ازدواج فامیلی چه خوبی‌ها و چه بدی‌هایی دارد؛ از احتمال بیماری ژنتیکی تا طلاق کمتر

دوات آنلاین-ازدواج فامیلی در میان جوانان ما شایع است و خیلی‌ها ترجیح می‌دهند با یکی از اقوام خود وصلت کنند. این نوع ازدواج‌ها موافقان زیادی دارد و آنها دلایل مختلفی را در تایید ازدواج فامیلی مطرح می‌کنند اما مخالفت‌ها هم در این زمینه کم نیست. عمده مخالفت‌ها به دلیل احتمال بروز اختلالات ژنتیکی و بیماری فرزند این زوج‌ها است.

 

خوبی‌های ازدواج فامیلی چیست؟

ازدواج فایملی از دیدگاه برخی مزایا و خوبی‌های زیادی دارد که در ادامه نمونه از آنها ذکر شده است و خودتان می‌توانید موضوع را بررسی کنید:

طلاق کمتر در ازدواج‌های فامیلی

در ازدواج فامیلی طلاق و جدایی کمتر است زیرا با جدایی دو نفر از هم، اغلب کل روابط خانوادگی تحت الشعاع قرار میگیرد و ممکن است باعث از هم پاشیده شدن یک فامیل شود، بنابراین در صورت بروز اختلاف، بزرگان و ریش سفیدان بین زن و شوهر داوری و آشتی و مسالمت را بین آنها برقرار می کنند.

 

برخی مطالعات جامعه‌شناختی نشان داده ثبات زندگی زناشویی در ازدواج‌های فامیلی به دلیل سازگاری و همخوانی بیشتر بین همسران و خانواده‌هایشان بیشتر است.

 

شناخت بیشتر زوجین

همچنین افراد فامیل به علت رفت و آمد و معاشرت بیشتر با یکدیگر شناخت بهتر و بیشتری از اخلاق، اعمال و رفتار هم دارند و همین شناخت احتمال انتخاب گزینه مناسب جهت ازدواج را بالاتر می‌برد.

 

پشتوانه محکم‌تر در مشکلات مالی

از آنجا که همواره نگرانی و دغدغه‌هایی برای زنان در مورد عدم تامین و حمایت آنها در مورد مسائل مالی و سلامت در زندگی وجود دارد، گمان می‌کنند ازدواج خویشاوندی پشتوانه محکم‌تری نسبت به قوانین موجود در جامعه برای حفظ وضعیت و دفاع از حقوق آنهاست.

 

تداوم ارزش‌های خانوادگی

در بعضی موارد این باور وجود دارد که ازدواج فامیلی باعث تحکیم پیوندهای خانوادگی و همبستگی بین اعضا و شکل‌گیری فرصت‌های عالی برای انتقال ارزش‌های فرهنگی خانواده و تداوم آن طی نسل‌های متمادی در خانواده می‌شود.

 

خواستگاری راحت‌تر دز ازدواج فامیلی

در ازدواج‌های فامیلی مذاکرات قبل از ازدواج در باب مسائل مالی اغلب به راحتی انجام می‌گیرد و مقدمات و لوازم ازدواج مانند مهریه، جهیزیه و مراسم عقد و عروسی با تسهیلات و هزینه کمتری فراهم می‌شود.

 

بدی‌های ازدواج فامیلی چیست

بدی‌های ازدواج فایمیل را می‌توان در دو سرفصل توضیح داد که البته سرفصل دوم یعنی بیماری‌های ژنتیکی بسیار مهم است.

 

احتمال دخالت خانواده‌ها

اول اینکه احتمال دخالت اطرافیان در زندگی زن و شوهر در ازدواج‌های فامیلی بیشتر از سایر ازدواج‌هاست و دامنه این دخالت‌ها معمولا گسترده‌تر و فراتر از خانواده‌های درجه ۱ دوطرف است و اغلب به کل فامیل کشیده می‌شود.

بیماری‌های ژنتیکی

ازدواج فامیلی ریسک بروز بیماری‌های ژنتیکی را تقریبا 2 تا 2.5 برابر می‌کند مثلا اگر ریسک بروز بیماری‌ای در دیگر افراد جامعه 3-2 درصد باشد، در فرزند حاصل از ازدواج خویشاوندی، به 6-5 درصد می‌رسد.

