زنان برای پیشرفت روستای «افضل‌آباد» به شورا آمدند

دوات آنلاین-شاید کمی عجیب باشد و با تصویری که برخی‌ها، از سیستان و بلوچستان دارند، فرق کند، اما هر سه عضو روستایی دورافتاده در این استان، زن هستند؛ روستایی که هشت سال است دهیارش نیز یک زن جوان است. نام روستا، افضل‌آباد است، روستایی کم‌جمعیت و محروم، در دهستان قائم‌آباد در جنوب خاش. برخی از این روستا به‌عنوان سیاسی‌ترین روستای ایران نام می‌برند و بعضی فعالان زنان نیز، این روستا را نمادی از بلوغ سیاسی می‌دانند.

صدیقه یارمحمدزهی، یکی از زنانی است که در انتخابات بیست‌و‌نهم اردیبهشت سال جاری به‌عنوان یکی از اعضای شورای تمام‌زنانه این روستا انتخاب شد و قرار است مهرماه رسما کار خود را شروع کند. او درباره یکی از دلایل حضور زنان در این عرصه می‌گوید: «هدف ما ارتقای شرایط زندگی در یکی از روستا‌های سیستان و بلوچستان است که در محروم‌ترین و دورافتاده‌ترین منطقه کشور واقع شده است. ما می‌خواهیم با مشکلات زیادی که داریم دست به دست هم بدهیم و برای عمران و آبادانی تلاش کنیم. ما خانم‌ها می‌خواهیم با خبرنگاران حرف بزنیم و توجه خیران را جلب کنیم. شما حرف ما را به گوش خیران برسانید تا به مشکلات ما رسیدگی شود».

البته به اعتقاد او، دلیل دیگر حضور زنان علاوه بر تغییر باورها، مشکلات خود مردان است.

مخالفت‌هایی که تبدیل به تشویق شد

او می‌گوید: «در آغاز که تصمیم گرفتم کاندیدای شورای روستا بشوم، با مخالفت اعضای خانواده روبه‌رو شدم، اما کم‌کم مخالفت‌ها به تشویق تبدیل شد، البته هنوز هم حرف‌هایی‌ زده می‌شود که تأثیرگذار نیست، چون این روزها تعداد روشن‌فکرها بیشتر شده است و می‌دانند زنان می‌خواهند به مشکلات رسیدگی کنند. درمجموع می‌شود گفت مانع جدی نداشتیم و حتی برخی از اعضای خانواده مثل برادرم که دانشجو است از ابتدا من را تشویق کردند».

یارمحمدزهی درباره دیگر افراد خانواده نیز می‌گوید: «من بعد از عروسی به زاهدان رفته‌ام، اما در خانواده ما برادران بزرگم هنوز تعصب‌های خاصی دارند. وقتی تصمیم به این کار گرفتم، اول از همه با برادر کوچکم که دانشجوست مشورت کردم و وقتی از او نظرش را پرسیدم، حتی خیلی تشویقم کرد، بعد هم با دیگران صحبت کرد. برادر کوچکم گفت: من دانشجو هستم و بقیه مردان هم هرکدام به‌نوعی درگیر هستند و وقت ندارند، اگر شما کاری کنید که زودتر به مشکلات رسیدگی شود، خیلی هم خوب است».

حمایت بزرگان طایفه

او درباره نظر بزرگان طایفه که معمولا تصمیم‌گیرنده اصلی در خانواده‌های بومی هستند، می‌گوید: «بزرگان طایفه چیزی نگفتند، ولی وقتی دیدند زنان مشتاق این کار هستند تا به عمران و آبادانی کمک شود، حمایت کردند. ما هنوز رسما کار خود را آغاز نکرده‌ایم، اما انتظار داریم بخشدار و فرماندار و شما خبرنگاران هم ما را حمایت کنید. بلوچ‌ها معمولا کم‌پول هستند و فرزندان زیادی هم دارند، اما در تهران و شهرهای دیگر فارس‌ها پولدار و سرمایه‌دار هستند؛ ما انتظار داریم آنها به ما و مناطق محروم خیر برسانند تا در سیستان و بلوچستان و مناطق محروم‌ کارهای خوبی انجام شود. ما هم در فرهنگ‌سازی کمک می‌کنیم، در اینجا مشکلات زیاد است و خیلی کارها باید انجام شود که مهم‌ترین آنها ساخت مدرسه و حمایت مالی از خانواده‌هاست، چون بیشتر خانواده‌ها تحت حمایت کمیته امداد هستند که امکان رسیدگی به همه را ندارد».

