معرفی کامل سراب نیلوفر کرمانشاه؛ از روزگار زیبایی تا خشکی

دوات آنلاین -سراب نیلوفر یکی از مناطق دیدنی کرمانشاه محسوب می شود که همه تاریخچه طولانی دارد و هم از نظر زیست محیطی بسیار باارزش است اما اکنون در شرایط نامطلوبی قرار گرفته است.

سراب نیلوفر کجاست

خراسان نوشت: «سرآب» یا «سراب» یک نام کلی برای دریاچه‌هایی‌است که آب آن‌ها از چشمه‌های داخل یا کنار دریاچه تامین می‌شود. سراب نیلوفر به یمن وجود گل‌های نیلوفر به این نام معروف شده است. نیلوفر آبی گل مقدس ایرانیا‌ن، ریشه در ایران باستان دارد و نقش آن در طاق ‌بستان در نزدیکی سراب نیلوفر و سنگ‌نگاره‌های تخت جمشید در شیراز حک شده است. سراب نیلوفر، پنجاه و پنجمین اثر طبیعی ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی از ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفته است. داستان‌های زیادی درباره این سراب وجود دارد که یکی از مشهورترین این روایت‌ها گنج‌بزرگی‌است که خسرو پرویز پادشاه ساسانی آن را در کف دریاچه پنهان کرده است. حالا در سال 1401 اعلام شد که دیگر از رقص گل‌های نیلوفر روی آب خبری نیست؛ دریاچه به طور کامل خشک شده است و این یعنی مرگ نیلوفرها.

سراب نیلوفر در 20 کیلومتری شمال غربی کرمانشاه، در روستایی به همین نام قرار دارد. گل‌های نیلوفر که در بستر دریاچه زندگی می‌کنند، سوژه‌ای عالی برای عکاسان جلوه‌های ناب طبیعی هستند و همین ویژگی‌ هرساله گردشگران بسیاری را به سوی دریاچه سراب نیلوفر می‌کشاند البته این سراب، قبل و بعدهایی دارد. زیبایی‌هایی که در ادامه خواهید خواند متعلق به روزهای قبل از خشک شدن سراب نیلوفر است.

گونه های جانوری و گیاهی در سراب نیلوفر

شهرت این سراب به دلیل وجود دریاچه‌ای مملو از گل‌های نیلوفر آبی‌است که در فصل‌های گرم سال، برگ و غنچه‌های آن روی آب می‌آیند، بخش بزرگی از دریاچه را می‌پوشانند و در یک مساحت ۱۳۳۳هکتاری تصویری شبیه یک رویا خلق می‌کنند. تنها در این سراب، گونه‌ خاصی از نیلوفر زرد با نام علمی lutea Nuphar رشد می‌کند و از آن‌جا که این گل در ایران در معرض انقراض است، حفظ این سراب به معنای حفظ این گونه خواهد بود. البته این سراب، تنها خانه نیلوفران نیست و محل امنی برای گونه‌های مختلف گیاهی و پرنده‌های بومی و مهاجر است که در نیمه اول سال از کیلومترها دورتر به این سراب کوچ می‌کنند.

بیشتر بخوانید: اورامانات کجاست و چه دیدنی هایی دارد

سراب نیلوفر یکی از زیست‌بوم‌های مهم انواع ماهی، مرغ ماهی خوار و غازهای وحشی به شمار می‌رود. تعداد زیادی از پرندگان مهاجر در فصل زمستان به سراب نیلوفر سفر می‌کنند و همین موضوع این منطقه را به یکی از نواحی مهم پرنده‌نگری کشور تبدیل کرده است. هرچند در نیمه دوم سال از پرنده‌ها و گل‌ها خبری نیست اما آب زلال و شفاف دریاچه اجازه دیدن ساقه و ریشه‌های نیلوفر آبی را که در عمق آب، خانه کرده‌اند، به هر بیننده‌ای می‌دهد.

تماشای گل‌های خاص نیلوفر، منظره غروب خورشید، تلألؤ نور آفتاب و نشستن در کنار دریاچه، از مهم‌ترین تفریحات سراب نیلوفر است؛ به‌طورکلی سراب نیلوفر در چهار فصل سال زیبایی‌های خود را دارد. ویژگی گل‌های نیلوفر آبی شناور در سطح دریاچه، آب زلال و شفاف دریاچه و چشمه‌های اطراف آن، سراب نیلوفر را از دیگر دریاچه‌های کشور متمایز می‌کند.

