آب ژاول چیست و آیا خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد

دوات آنلاین-آب ژاول محلولی است که برای گندزدایی و بوزدایی استفاده می‌شود. این محلول را ما بیشتر با عناوینی مانند مایع سفیدکننده یا وایتکس می‌شناسیم.

آب ژاول یک سفیدکننده رایج

رایج‌ترین ماده ای که از آن ، به عنوان سفید کننده استفاده می‌شود، آب ژاول است. ماده اصلی و موثر در آب ژاول ، هیپوکلریت سدیم (NaOCl) است.

هیپوکلریت سدیم ، ترکیبی فوق‌العاده قوی است که درصد خیلی کمی از آن (5 درصد) را در آب حل می‌کنند و با نام‌های مختلف و به عنوان سفید کننده به بازار عرضه می‌کنند. بنابراین سفید کننده‌ها و آب ژاول ، همان محلول 5 درصد هیپوکلریت سدیم هستند.

آب ژاول را برای گندزدایی و بوزدایی به کار می‌برند. از این ماده در صنعت به عنوان رنگ‌زدا و سفیدکننده پارچه و خمیر کاغذ استفاده می‌شود. در خانه‌ها برای ضدعفونی کردن سبزی‌ها و سفید کردن رخت‌ها به هنگام رختشویی از آب ژاول استفاده می‌کنند. این محلول با نام‌های گوناگون در بازار به فروش می‌رسد.

آب ژاول (مایع سفید کننده و وایتکس نیز گفته می‌شود)محلولی است حاوی درصدی از هیپوکلریت سدیم (NaOCl) در آب.این نسبت بسته به مصارف مختلف، متفاوت است.

آب ژاول ماده‌ای سمی است. رنگ آن نزدیک به زرد و طعم و بوی آن تند است.خاصیت ضدعفونی کننده آب ژاول به دلیل تولید کلر آزاد می‌باشد.چنانچه به اشتباه نوشیده شود باید فورا شیر نوشید.

خاصیت ضدعفونی‌کننده در آب ژاول

مزیت آب ژاول این است که خاصیت ضدعفونی کننده نیز دارد، زیرا یک سفیدکننده کلردار است. افزودن مقدار کمی پربورات به آب ژاول ، قدرت سفیدکنندگی آن را افزایش می‌دهد. البته باید توجه داشت که محلول هیپوکلریت سدیم ، ناپایدار است و در مجاورت نور و گرما ، یون -OCl تجزیه شده، اکسیژن آزاد می‌کند و در نتیجه از شدت عمل آن کاسته می‌شود. لذا بایذ آن را در ظروف مات و نیز دور از گرما نگهداری کرد. همچنین بهتر است محلول‌های تازه استفاده شود، زیرا بهر حال در اثر ماندن بسادگی تجزیه می‌شود.    

آب ژاول چه کاربردهایی دارد

محلول هیپوکلریت (آب ژاول) تمام میکروب‌ها اعم از قارچ ، ویروس و باکتری را نابود می‌کند. از این بعنوان یک ضد عفونی کننده و ماده دفع بو در لبنیاتها ، مخازن آب ، دفع فاضلاب‌ها و برای اهداف خانگی از قبیل ضد عفونی کردن لگن‌ها و وان حمام ، لباس‌ها ، آشپزخانه و... مناسب است و نیز از آن ، در ضد عفونی کردن آزمایشگاههایی که در معرض ویروس هپاتیت هستند (مثل همودیالیز) و اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی استفاده می‌شود.

همچنین از محلول رقیق‌تر آن در شستشوی زخم‌های آلوده که باز تازه نباشند، استفاده می‌شود. در طول جنگ جهانی اول ، در معالجه زخم‌ها بعنوان محلول ضد عفونی کننده و التیام‌بخش مورد استفاده قرار گرفته بود. استفاده از آب ژاول در لباسشویی و برای ضد عفونی کردن لباس‌ها توصیه می‌شود. حتی خود لباسشویی را هم می‌تواند با آب ژاول و آب داغ ضد عفونی کنید. بدین ترتیب که مقداری آب ژاول را درون لباسشویی ریخته و بگذارید تا با آب داغ (بدون لباس) ده دقیقه کار کند.

ماده اولیه اکثر سفید کننده‌ها که در قدیم به آب ژاول معروف بوده‌اند، هیپوکلریت سدیم است. آب ژاول برای پاک کردن لکه‌های کپک ، خون ، قهوه ، تنباکو ، آب میوه و بسیاری دیگر از لکه‌ها مناسب است. برای از بین بردن این لکه‌ها ، یک قاشق آب ژاول را در یک لیوان آب بریزید و به کمک قطره چکان روی لکه بریزید. آب ژاول بعنوان سفید کننده برای پنبه ، کتان ، چتائی ، ابریشم مصنوعی ، خمیر کاغذ و مرکبات مفید است در حقیقت بیشترین کلر خریداری شده جهت سفید کردن محصولات سلولزی قبل از استفاده به هیپوکلریت تغییر داده می‌شود.

در استفاده از آب ژاول مراقب باشید

آب ژاول ، باعث از بین رفتن پشم می‌شود، برای همین باید از آن برای پارچه‌های پشمی و نیز ابریشمی و چرم استفاده کرد همچنین خیس کردن زیاد پارچه‌ها در آب ژاول سبب ضعیف شدن الیاف آنها می‌شود. آب ژاول ، سبب خوردگی فلزات و وسایل فلزی می‌شود.

آب ژاول ، ماده ای بسیار سمی است و نباید آن را در محیطهای بسته بکار برد و از بکار بردن آن به همراه جوهر نمک و موادی مثل آن نیز باید جدا خودداری کرد (یعنی همیشه آن را به تنهایی و بدون مخلوط با پاک کننده‌های دیگراستفاده کنید). زیرا این دو با هم ، گاز بسیار سمی و کشنده کلر را تشکیل می‌دهند.

 ماده موثر آب ژاول (سدیم هیپوکلریت) ، پوست ، چشم و ریه‌ها را تحریک می‌کند و به آنها آسیب می‌رساند، لذا از تماس مستقیم آن با دست باید پرهیز کرد و از ورود ناگهانی آن به چشم باید جلوگیری نمود.

تولید آب ژاول در ایران

از آنجا که در ایران این محصول با نام تجاری وایتکس عرضه شده بیشتر با این نام شناخته می‌شود. اگرچه سایر شرکت‌های سازنده آب ژاول از عبارت مایع سفید کننده استفاده می‌کنند. از جمله شرکت های تولید کننده عمده آب ژاول در ایران می‌توان به پتروشیمی شیراز و پتروشیمی بندر امام و پتروشیمی اروند اشاره کرد.