پیروزی وام های کوچک بر فقرهای بزرگ

دوات آنلاین- افزایش میزان وام‌‌های اندک در کشورهای در حال توسعه می‌تواند 10.5 میلیون نفر را در جهان از زندگی در فقر مطلق نجات دهد. ماه گذشته پژوهشی در نشریه The B.E. Journal of Macroeconomics منتشر شد که نشان می‌داد که سرمایه‌گذاری‌های کوچک علاوه بر کاهش تعداد خانوارهای فقیر شدت فقر و شکل آن را نیز در جامعه تغییر می‌دهد.

سایت مجمع جهانی اقتصاد با انتشار بخش‌هایی از این پژوهش نشان داد که در حال حاضر 836 میلیون نفر که معادل 12 درصد از جمعیت کل جهان است در شرایط فقر شدید در جهان زندگی می‌کنند. این یعنی اینکه این افراد درآمدی کمتر از 1.25 دلار در هر روز دارند. بر اساس داده‌های 106 کشور در حال توسعه بین سال‌های 1998 تا 2013 مشخص می‌شود که با افزایش 10 درصدی در وام‌های خرد و اندک می‌توان به میزان 1.26 درصد از میزان فقر در این کشورها را کاهش داد.

با وجود آنکه کاهش فقر به عنوان یکی از اهداف توسعه هزاره از سوی سازمان ملل انتخاب شده و در این زمینه پیشرفت‌هایی هم به دست آمده اما فقر همچنان یکی از مشکلات در جهان باقی مانده‌است. فقر مطلق و شدید نیز همچنان وجود دارد و بر زندگی انسان‌ها فشار می‌آورد.

تا سال 2015 نسبت جمعیت فقیر مطلق سال  1990 از 50 درصد به 14 درصد کاهش پیدا کرد. با این حال در کشورهای جنوب صحرای آفریقا بیش از 40 درصد جمعیت با درآمدی کمتر از 1.25 دلار در روز زندگی می‌کنند. از سوی دیگر شکل جدیدی از فقر مطلق در غرب آسیا و به ویژه در خاورمیانه ظهور پیدا کرده‌است.  

ابتکار دادن وام‌های کوچک (در حد 10 دلار تا 500 دلار) به افرادی که در فقر شدید زندگی می‌کنند همپای آموزش باز کردن حساب بانکی و شیوه‌های مختلف پس‌انداز از جمله کارهای یک اقتصاددان به نام محمد یونس بود.

در دهه 1970 او در روستای جوبرا، یکی از مناطق فقیر بنگلادش، وام دادن به زنان را آغاز کرد تا بتوانند کسب و کار کوچکی برای حمایت از خود و خانواده‌شان به راه بیاندازند. در سال 2006 این آزمایش کوچک باعث شد تا محمد یونس بانک گرامین را پایه‌گذاری کند و در کنار آن جایزه صلح نوبل را نیز به دست بیاورد.

از آن زمان تاکنون پروژه‌های گوناگونی از وام‌های اندک از هند گرفته تا آمریکا اجرا شده‌است. براساس گزارش سال 2015 کمپین صلح کمیته بین المللی حمایت از حقوق بشر، تا سال 2013، حدود 3098 موسسه تامین مالی خرد به 211 میلیون مشتری در سراسر جهان خدمات مالی ارائه داده‌اند که تقریبا  نیمی از آنها در فقر شدید زندگی می‌کردند.

خروجی تمامی این وام‌های اندک و خرد یکسان بود. دسترسی افراد فقیر به اعتبارات هرچند اندک مالی آنها را قادر می‌کند تا در عین دریافت پول شیوه‌های نگهداری و افزایش آن را بیاموزند و در حد همین اعتبارات ریسک کنند. اکثر بانک‌هایی که به همین منظور در کشورهای فقیر پایه‌گذاری شده‌اند خدمات دیگری همچون راهنمایی در بازار کسب و کار به مشتریان خود نیز ارائه می‌کنند تا آنها بتوانند در راه ایجاد کسب و کار از سواد و تجربه دیگر افراد موفق در همین زمینه نیز استفاده کنند.