تلاش برای ساخت مدرسه و سالن ورزشی

یارمحمدزهی درباره هدف اصلی‌ای که او و دیگر اعضای شورای روستا دنبال می‌کنند، می‌گوید: «کار و هدف اصلی ما در‌حال‌حاضر ساخت مدرسه، سالن ورزشی و مکتب قرآن برای خانم‌هاست، چون خانم‌ها برای قرآن‌خوانی باید به شهر بروند. گرد و غبار هم یکی از مشکلات اصلی ماست و باید فکری برایش بشود؛ برای مثال اگر فضای سبز و آسفالت روستا بیشتر شود، بخشی از این موضوع حل می‌شود. خانم دهیار در این موارد کارهای خوبی کرده، مثلا آسفالت خیابان‌ها و پارک بازی برای بچه‌ها کارهایی است که خانم دهیار انجام داده، اما هنوز کم است و ما هم می‌خواهیم در کنار او باشیم تا افرادی که برایش مانع‌تراشی کرده‌اند نتوانند حرفشان را تکرار کنند».

8 سال مدیریت زنانه در روستا

مریم احمدزهی، دهیار 31ساله روستای افضل‌آباد، هشت سال است با وجود مخالفت‌ها این سمت را بر عهده گرفته؛ او در واقع وظایف شهردار را در ابعادی کوچک‌تر در این روستا بر عهده دارد‌. می‌گوید: «در دو دوره‌ای که این مسئولیت را بر ‌عهده گرفتم، از اول به فکر خدمت بودم و برای کمک به عمران و آبادانی این سمت را قبول کردم». او لیسانس مدیریت صنعتی دارد و می‌گوید: «به‌دلیل توجیه‌نبودن مردم، زنان پیش از این در استان سیستان و بلوچستان فعالیت‌های اجتماعی و مدیریتی نداشته‌اند و به‌دلیل مخالفت‌های رایج با مدیریت خانم‌ها، آنها در این عرصه‌ها وارد نشده بودند و حتی یکی از دلایل کم‌سوادی خانم‌ها هم همین بوده است، اما کم‌کم اوضاع دارد بهتر می‌شود، من افتخار می‌کنم یکی از دخترانی بودم که ادامه‌ تحصیل دادم و در این راستا فعالیت می‌کنم، الان ادامه‌ تحصیل دختران بیش از قبل شده است. من یکی از افرادی بودم که به مردان اصرار کردم تا بتوانم به تحصیل دختران کمک کنم و زنان دیگر هم همراهی می‌کنند».

حسادت‌هایی در مسیر کار

او ادامه می‌دهد: «اکنون حمایت از زن‌ها بیشتر شده، اما چون در سیستان و بلوچستان طایفه‌ای زندگی می‌کنیم، حالا که خانم‌ها از عهده کارها برآمده‌اند، حسادت بیشترین دلیل مخالفت‌هاست؛ البته خوشبختانه با حمایت‌هایی که می‌شود این حسادت‌ها هم کمتر می‌شود».

احمدزهی در پاسخ به این سؤال که تعصب‌های گاه غیرمعمولی که برخی افراد دارند، چه تأثیری در فعالیت‌های زنان دارد، می‌گوید: «در گذشته این تعصب وجود داشته و الان هم وجود دارد، اما  قبلا خیلی بیشتر بود و با کارهایی که انجام شده، شرایط بهتر شده است. البته نمی‌خواهم از خودم تعریف کنم، اما من در فرهنگ‌سازی در این روستا نقش مؤثری داشته‌ام و وقتی مردان و حتی خود زنان کارهایی را که انجام شده‌ است دیده‌اند، باور کردند که زنان هم می‌توانند کارهای مؤثری انجام دهند، اما یکی از موضوعاتی که هنوز مانع ادامه اتفاقات خوب می‌شود، ترک تحصیل دختران در مقاطع پایین است، چون امکان ادامه‌ تحصیل وجود ندارد و خیلی از آنها به‌دلیل دوربودن مدرسه از روستا و محل زندگی‌شان، بعد از مقطع ابتدایی مجبور به ترک تحصیل می‌شوند».

