چگونه از نفخ شکم جلوگیری کنیم؟

دوات آنلاین-بسیاری از ما تجربه نفخ معده و به اصطلاح تورم شكم را داشته‌ایم كه در بیشتر مواقع به دنبال یك دوره پرخوری رخ می‌دهد. اما این عارضه برای بعضی افراد فراتر از یك ناراحتی است و دفعات تكرار آن گاهی دادشان را درمی‌آورد. شاید به درستی نتوان علت مشخصی برای نفخ معده بیان كرد، اما به‌طور كلی، این حالت به دلیل تشكیل گاز بیش از حد در روده‌ها ایجاد می‌شود كه حالت ناخوشایند نفخ معده را به‌وجود می‌آورد. اگر می‌خواهید بدانید چرا بسیاری از ما از مشكل نفخ كردن رنج می‌بریم، گفت‌وگوی ما را با دكتر همایون زجاجی، فوق تخصص گوارش و كبد بخوانید .

نفخ معده، یكی از شایع‌ترین بیماری‌ها و ناراحتی‌های گوارشی است كه بیماران به دلیل آن به پزشك مراجعه می‌كنند. این بیماری شایع معمولا علل متعددی دارد و حتی ساده‌ترین مساله‌ای كه به ذهنتان می‌رسد مانند بلع هوا هم می‌تواند چنین مشكلی ایجاد كند. به عنوان مثال، بلع هوا به ویژه در افرادی كه بیشتر اوقات دچار اضطراب هستند یا با سرعت غذا می‌خورند و هنگام غذا خوردن هوای زیادی می‌بلعند یا عادت به جویدن آدامس دارند، می‌تواند ایجاد نفخ معده كند.

 چرا نفخ می‌كنیم؟

دكتر زجاجی با اشاره به اختلالاتی كه ممكن است نفخ ایجاد كنند، می‌گوید: اشكال در جذب موادقندی در دستگاه گوارش هم ممكن است نفخ ایجاد كند. در این حالت، مواد قندی در روده تخمیر می‌شوند و تولید گاز می‌كنند كه نتیجه آن ایجاد نفخ معده خواهد بود. یكی دیگر از عوامل بروز نفخ، بر‌هم خوردن فلور میكروبی روده (جمعیت میكروبی روده) است كه می‌تواند باعث افزایش میكروب‌هایی در داخل روده شوند كه تولید گاز كرده و نفخ ایجاد می‌كند. بنابراین، دامنه علل نفخ بسیار گسترده است و بعضی از علل مانند بلع هوا، درمان بسیار ساده‌ای دارند به طوری كه برای از بین بردن آن حتی نیاز به مصرف دارو هم نیست و بیمار با رعایت بعضی نكات ساده بهبود می‌یابد، اما پیچیده‌بودن برخی عوامل نفخ معده، درمان آن را هم دشوار می‌كند.

 نفخ ناشی از سندرم روده تحریك‌پذیر

بررسی محققان نشان داده است در خیلی از افراد نفخ معده به این دلیل رخ می‌دهد كه روده‌های فرد به‌طور كامل تخلیه نشده و غذاهایی كه خورده گازی تولید كرده كه در روده به دام افتاده و ایجاد نفخ می‌كنند. از عوامل دیگر نفخ معده، می‌توان به سندرم روده تحریك‌پذیر اشاره كرد. همچنین بیماری سلیاك زمانی بروز می‌كند كه روده‌ها قادر به جذب ماده گلوتن موجود در گندم و جوی دو سر نیستند. اگر مبتلا به سلیاك هستید، علاوه بر نفخ معده حتی ممكن است دچار اسهال و درد شكمی شوید. معمولا نفخ معده جدی نیست، اما زمانی باید آن را جدی گرفت كه نفخ تداوم داشته باشد و باعث ناراحتی بیمار شود، که حتما به پزشك باید مراجعه كند.

