عشق واقعی چگونه است و چه ویژگی‌هایی دارد

دوات آنلاین-ﻋﺸﻖ ﺑﺮای بیشتر اﻓﺮاد موضوعی ﺟﺬاب است و همه زن و شوهرها دوست دارند که زندگی عاشقانه‌ای داشته باشند. با این حال، تعریف عشق از منظر روان‌شناختی آن چنان دشوار است که نمی‌توان یک نسخه واحد برای خوشبختی همه در زندگی مشترک پیچید. برخی از ﻣﺤﻘﻘﺎن و روان‌شناسان ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﻃﺒﻘﻪ‌ﺑﻨﺪی ﻋﺸﻖ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ. در ادامه و بعد از بررسی انواع علاقه به همسر، نکاتی درباره یک عشق کامل از نظر روان‌شناسی هم خواهیم گفت.

طبق نظریه روان شناسانه عشق «استرنبرگ»،  هشت نوع شیوه وجود دارد که از طریق بررسی آن‌ها، عناصر عشق مشخص می‌شود. حالا اگر می‌خواهید که نوع عشق به همسرتان را بدانید و تلاشی برای افزودن چاشنی خوشبختی به زندگی مشترک‌تان داشته باشید، باید با این هشت مورد بیشتر آشنا شوید.

فقدان عشق: در این رابطه هیچ یک از عناصر عشق حضور ندارد. این رابطه را در زندگی روزانه با مردم عادی داریم. اگر احساس‌تان درباره شریک زندگی‌تان از این نوع باشد، باید گفت که رابطه‌تان در معرض خطر است و باید هرچه زودتر، فکری برای خروج از این حالت بکنید.

علاقه‌ای همدلانه: این احساس زمانی دست می‌دهد که کشش و تعهد به مقدار کم بین شما و همسرتان وجود داشته باشد یا احتمالا اصلا وجود نداشته باشد اما صمیمیت در حد بالایی باشد. این احساسات را معمولا در خصوص دوستان صمیمی داریم.

علاقه‌ای هیجانی: علاقه‌های هیجانی مانند روابط دختر و پسرها قبل از ازدواج از ویژگی‌های روابطی است که در آن‌ها هوس شدید است اما صمیمیت و تعهد در سطح ضعیفی قرار دارند. این علاقه‌ها ماندگاری زیادی نخواهد داشت.

علاقه خالی: این عشق زمانی احساس می‌شود که تعهد قوی باشد اما کشش و صمیمیت در سطح پایینی قرار گیرند یا اصلا وجود نداشته باشند. این ویژگی اغلب در زوج‌هایی دیده می‌شود که مدت زیادی از ازدواج آن‌ها می‌گذرد، به خاطر بچه‌ها در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و فقط می‌خواهند رابطه را حتی اگر از نظر روانی و جسمی یکدیگر را ارضا نکنند، نگه دارند.

علاقه رمانتیک: این عشق در بین زوج‌هایی مشاهده می‌شود که رابطه آن‌ها تا اندازه‌ای تازه است و هوس و صمیمیت شدیدی بین شان وجود دارد. البته زوج هایی هم هستند که با مدیریت یک سری عوامل و به کار گیری چندین مهارت کاربردی در زندگی، این نوع علاقه را مدت بیشتری در زندگی‌شان ماندگار می‌کنند.

علاقه عاطفی: در این عشق، صمیمیت و تعهد شدید اما  کشش ضعیف است. عشق عاطفی در بین زوج‌هایی دیده می‌شود که مدت تقریبا طولانی با هم هستند و از یکدیگر رضایت دارند اما جاذبه جنسی آن‌ها از بین رفتـه و تـلاشــی بــرای بهبود  آن نمی‌کنند.

علاقه ساده‌لوحانه: در این عشق، کشش و تعهد بالاست اما صمیمیت ضعیف است. عشق ساده‌لوحانه در زوج‌هایی دیده می‌شود که به خاطر یک عشق آتشین تصمیم می‌گیرند با هم ازدواج کنند، حتی اگر ویژگی‌های شخصیتی یکدیگر را اصلا نشناسند. معمولا آن‌ها پس از آن‌که به هم متعهد می‌شوند، احساس صمیمیت می‌کنند. البته گاهی هم احساس می‌کنند که یکدیگر را دوست ندارند و عاقبت خوبی در انتظارشان نخواهد بود.

علاقه آرمانی: این عشق کامل سه عنصر را به طور سخاوتمندانه در خود جای می‌دهد. عشقی که همه ما آن را در خواب می‌بینیم. استرنبرگ عقیده داشت، عشق یک مثلث است و بهترین حالت عشق به مثلث متساوی الاضلاع شباهت دارد. به بیان دیگر برای تجربه عشق کامل یک انسان، یعنی عشقی که تمام اوصاف عشق را در بر داشته باشد به سه مولفه و سه عنصر نیاز است: صمیمیت، هوس و تعهد. در واقع عشق از این دیدگاه زمانی بهترین حالت را خواهد داشت که هر یک از سه عنصر را تقریباً به طور یکسان شامل شود اما تعریف این سه عنصر عشق چیست؟

صمیمیت: جزء عاطفی است و شامل احساس نزدیکی و اشتراک احساسات است که عنصری هیجانی است. ارتباط محبت‌آمیز، ابراز علاقه به سلامتی طرف مقابل و میل به پاسخ متقابل همسر را شامل می‌شود.

شهوت، شور و هیجان: جزئی انگیزشی و شامل جاذبه جنسی و احساس شاعرانه عاشق بودن است.

تعهد: با داشتن این عنصر از عشق، طوری به رابطه خود اهمیت خواهیم داد که برای حفظ آن حاضر می‌شویم هر کاری انجام دهیم. همین تعهد است که ما را وادار می‌کند تا از همه توفان‌های موجود در مسیر رابطه بگذریم و این تعهد در بین زن و شوهرهایی که زندگی مشترک بلند مدتی پشت سر گذاشته‌اند، شدیدتر و عمیق‌تر است. قابل توجه است که براساس نظریه عشق مثلثی استرنبرگ، اگر تعادل این سه در روابط به هم بریزد مفهوم جدیدی از عشق شکل می گیرد که با مفهوم عشق کامل تفاوت دارد. مثلا اگر فردی در قبال فرد دیگر فقط احساس صمیمیت داشته باشد، این‌جا بین دو نفر تنها و تنها رابطه دوستانه و اجتماعی به وجود خواهد آمد و اگر تنها شهوت، شور و هیجان باشد، عشقی صرفا برای تخلیه نیازهای جنسی شکل خواهد گرفت و اگر شهوت، شور، هیجان و همچنین صمیمیت باشد اما تعهد در آن رابطه نباشد، ما شاهد یک عشق رمانتیک خواهیم بود.

منبع: خراسان/ مجید زارعی- کارشناس‌ارشد مشاوره و نایب دبیر اتحادیه روان شناسی ایران