دیدنی‌ های اطراف سراب نیلوفر

یکی از ویژگی‌های مهم، منحصربه‌فرد و خاص سراب نیلوفر کرمانشاه با بقیه سراب‌های کشور و حتی جهان، نزدیکی آن به چندین جای دیدنی دیگر است. در ادامه به معرفی برخی از این مناطق دیدنی می‌پردازیم که با دریاچه سراب نیلوفر کرمانشاه فاصله کمی دارد.

راهنمای سفر: تل ابلیس کجا است و تاریخچه آن چیست

روستای قزانچی روستای قزانچی در فاصله‌ای حدود ۲۰ کیلومتری سراب نیلوفر قرار گرفته است. از جاهای دیدنی روستا می‌توان به تپه‌های قزانچی اشاره کرد که مربوط به دوره ساسانیان و سلجوقیان بوده و در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

روستای عمرمل

روستای عمرمل در ۲۴ کیلومتری سراب نیلوفر واقع شده است. این روستا به دلیل داشتن تپه‌های تاریخی مربوط به عصر آهن از نظر تاریخی از اهمیت زیادی برخوردار است. باستان‌شناسان آثاری مربوط به دوران ساسانی، سلجوقیان و ایلخانی در این منطقه کشف کرده‌اند.

منطقه حفاظت‌شده بیستون

منطقه حفاظت‌شده بیستون در ۳۰ کیلومتری سراب نیلوفر قرار گرفته است. این منطقه کوهستانی با مساحتی حدود ۴۰ هکتار، پناهگاه حیات‌وحش است که با آب‌وهوای معتدلی که دارد، از تنوع زیستی بالایی برخوردار است. منطقه حفاظت‌شده بیستون دارای انواع گونه‌های خاص گیاهی و جانوری است.

تالاب هشیلا

تالاب هشیلان به‌دلیل گونه‌های گیاهی و جانوری متنوع یکی از مهم‌‌ترین زیستگاه‌های  آبی استان کرمانشاه به شمار می‌رود. این تالاب ۴۶ کیلومتر با سراب نیلوفر فاصله دارد. تالاب هشیلان بیش از ۱۰۰ جزیره کوچک و بزرگ دارد که گاهی هنگام ریزش‌های جوی کاملا در آب فرو می‌روند. این تالاب، زیستگاه جانورانی چون لاک پشت‌های برکه‌ای، مارمولک، سمندر، انواع گونه‌های ماهی کپور، عروس ماهی، سیاه ماهی، سفید کولی، زردک، سس ماهی، خرچنگ و قورباغه است.

طاق بستان

طاق بستان در گذشته نام روستایی در ۹ کیلومتری شهر کرمانشاه بوده است که امروزه با گسترش کرمانشاه در محدوده شهری قرار دارد و به یکی از محله‌های شمال شرقی کرمانشاه تبدیل شده است. به نقوش زیبا و تاریخی حک شده بر دامنه کوه و در کنار دریاچه، طاق بستان گفته می‌شود. این مجموعه ۳۸ کیلومتر با سراب نیلوفر فاصله دارد. در گذشته روستای طاق بستان محلی برای تفریح شاهان ساسانی و شکار بوده است و نقش‌های حجاری شده بر دامنه کوه نیز همین روایت را نقل می‌کنند.

پایان ناخوش سراب نیلوفر

سراب نیلوفر یک دریاچه طبیعی است و غارهای زیرزمینی هم دارد. وقتی بارندگی خوب بود، عمق آب به 32 متر هم می‌رسید و دریاچه همیشه پرآب بود اما این سراب در سال 94 به دلیل حفر چاه‌های عمیق 120متری در محدوده آن، کشاورزی بی‌رویه و کشت محصولاتی آب‌بر مانند هندوانه و ذرت و هزار و یک دلیل دیگر به طور کامل خشک شد. یک سال بعد از این اتفاق «دانیال کهریزی» یکی از استادان دانشگاه منابع طبیعی رازی به همراه تیمش هزار بوته نیلوفر زرد را کاشت و تکثیر کرد تا با کاشتن آن‌ها در بستر دریاچه کم‌آب از نابودی کامل آن جلوگیری کند.

سراب چند سال کج‌دار و مریز نیلوفرها را در خود نگه داشت اما نشد که بشود و در مرداد 1401 اعلام شد نیلوفرها به دلیل کم‌آبی شدید و خشکی دریاچه زنده نمانده‌‌اند. بستر دریاچه ترک برداشته و از مساحت چند هکتاری آب، چند چاله مرطوب باقی مانده است. حالا سراب نیلوفر به یک سراب تبدیل شده که نه می‌تواند خانه امن پرنده‌ها و دیگر جانداران باشد و نه نیلوفران زرد.

منابع: تریپ، کجارو، خبرگزاری صداوسیما، ایسنا و ...