معرفی کامل فیلم مستند جایی برای فرشته ها نیست + موضوع و نقد

دوات آنلاین-فیلم جایی برای فرشته ها نیست مستندی درباره تیم ملی دختران اسکیت هاکی ایران و مشکلات آنان برای رفتن به مسابقات آسیایی کره جنوبی است. این فیلم به کارگردانی سام کلانتری در سال 1398 ساخته شده است.

این فیلم، پرجایزه‌ترین مستند سینمایی سال ۱۳۹۸ است که سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر و چهار جایزه از جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» از جمله جایزه ویژه تماشاگران این جشنواره را کسب کرده است.

جایی برای فرشته ها نیست؛ موقعیت زنان در جامعه ایران

سحر عصرآزاد در سینما سینما نوشت:

مستند «جایی برای فرشته ها نیست» ساخته سام کلانتری؛ در لایه رویی مسیر موفقیت تیم ملی اسکیت هاکی دختران ایران را دنبال کرد اما در لایه درونی موقعیت زنان در جامعه ایران را آسیب شناسی می کند.

آسیب شناسی موقعیت زنان، در وهله اول می تواند موضوعی کلی بخصوص برای یک مستند باشد اما در فیلم این مضمون بر بستر تلاش های یک تیم ورزشی دختران برای رسیدن به موفقیت، ویژه و خاص شده است.

فیلمساز با وامداری به الگوی مستندهایی با گرایش ورزشی؛ ابتدا تیم ورزشی، مشکلات و مسائل عام آن همچون کمبود یا نبود بودجه و … را معرفی کرده و در ادامه وقتی تیم و طبعاً فیلم در مسیر پرهیجان رسیدن به مسابقات آسیایی کره جنوبی قرار می گیرد، به کالبدشکافی اعضای تیم برای نزدیک شدن به هدف اصلی خود می پردازد.

تیمی متشکل از دخترانی جوان با خاستگاه، نوع زندگی، جهان بینی و مشکلات مختلف که توسط یک سرپرست مرد گرد هم آمده اند که واجد شناختی عمیق و جزئی نگرانه به جنس زن و هر یک از آنها است.

از همینجا زاویه نگاه فیلم متمایز می شود که جوانی همراه، در کنار این دختران حضور دارد که برخلاف تصور عمومی از سرپرستان و مدیران تیم های ورزشی؛ نگاهی وسیع و همدلانه به آنها دارد. آنهم با این زیرمتن ظریف که تک والد بوده و با مادرش بزرگ شده و این نگاه از کیفیت زندگی اش می آید.

همین وسعت نگاه است که او را وامی دارد برای رفع مشکلات روحیه بازیکنان متوسل به حضور یک روانشناس در کنار آنها شود تا گره های درونی هر یک باز شده و تیم بتواند مسیر موفقیت را به شیوه ای علمی و دقیق طی کند.

حضور این دو مرد در کنار پدر و شوهرانی که در طول فیلم به تدریج از نقش متمایز آنها در کنار این دختران پرده برداری می شود، علاوه بر اینکه زاویه نگاه فیلم را نسبت به نقش مردان ایرانی در زندگی زنان ایرانی بسط می دهد؛ الگویی جدید هم از این رابطه کلیشه شده ارائه می دهد.

مردانی که نه منفی و بازدارنده بلکه حمایتگر هستند و با وجود محدودیتی که خود دارند یا باری که نگاه جامعه بر دوششان قرار داده، مسیر حرکت را برای اوج گرفتن زنان باز می کنند.

در مسیر روانکاوی و ریشه یابی مشکلات دختران و نحوه مواجهه خانواده و همسرانشان با موقعیت آنهاست که آسیب شناسی موقعیت زنان این سرزمین از طریق به تصویر کشیدن الگوهای درست و البته کمتر دیده شده مورد توجه قرار می گیرد.

فیلمساز تلاش کرده در کش و قوس مباحث روانشناختی که به فراخور جلسات روانکاوی طرح می شود، با وامداری به الگوی یک مستند ورزشی از ریتم، هیجان، تعلیق و توزیع تدریجی اطلاعات غافل نشود. به همین دلیل هم نزدیک شدن به کاراکتر برخی بازیکنان تیم را در حین مسابقات انجام می دهد تا فیلم از هیجان و انرژی تهی نشود.