 

 

بارداری در ازدواج فامیلی

 

در ازدواج‌های فامیلی در مقایسه با سایر ازدواج‌ها نرخ باروری و تولد کمی بالاتر است و میزان سقط تفاوت بارزی ندارد. مرده‌زایی و مرگ نوزاد از جمعیت عمومی بالاتر و شیوع نقایص حین تولد حدود ۳-۲ درصد بیشتر از نوزادان حاصل از ازدواج غیرفامیلی است.

 

هرچند شاید این تفاوت درصدی اندک باشد اما با احتساب آمار موالید سالانه عدد قابل‌توجهی به دست می‌آید.

 

علت بالا بودن نقایص و اختلالات مادرزادی از این قرار است که زمانی که ژن مخصوص بیماری در پدران و اجداد مشترک زن و شوهر وجود داشته باشد و از یک طرف به مادر و از طرف دیگر به پدر منتقل شود و این ژن مخصوص هم از پدر و هم از مادر به کودک به ارث برسد، در نتیجه تجمع این ژن در فرزند احتمال بروز و شدت آن بیماری بیشتر خواهد شد.

توضیحات یک متخصص ژنتیک درباره ازدواج‌های فامیلی

مریم رفعتی متخصص ژنتیک درباره معلولیت‌های حاصل از ازدواج فامیلی اظهار کرد: به طور کلی معلولیت‌ها و بیماری‌ها یا ناشی از دلایل ژنتیکی  یا دارای علل غیر ژنتیکی هستند که لزوما ارتباطی به ازدواج فامیلی ندارند. حتی برخی از بیماری‌های ژنتیکی هم ناشی از جهش‌های جدید و تصادفی هستند و به ازدواج فامیلی مربوط نیستند.

 

وی اظهار کرد: معلولیت‌های حاصل از ژنتیک الگوهای وراثتی مختلفی دارند، یک گروه مهم وراثت اتوزومال مغلوب است که به ازدواج‌های فامیلی مربوط می‌شود، یعنی زن و مرد علی رغم اینکه در ظاهر سالم‌اند اما به شکل پنهان و نهفته ناقل یک بیماری و دارای جهش های نهفته هستند و اگر فرزند جهش را هم از پدر و هم از مادر بگیرد یک فرزند بیمار خواهد بود.

 

بیماری‌های ژنتیکی شایع کدام‌ها هستند

رفعتی افزود: هر چقدر پدر و مادر بیشتر از نظر ژنتیکی به هم شبیه، یعنی دارای جد مشترک یا ساکن یک روستا یا منطقه کوچک باشند احتمال شبیه بودن جهش‌هایی که زوجین ناقل آنها هستند، افزایش می‌یابد.

 

وی بیان کرد: خطر پایه بروز معلولیت‌ها و بیماری‌های ژنتیکی از قبیل ناشنوایی، نابینایی، عقب ماندگی ذهنی و بیماری‌های پوستی ارثی در ازدواج های معمول فامیلی (مانند دختر عمو پسر عمو، دختر خاله پسر خاله و ...) 2 برابر ازدواج های غیر خویشاوندی بوده و در حدود 5.5 تا 6 درصد است؛ اما در ازدواج‌های خویشاوندی که زوجین از هر دو سمت پدری و مادری خویشاوند هستند و یا والدین آنها هم رابطه خویشاوندی دارند این خطر افزایش می یابد.

 

متخصص ژنتیک افزود: زمانی که زوجین دوسویه فامیل باشند مثلا هم دختر عمو پسر عمو و هم دختر خاله پسرخاله باشند خطر به 12 تا 15 درصد هم می‌رسد. البته این خطرات ذکر شده با فرض وجود نداشتن سابقه معلولیت و بیماری ژنتیکی در خانواده است و اگر سابقه بیماری در خانواده وجود داشته باشد بسته به نوع بیماری و الگوی وراثتی آن، خطر تکرار متغیر است.

 

این متخصص ژنتیک اظهار کرد: خطر پایه تولد فرزند معلول در ازدواج های فامیلی تنها 6 درصد است و این عقیده که فرزند حاصل از ازدواج فامیلی به طور حتم مبتلا به بیماری خواهد بود اشتباه است. همچنین در صورتی که سابقه بیماری در خانواده پدری یا مادری نباشد هیچ تفاوتی بین ازدواج دختر عمو و پسر عمو با ازدواج دختر خاله و پسر خاله نیست.