کار زن فقط خانه‌داری نیست

او دلیل اشتیاق زنان روستایشان برای حضور در دور جدید شورای روستا را موفقیت‌های خودش در این مدت می‌داند و می‌گوید: «با وجود همه مشکلات، من راه خودم را ادامه می‌دهم، چون می‌دانم با ادامه موفقیت‌های من، راه زنان دیگر هم باز می‌شود و بقیه هم باور می‌کنند تنها کار زن، خانه‌داری و بچه‌داری نیست و زنان هم می‌توانند مدیران موفقی باشند و خدمت کنند. خوشبختانه مردان هم در این دوره به این باور رسیده‌اند که زنان قابلیت‌های زیادی دارند و بهتر است کار را به آنها بسپرند». در این دوره شورای روستای افضل‌آباد حدود 14 نفر برای عضویت در شورا ثبت‌نام کرده بودند که فقط چهار نفر آنها مرد و بقیه زن بودند، اما به گفته احمدزهی، پس از گفت‌و‌گو‌ها و رایزنی‌هایی که شد، خود مردان برای کناره‌گیری از ادامه راه داوطلب شدند و قبل از اینکه انتخابات شروع شود، همه مردان از کاندیداتوری استعفا دادند و فقط 10 زن برای کسب سه صندلی به‌عنوان عضو شورا و دو نفر علی‌البدل، با هم رقابت کردند.  البته او مشغله زیاد مردان را نیز در این تصمیم بی‌تأثیر نمی‌داند و ادامه می‌دهد: «مردان روستای ما یا سنشان بالا بود یا دانشجو و معلم و شاغل بودند که با حضور خانم‌ها حاضر به کناره‌گیری شدند، اما قطعا مردان، من و اعضای شورای روستا را تنها نمی‌گذارند و حمایت می‌کنند».

امکانات و بودجه کم برای روستاهای کم‌جمعیت

افضل‌آباد 85 خانوار و جمعیتی حدود 400 نفر دارد و به اعتقاد دهیار این روستا، یکی از دلایل محرومیت آن،

علاوه‌بر دورافتادگی، کم‌جمعیتی روستاست، او می‌گوید: «هرچند روستای ما کوچک و کم‌جمعیت است، امکانات و بودجه دولتی زیادی به ما اختصاص داده نمی‌شود، اما من در این دو دوره کارهای زیادی کرده‌ام. درست است که دولتی‌ها ترجیح می‌دهند امکانات را به جاهایی بدهند که جمعیت بیشتری دارند، ولی باید از آنها پرسید آیا جاهای کم‌جمعیت به رفاه نیار ندارند؟ اولین کاری که کردم ساختن ساختمان دهیاری بود و بعد از آن طرح هادی را بررسی و اجرا کردم؛ طرحی که در راستای توسعه روستا با توجه به امکانات اجرائی می‌شود. روستای ما با توجه به موقعیت جغرافیایی، ماسه‌بادی زیادی دارد و همین یکی از مشکلات ماست، با وجود این با اجرای طرح هادی نظمی به روستا داده شده است، مثلا غسالخانه راه‌اندازی کرده‌ایم، زمین فوتبال و پارک درست کردیم و کار دیگری که در این مدت انجام شده، راه‌اندازی روشنایی معابر است و البته یکی از مهم‌ترین کارها سند‌دارکردن خانه‌هاست. یکی دیگر از کارهایی هم که انجام شده کمک به نیروی انتظامی است که پیش از این هم انجام می‌شد، اما الان سروسامان گرفته است. اما نکته مهمی که باید در کنار همه این‌ کارها به آن توجه کرد این است که در شهر شهردارها سیستم مرتب و منظم و کارمند دارند، اما در روستاها دهیار تنهاست و پیگیری این کارها خیلی زمان‌بر و مشکل است».

معضل تحصیل کودکان و دختران

دهیار جوان روستای افضل‌آباد درباره برنامه‌هایی که در صورت ادامه کارش به‌عنوان دهیار پیگیری خواهد کرد، ساخت مدرسه را مهم‌تر از همه می‌داند و باور دارد نبود مدرسه، بزرگ‌ترین معضل اهالی روستاست که مانع ادامه تحصیل دختران و حتی نقل مکان بعضی از ساکنان روستا شده است، چون خانواده‌هایی که می‌خواستند فرزندانشان درس بخوانند به شهر رفته‌اند. به گفته او، روستای افضل‌آباد حتی مدرسه ابتدایی هم ندارد و مسئولان برای این موضوع باید کاری کنند تا فرزندان این روستا به‌ویژه دختران امکان ادامه تحصیل داشته باشند.  شورا‌ها فعالیت‌های خود را از مهر شروع می‌کنند و گفته می‌شود اعضای شورای روستای افضل‌آباد توافق کرده‌اند مریم احمدزهی به‌عنوان دهیار به کار خود ادامه دهد. ازآنجایی‌که احمدزهی شروع‌کننده این راه بوده، سه زنی که اکنون عضو شورا هستند، برای کمک به او در این عرصه قدم گذاشته‌اند.

ادامه تحصیل در 30سالگی