 چه بخوریم، چه نخوریم؟

برای رها شدن از نفخ معده شاید راهكاری قطعی وجود نداشته باشد، اما با اقداماتی می‌توان در كمترین زمان و حتی به طور موقت هم كه شده از شر آن خلاص شد.

یكی از دم‌دستی‌ترین كارهایی كه می‌توانید برای رها شدن از نفخ معده انجام دهید این است كه شكم را در جهت عقربه‌های ساعت ماساژ دهید. این حركت به كاهش گازهای تولید شده در معده و در نتیجه كاهش نفخ كمك می‌كند. هروقت كه می‌توانید، فعالیت بدنی داشته باشید و ورزش كنید. روزانه 10 تا 30 دقیقه راه رفتن تجمع گازهای تولید شده در روده‌ها و معده را كمتر می‌كند و باعث می‌شود دفعات نفخ پایین بیاید. مصرف دمنوش‌ها از قبیل چای نعنا و بابونه هم سیستم گوارش را آرام‌تر می‌كند. مصرف بعضی موادغذایی مانند كربوهیدرات‌ها كه هضم آنها برای سیستم گوارش دشوار است نیز باعث نفخ معده می‌شود. كلم، جوانه‌های بروكسل، موادغذایی سرشار از فروكتوز یا قند میوه مانند سیب و ذرت، مواد بر پایه لاكتوز (قند شیر)، سبزیجات و گندم، موادی كه در آنها از شیرین‌كننده‌های مصنوعی استفاده می‌شود و موادی چون لوبیا و نخود مملو از تركیبات نفاخ هستند. نمك و موادی كه حاوی نمك بالا هستند نفخ زیادی ایجاد می‌‌کنند و باید در مصرف آنها احتیاط كنید.

سعی كنید مقدار ترکیبات حاوی پتاسیم مانند تخمه آفتابگردان، بادام و قارچ را در رژیم‌غذایی خود افزایش دهید. از مصرف نوشیدنی‌های گازدار خودداری كنید. در عوض مصرف مواد پروبیوتیك سیستم گوارش را سالم نگه می‌دارند و حركات روده را منظم می‌كنند.

​​​​​​​

 اصلاح سبک زندگی و خداحافظی با نفخ

نفخ از آن جمله اختلالات و مشكلاتی است كه با اصلاح سبك زندگی و رعایت بعضی نكات بسیار ساده می‌توان جلوی بروز طیف گسترده‌ای از این مشكل را گرفت. بنابراین دکتر زجاجی راهكارهایی برای كاهش و از بین بردن نفخ معده بیان می‌كند و می‌افزاید: سعی كنید همیشه در محیطی آرام غذا بخورید و همان‌طور كه چند ساعت صرف تهیه غذا می‌شود، باید مدت زمان مناسبی را صرف جویدن و لذت‌بردن از غذا كنید و با آرامش آن را بخورید تا معده هم فرصت كافی برای هضم آن داشته باشد. هرگز موقع غذاخوردن به كار دیگری مشغول نشوید.

وی در مورد غذاهایی كه به ایجاد نفخ كمك می‌كنند، اشاره می‌كند: علاوه بر رعایت بعضی توصیه‌ها، برخی موادغذایی مانند پیاز خام، هویج خام، كلم، نخود و لوبیا و مواردی از این دست هستند كه ذاتا نفاخ بوده و در معده تولید گاز کرده، در نتیجه احتمال بروز نفخ را چند برابر می‌كنند. بنابراین به افرادی كه مشكل نفخ معده داشته و از این حالت شكایت دارند، توصیه می‌كنیم از خوردن این مواد نفاخ خودداری كنند. نفخ معده عارضه آزاردهنده‌ای است، اما معمولا خطرناك نیست و نمی‌تواند نشانه بیماری خاصی باشد. بلكه تنها ممكن است نشانه‌ای از سوءجذب به‌ویژه سوءجذب مواد قندی باشد.

منبع: جام جم