 

وی اظهار کرد: در ژنتیک تولد هر فرزند یک واقعه مستقل است و احتمال ابتلا یا عدم ابتلای یک فرزند، متاثر از پروفایل ژنتیکی به ارث رسیده از والدین به وی است که بر مبنای اصول علم ژنتیک و احتمالات قابل محاسبه است اما این میزان احتمال ارتباطی به فرزندان قبلی و بعدی ندارد؛ در نتیجه سالم بودن فرزند اول در ازدواج‌های فامیلی تضمینی برای سالم متولد شدن فرزندان بعدی نیست. به عنوان مثال، اگر خطر پایه معلولیت فرزند در یک ازدواج 5 درصد باشد برای تمام بارداری‌ها این 5 درصد خطر وجود دارد. اما اگر در یکی از این بارداری‌ها فرزند مبتلا به معلولیت متولد شود موضوع تغییر می‌کند و بسته به نوع بیماری احتمال معلولیت فرزند دوم تا 25 درصد نیز می‌تواند افزایش یابد.

 

تاثیر بیماری والدین بر بیماری‌های ژنتیکی فرزند

این متخصص ژنتیک بیان کرد: بیماری‌های شایع والدین تاثیری بر ریسک بیماری‌های ژنتیکی فرزند ندارند، اما این بیماری‌ها در صورت کنترل نشدن موجب ایجاد مشکل و عارضه در فرزند می‌شوند؛ به طور مثال اگر مادر دیابت خود را کنترل نکند ممکن است باعث ایجاد ناهنجاری در فرزند شود، این ناهنجاری حاصل بیماری دیابت کنترل نشده مادر است و جهش ژنتیکی محسوب نمی‌شود.

 

رفعتی اظهار کرد: اگر در خانواده‌ای بیماری ارثی وجود نداشت نمی‌توان ادعا کرد ازدواج فامیلی موجب بروز مشکل و بیماری نمی‌شود، زیرا در مورد بیماری‌های با وراثت مغلوب جهش در خانواده‌ها می‌تواند به صورت ناقل و پنهان باشد.

آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج فامیلی ضروری است

دکتر حامد رضا گودرزی، متخصص ژنتیک پزشکی و بالینی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تأکید کرد: نبود سابقه بیماری ژنتیک در شجره خانوادگی زوجین با قصد ازدواج فامیلی به هیچ عنوان توجیه کننده عدم بروز بیماری ژنیتکی در فرزندان این زوجین نخواهد بود.

 

اوافزود: آنچه به آزمایش ژنتیکی پیش از ازدواج مرسوم شده است و زوجین بطور اجباری و با نامه دفتر ازدواج برای آن غربالگری می شوند، تنها معطوف به کم خونی های شایع ژنتیکی در ایران، همانند بیماری تالاسمی می باشد که گروه کوچکی از هزاران بیماری ژنتیکی موجود در دنیا است. ( بیش از 6000 بیماری ژنتیکی با توارث تک ژنی ثبت شده است)

 

وی اظهارداشت: افرادی که قصد ازدواج دارند باید بدانند که بلامانع بودن ازدواج از جهت این آزمایش، تنها خطر وقوع تالاسمی ماژور و بیماریهای خونی وابسته را در نسل بعد ( فرزندان ) رد می کند و آزمایشی برای اطلاع از وقوع دیگر بیماری ها انجام نمی گردد ،مگر در موارد خاص و پس از انجام مشاوره ژنتیک.

 

دکتر گودرزی بیان کرد: آنچه به آزمایش ژنتیکی پیش از ازدواج مرسوم گردیده است، آزمایشی غیر ژنتیکی برای تشخیص یک بیماری ژنتیکی است، پس این آزمایش یک آزمایش ساده خون و صرفا جهت غربالگری و شناسایی زوجین ناقل کم خونی های شایع ارثی است.

 

وی گفت: میزان افزایش خطر ناهنجاری های مادرزادی و بیماری های ژنتیکی در ازدواج های خویشاوندی به نوع ازدواج خویشاوندی و پیچیدگی حلقه های فامیلی در نسل های پیشین آنها بستگی دارد. بنابراین مشاوره و میزان خطر برای هر زوج خویشاوند می تواند با زوج دیگر متفاوت باشد.

 

دکتر گودرزی افزود: یک آزمایش ژنتیک به طور اختصاصی که بتواند خطر افزایش یافته برای امکان ابتلای فرزندان زوجین با ازدواج خویشاوندی ( و بدون سابقه بیماری در فامیل ) به بیماری یا بیماری های ژنتیکی را پیش بینی یا تعدیل کند با صرف هزینه های پایین وجود ندارد و افرادی که قصد ازدواج فامیلی دارند باید به این نکته توجه جدی داشته باشند.

