علت‌ها و علائم گلوکوم چیست + راه‌های درمان و پیشگیری
بیماری گلوکوم یا آب سیاه بیماری ساده‌ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. درباره این بیماری در این مطلب توضیح داده شده است. یادتان باشد آب سیاه باید به موقع درمان شود.
دوات آنلاین-گلوکوم یا بیماری آب سیاه چشم یک بیماری خطرناک محسوب میشود که اگر درمان به موقع و مناسبی انجام نگیرد می‌تواند فرد را نابینا کند. بررسی‌ها نشان داده است حدود ۱۰ درصد از افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند حتی با وجود درمان باز هم دچار آسیب‌های بینایی می‌شوند. به همین دلیل افراد بالای 40 سال بهتر است هر یک تا دو سال معاینه شوند و فشار چشم آنها اندازه گیری شود.
گلوکوم چیست
علیرضا برادران رفیعی متخصص قرنیه و استاد دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران، درباره بیماری آب سیاه چشم اظهار کرد: آب سیاه چشم (گلوکوم) از جمله اختلالات چشمی است که بر اثر فشار چشم به وجود می‌آید و به‌طور معمول درد و نشانه‌ای ندارد و در صورت درمان نشدن به موقع به از بین رفتن کامل دید منجر خواهد شد.
وی ادامه داد: فشار داخل چشم خارج از محدوده طبیعی، خطراتی جدی به دنبال خواهد داشت و در صورت بالا بودن در دراز مدت به تدریج به آسیب به عصب بینایی و محدود کردن میدان بینایی فرد منجر خواهد شد، این بیماری در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد اما به‌طور معمول در سنین بالاتر از ۵۰ سال بیشتر رخ داده و در برخی موارد به صورت مادرزادی و از همان ابتدای تولد وجود دارد.
دلایل بالا رفتن فشار چشم
مایعى شفاف و صاف به نام زلالیه مرتباً در چشم در گردش است، اگر خروجی مایع زلالیه به طریقى مسدود شود، فشار مایع درون چشم بالا رفته و این امر باعث مى شود به عصب بینایى صدمه وارد شود.
انسداد این مجارى به چهار حالت ممکن است:
1- شایع ترین حالت هاى انسداد یکى تنگ شدن مجارى تخلیه به دلیل افزایش سن و دیگرى انسداد مجارى تخلیه در اثر تجمع رسوبات زائد در محل است. این بسته شدن تدریجى باعث افزایش آرام فشار داخلى چشم مى شود.
به این حالت به دلیل ایجاد تدریجى آن "گلوکوم مزمن با زاویه باز" مى گویند و اکثر بیماران بزرگسال مبتلا به این نوع گلوکوم هستند. گلوکوم مزمن با زاویه باز چنان آرام بینایى را تحلیل می‌برد که بیمار تا زمانى که صدمه اساسى به عصب بینایى اش نخورده باشد، از وجود آن باخبر نمى شود.
2- حالت دوم نقص مجراى تخلیه چشم است. این نوع نقص در گلوکوم مادرزادى دیده مى شود که در آن دهانه مجراى تخلیه از بدو تولد غیرطبیعى است.
از آنجا که چشم یک کودک نسبت به چشم بزرگسال از انعطاف بیشترى برخوردار است، لذا زمانى که فشار داخلى چشم زیاد شود، چشم به آسانى متسع شده و بزرگ مى شود. در این حالت تاری دید به وجود می‌آید،ممکن است کودک نسبت به نور حساسیت نشان داده و اشک ریزش شدید داشته باشد.
3- عنبیه چشم می‌تواند با فشار آرودن به محدوده مجرای خروجی آن را مسدود کند. در این صورت جلوى خروج زلالیه گرفته شده و فشار داخلى چشم را به سرعت زیاد مى کند.
این انسداد کامل و ناگهانى مجراى خروج و در نتیجه جلوگیرى از ادامه جریان به گلوکوم حاد با زاویه بسته معروف است. دید محو، درد شدید، به وجود آمدن هاله اطراف منبع نور، تهوع و استفراغ عواملى هستند که بیمار را به چشم پزشک مى کشانند.
در صورتى که این عوامل به سرعت از بین نروند، کورى در یکى دو روز بعد حاصل مى شود.
4- شرایط دیگرى چون جراحات، برخى داروها، خونریزى ها، تومورها و التهاب‌ها در بعضى مواقع مى توانند باعث بسته شدن مجرا و جلوگیرى از جریان در چشم شوند، این امر باعث افزایش فشار داخلى چشم شده و منجر به گلوکوم ثانویه مى شود.
