نقدی بر فیلم خورشید ساخته مجید مجیدی؛ تلاشی برای رسیدن به آرامش

دوات آنلاین-فیلم خورشید ویژگی‌های مثبت زیادی دارد. کارگردانی خوب مجید مجیدی، داستانی درست و موضوعی مهم و حساس و... اما نباید از بازی خوب روح الله زمانی که نقش علی را بازی کرده است نیز غافل شد.  نقدی را که مریم اویسی در فارس برای این فیلم نوشته است بخوانید:

خورشید ساخته مجید مجیدی اثری است در راستا و ادامه فیلم هایی که مجیدی برای کودکان و دغدغه های آنان می سازد.

گویی سال ها فیلم ساختن برای کودکان و نوجوانان و کار با آنها ، هم او را آب دیده کرده و هم دینی به گردنش گذاشته تا از غم و نگرانی های نوجوانان بنویسد و به نمایش در آورد.

داستان فیلم خورشید

خورشید داستان یک نوجوان از دل جنوب شهر است که خیلی زودتر از آنچه که فکرش را می کرد بار خانواده اش را بر دوش می کشد. علی با بازی روح الله زمانی یک پسر با استعداد است که هم خلاقیت و هم مهارت بالایی دارد. او می تواند گروه همسالانش را رهبری کند و درست مثل آدم بزرگ هایی که به او دستور می دهند ، او را مورد سرزنش و عتاب قرار می دهند و یا او را کتک می زنند با آنها رفتار کند.

اما علی در این دنیایی که با او بی رحم بوده خیلی کوچکتر از آن است که یارای مبارزه با کسانی را داشته باشد که او را استثمار می کنند. در سکانس های مختلف ، گریه علی را در مواجهه با خلافکاران می بینیم. در مقابل کاری که از او می خواهند ، به جای آنکه دستمزدی بدهند ، او را تحقیر کرده و کتک می زنند و علی در ذهن کودکانه  اش هوای دور زدن این آدم بزرگ های ظالم را دارد.

یادی از بچه‌های آسمان

برخی از سکانس های این فیلم، یاد شاهکار مجید مجیدی یعنی بچه های آسمان را زنده می کند. اصرار علی به ثبت نام در مدرسه درست مانند اصرار علی در بچه های آسمان برای شرکت در مسابقه دو است . علی در بچه های آسمان، از جان مایه می گذارد و می دود تا سرانجام مربی ورزش او را برای مسابقه دو می پذیرد. علی در خورشید هم برای ثبت نام شدن ، زیر بار رفتن از مدرسه نمی رود و سرایدار مدرسه هرچه تلاش می کند، نمی تواند او را بیرون کند و او بالاخره به هدفش می رسد و ثبت نام می شود. همین همت و کوشش علی برای ثبت نام شدن ، نشان از این دارد که او دست به هرکاری می زند تا بتواند به گنجش دست پیدا کند. او یک مرد کوچک سختی کشیده است و حالا که می تواند با پیدا کردن گنج، خودش را از زندگی در آن وضعیت سخت نجات دهد، به راحتی پا پس نمی کشد.

ماجرای علی و دوستانش در فیلم خورشید

علی در این راه تنها نیست، سه دوست دیگر دارد که همه مطیع او هستند ولی دغدغه های خاص خودشان را دارند. هر چهار پسر نوجوان در این داستان ، نمادی از همسن و سالان خودشان هستند. پسر افغانستانی که به همراه مادر و خواهرش به ایران مهاجرت کرده و در ریاضی ، هوش زیادی دارد ، نمادی از جامعه ای از افاغنه است که اکنون در بین ما زندگی می کنند ولی در فرهنگ عمومی جامعه ، به عنوان یک شهروند پذیرفته نشده اند و مشکلات خود را دارند. این پسر ، استعداد زیادی دارد اما به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی مجبوربه ترک ایران می شود و استعدادهایش زیر خروارها خاطره از ایران ، در بین خاک و خون افغانستان گم می شود.

پسر دیگر، استعداد عجیبی در فوتبال دارد و ناظم مدرسه با دیدن استعدادش، او را به مدرسه فوتبال معرفی می کند. در سکانسی می بینیم که علی با او که قصد جداشدن از گروه گنج را پیدا کرده بحث و دعوا می کند ولی او می گوید من گنج نمی خواهم و دلم می خواهد فوتبالیست بشوم و او را ترک می کند. این فرد نماینده ای از آن معدود نوجوان با استعدادی است که از دل خرابه ها و گاراژها، یک ناجی پیدا می شود و نمی گذارد که استعدادشان هرز برود.

پسر دیگر، نمی خواهد دنباله روی پدر معتادش باشد ولی سایه تصمیم پدر همیشه بالای سرش است. روزی که پدرش در مدرسه به دنبال او می آید و بچه ها پدرش را کتک می زنند تا او را با خود نبرد، پسر گریه می کند و نمی گذارد پدرش کتک بخورد و با او به جایی می رود که پدر می خواهد. این پسر هم نماینده ای از آن طیف نوجوانانی است که علی رغم میل باطنی شان مجبور به انجام کارهایی می شوند که نه با وجدان و نه با آرزوهایشان هم خوانی دارد. او راه پدر معتادش را قبول ندارد ولی برای مقام پدر ارزش قائل است و حاضر نیست حقیر شدن و کتک خوردن پدرش را ببیند.

و  علی که با توانایی بالایی که در کارهای یدی و قدرتی از او دیدیم ، با توانایی پیدا کردن راه هایی برای دور زدن قانون های دست و پا گیر ، با عشقی که نسبت به مادرش دارد و احساس تعهدی که برای بهتر شدن حال مادرش دارد، نمادی از همه کودکان و نوجوانانی است که تا چشم باز کردند ، به جای خوشبختی رنگ تیره شور بختی را دیدند و برای رسیدن به پول راههایی را ساختند و خاک خوردند که بیراهه بود و راه به جایی نمی برد.

حفر تونل و گلی شدن علی ، تلاش شبانه روزی و عرق ریختنش، همه برای این بود که بالاخره رنگ آرامش را ببیند و حسرت چیزهایی که از دیگران دیده را نخورد. اما این راه به چیزی رسید که برای علی، پول و ثروت نبود. او در این راه تا پای جان رفت چنانچه در سکانسی می بینیم که راه تونل مسدود شده است اما بازهم نتیجه نگرفت. در سکانس پایانی می بینیم که علی ، زنگ خراب مدرسه متروکه شده را درست می کند و صدای زنگ کل مدرسه را فرا می گیرد. انگار او به مرحله ای از پذیرش رسیده که هیچ میان بری برای رسیدن به پول وجود ندارد و باید مانند هم سالانش در کنار شغل به درس خواندن بچسبد.

مجیدی در این فیلم سعی کرده به ما نمایشی کوتاه از زندگی بچه های کار ارائه دهد. از کسانی که هر روز از کنارشان در مترو ، اتوبوس و گذرگاهها می گذریم تا کسانی که در دل گاراژهای قدیمی و یا کوره های آجر پزی مشغول کارند و  دیده نمی شوند،همگی شخصیت هایی هستند که این فیلم برای آنان ساخته شده است.