 

وی با اشاره به اینکه افزایش خطر ابتلا به بیماری ها و ناهنجاری های ژنتیکی در فرزندان ازدواج های خویشاوندی به هیچ عنوان به معنی ابتلای 100 درصد فرزندان آنها به این بیماری ها در نسل بعد نخواهد بود، گفت: بنابراین با توجه به موارد گفته شده و بسیاری از موارد دیگر، توصیه می گردد زوجین با قصد انجام ازدواج خویشاوندی، پیش از انجام ازدواج و مقدمات اولیه آن به متخصصان و یا مشاورینی که مدرک تخصصی لازم برای مشاوره ژنتیک را دارند مراجعه و در روند مشاوره صحیح قرار گیرند

 

ازدواج‌های فامیلی کم خطر

البته ازدواج کسانی که نسبت دور خانوادگی با هم دارند کمی فرق می کند. در واقع در صورت ازدواج با شخصی از نسل پنجم به بعد، ریسک بروز بیماری ژنتیکی با بقیه جامعه تفاوتی ندارد.

 

نسل اول والدین و فرزند، نسل دوم، عمو و برادرزاده و پدربزرگ و نوه و نسل 3، دخترعمو و پسرعمو هستند. نسل 4 یعنی مثلا نوه خاله با دختر خاله، نوه عمه با دختر عمه ازدواج کنند و نسل پنجم ازدواج نوادگان است(نوه عموها و نوه خاله‌ها) و... که خیلی دور محسوب می‌شوند. از نسل پنجم به بعد، ریسک تولد فرزندی با نقص ژنتیکی با بقیه جامعه تفاوتی ندارد.

کارهای ضروری در ازدواج‌های فامیلی

غیر از آزمایش ژنتیک کارهای ضروری دیگری نیز در ازدواج‌های فامیلی وجود دارد که مهم‌ترین آنها را در ادامه می‌خوانید:

 

حتما تحقیق کنید

هرچند در ازدواج فامیلی شناخت بیشتری از دختر و پسر وجود دارد و به قول معروف خانواده ها می گویند «او را مثل بچه خودم بزرگ کرده ام»اما بهتر است قبل از هر ازدواجی چه فامیلی و یا غیر فامیلی دو طرف یکدیگر را مورد ارزیابی قرار دهند .

 

در بیشتر ازدواج فامیلی به دلیل اینکه خانواده ها با فضایی که دختر و پسر در آن پرورش یافته اند و آسیب های آن را خوب می شناسند نسبت به بررسی و ارزیابی این تناسب های بین دختر و پسر نیازی احساس نمی کنند و بی گدار به آب می زنند و درباره طرف مقابل تحقیق نمی کنند.

 

به یاد داشته باشید در ازدواج فامیلی به هیچ وجه به خاطر فامیل بودن نباید از اهمیت تحقیق درباره طرف مقابل غافل شد و باید هم خانواده دختر و هم خانواده پسر برای تحقیق به محل تحصیل، محل کار بروند و از دوستان صمیمی طرف مقابل پرس و جو کنند تا در آینده مشکلی پیش نیاید.

 

نقش جدید والدین همسرتان را بپذیرید

یکی از معایب ازدواج فامیلی این است که اگر بین زوجین مشکلی به وجود آید ، این اختلاف نه تنها به خانواده هایشان بلکه به کل فامیل کشیده میشود . در برخی مواقع نیز اختلاف های خانوادگی و فامیلی پدر و مادرها به زندگی زوجین کشیده می شود و بر روابط میان آن ها تاثیر می گذارد و موجب آسیب به زندگی آن ها می شود.بنابراین اگر تصمیم به ازدواج فامیلی گرفته اید

 

باید بدانید که بعد از ازدواج، به جز نسبتی که بین شما و خانواده همسرتان وجود دارد ، آن ها را والدین همسرتان بدانید و با کسب مهارت های زندگی، رفتاری جدید با والدین همسرتان داشته باشید . اگر در ازدواج فامیلی ، نسبت خانوادگی خود را فراموش کنید و فقط آن ها را والدین همسرتان بدانید بعد از گذشت مدتی از شروع زندگی مشترک، توقعات شما از خانواده همسرتان تغییر کند وتعارضاتی میان شما و خانواده همسرتان شکل می گیرد بنابراین باید نقش قبلی آنها را حفظ کنید و آنها را در جایگاه خاص تری هم قرار دهید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

 

منابع: نمناک-باشگاه خبرنگاران-تبیان- دکتر سلام- خبرگزاری مهر

12jav.net