سام کلانتری در «جایی برای فرشته ها نیست» در عین ساخت یک فیلم ورزشی که به مسیر یک تیم تا رسیدن به موفقیت می پردازد، کلیشه رایج زنان و مردان ایرانی را با استناد به واقعیت احیا کرده و این رابطه نخ نما شده را به سطحی جدید ارتقا می دهد.

نقدی بر فیلم جایی برای فرشته ها نیست

ایرنا در نقد جایی برای فرشته ها نیست  نوشت: ....روایت فیلم گاهی دچار مشکلاتی می شود که به دلیل شکستن زمان و تکرر جلو و عقب رفتن در طول فیلم و سردرگمی بیننده می شود اما در هرصورت سکانس های درخشانی به ویژه از مسابقات این دختران، مونتاژ شده است. در خلال داستان زنی فرانسوی به عنوان مربی به آنان می پیوندند و با آنها تمرین می کند. شخصیت پردازی بسیار خوبی از این مربی صورت گرفته چنانچه تاثیر بسیاری بر تیم دارد؛ فارسی حرف زدن، صدا زدن اسم کوچک بازیکنان و به نوعی تلاش این فرد برای برقراری رابطه ای صمیمانه که به این زنان (بازیکنان) قدرت بدهد از جمله ویژگی های برجسته این کاراکتر مربی است.

بعد از این که تیم آماده و منسجم می شود، تصمیم می گیرند تا سرودی برای این تیم آماده کنند و با یک گروه موسیقی قرار می گذارند و دختران تمرین می کنند، از آنها عکس گرفته می‌شود و کار فراهم می‌شود و تصمیم می‌گیرند به دلایل مالی فیلم را کوتاه بسازند و کارگردان این کار را می‌کند و در نهایت پول جمع شده و اینها برای مسابقات به کره سفر می‌کنند. تیم در مسابقات شرکت کرده و با چین، هند و دست آخر با کره مسابقه می‌دهند و تیم کره را می‌برد و مدال برنز می‌گیرند و به ایران باز می گردند.

از نکات مثبت فیلم فیلبرداری قابل تقدیر رضا تیموری است که از زوایای مختلف بازی ها، مسابقات و تنهایی این آدم ها را با کات های متفاوت به تصویر کشیده است فیلمی که توسط هایده صفی یاری مونتاژ شده است.

این فیلم که توام با رگه‌های عرق ملی است، این موضوع را نشان می‌دهد که این زنان با پشتکار و عشق و حمایت گروه فیلمساز و خود کارگردان تصمیم می گیرند که این مانع را از جلوی خودشان بردارند، جانفشانی می کنند و از خانواده و همسرانشان وقت می گذارند برای این که تمرین کنند و در نهایت فیلم، فیلم موفقی شده است و اثرگذار.

نام فیلم هم استعاره و اشاره ای است (حتی مستقیم در فیلم و توسط مربی گفته می شود) به زنانی که از کلیشه های ظرافت فاصله گرفته و تلاش می کنند تا تعریف جدیدی از خود در مسائلی که با آن مواجهه هستند، بسازند.

نظر گلاره عباسی درباره فیلم

گلاره عباسی در صفحه‌اش در اینستاگرام نوشت: اگر قراره بعد از ۴ ماه دوباره سینما رفتن رو شروع کنین، پیشنهاد این فیلمو میدم…

فیلمی که پر از مهربانی و شور و شوق هستش...

پر از احترام به دختران این سرزمینه...

به همتون پیشنهاد می‌دم همراه خانواده‌ به دیدن این فیلم برید تا با هم ببینیم دختران و شیرزنان این سرزمین چقدر عزیز و بزرگوارند و ممنون از سام کلانتری، دوست قدیمی و کارگردان این مستند که اینقدر تصویر زن ایرانی رو دقیق و محکم نشون داده...

مطمئن باشید پشیمون نمی‌شید از دیدن این فیلم.