آب سیاه چه علائمی دارد
دکتر برادران رفیعی درباره علائم شایع آب سیاه گفت: در این بیماری علائم اختلالات چشمی مانند تغییر مدام نمره عدسی عینک، سردرد خفیف یا اختلالات مبهم بینایی یا عدم توانایی در تطبیق بینایی از روشنایی به تاریکی دیده میشود، در این بین سفت شدن کره چشم و وجود نقاط کور در میدان دید هم از عواملی هستند که نشان دهنده آب سیاه چشم است.
وی ادامه داد: مراحل از دست رفتن دید فرد در ۲ حالت رخ می‌دهد؛ ابتدا از دست رفتن دید محیطی در نواحی کوچک و سپس تاری چشم در یک طرف رخ می‌دهد و مرحله پیشرفته آن بزرگتر شدن نواحی از دست رفته است.
دلایل آب سیاه در چشم
دکتر برادران رفیعی درباره علل به وجود آمدن آب سیاه چشم اظهار کرد: علل این اختلال بسیار متفاوت است؛ آب مورد نیاز چشم در داخل قسمت زلالیه است، که زلالیه از قسمتی به نام مژگانی ترشح میشود و در جایی به نام زاویه اتاق چشم خارج میشود. در این صورت هر گونه انسدادی در مسیر خروج مایع زلالیه چشم ایجاد شود، فشار چشم افزایش پیدا کرده و به از دست رفتن کامل دید منجر میشود.
بیشتر بخوانید: علائم آب مروارید چیست
وی افزود: یکی از علل این اختلال مادرزادی بودن آن است که به صورت مادرزاد با بسته شدن کانال‌های ورودی آب داخل چشم تخلیه میشود و با بالا رفتن سن به تدریج این کانال‌ها به‌صورت کامل بسته شده و در افراد به طور متفاوت دیده میشود؛ افراد دیابتی نسبت به بقیه بیشتر در معرض خطر این نوع بیماری هستند. این کانال‌ها با گذشت زمان خراب می‌شوند. در افراد مسن‌تر معمولا یک راه فرعی برای این کانال‌ها گذاشته میشود تا آب داخل چشم را به زیر ملتحمه تخلیه کند که به آن عمل ترابکولوتومی گویند.
عواملی که خطر گلوکوم را افزایش می‌دهد
- افزایش زیاد فشار داخل چشمی
- افزایش سن
- سابقه خانوادگی ابتلا به گلوکوم
- دیابت
- بیماری قلبی عروقی
- سیاه پوست بودن
- کم بودن ضخامت قرنیه
- سردرد های میگرنی- بیماری های فشار خون
- قرص‌های سرماخوردگی و آلرژی، آنتی هیستامین‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای کورتیکواستروئیدی و برخی داروهای معده و روده که فشار چشم را بالا می برند.
- افراد با عینک نمره بالا
- دوربینی و نزدیک بینی
- افراد دچار وقفه تنفسی در خواب
گلوکوم را چگونه می‌توان درمان کرد
برادران رفیعی درباره درمان آب سیاه توضیح داد: گاهی اوقات به هر دلیلی ممکن است این عمل موفقیت آمیز نباشد؛ در این حالت پروتز‌های پلاستیکی کوچک را در داخل چشم قرار می‌دهند و یک راه ارتباطی بین داخل و بیرون چشم ایجاد می‌کنند تا مایع زلالیه از چشم به راحتی خارج شود. اما در سنین مختلف، درمان و جراحی‌های مختلفی وجود دارد که به‌طورمعمول به آن گونیوتومی گفته میشود.
وی درباره عمل گونیوتومی گفت: این روش جراحی است که پزشک از عدسی خاصی به نام اتمی استفاده می‌کند و به‌طورمعمول در کودکان بیشتر است. بستگی به سن و علت بیماری دارد که پزشک تصمیم می‌گیرد چه نوع درمانی برای فرد تجویز کند. البته همیشه برای درمان ابتدا از دارو استفاده میشود اگر با مصرف دارو چشم پاسخ مثبت نداد، عمل جراحی صورت می‌گیرد.
چگونه می‌توان از گلوکوم پیشگیری کرد
اگر شما بیش از ۳۵سال دارید، چشمان شما باید هر دو یا سه سال براى تشخیص گلوکوم معاینه شوند و چشم پزشک شما باید در ارتباط با هرگونه کاهش دید، درد مکرر و یا هر نوع علائمى که در بالا ذکر شد، مورد مشورت قرار گیرد.
زمانى که تشخیص سریع انجام شود، فشار داخلى چشم مى تواند تحت کنترل قرار گیرد و از حملات بعدی گلوکوم جلوگیرى شود.
منابع: باشگاه خبرنگاران- تبیان- همشهری
12jav.net