتی که در فضای آزاد چرا می‌کنند، توصیه شده است. مصرف شیر در قالب فرنی و شیر برنج برای تقویت قلب، روشن شدن رنگ رخسار و لینت مزاج مفید است.