نقد سریال دلدادگان/ چرا این سریال جذاب است؟

دوات آنلاین-جادوی ذاتی تولیدات ملودرام و در قدمی فراتر عاشقانه سبب می شود که این اقبال حتی در میان مخاطبان خاص و جریان های روشنفکری بیشتر باشد، سریال دلدادگان گونه ای از این دست؛ این شب ها مهمان آنتن شبکه سه سیمای خانه هاست که در این مبحث تحلیل می شود.

ژانر ملودرام، به صراحت پرطرفدارترین گونه نمایشی در سراسر جهان است و آثاری که در این گونه تولید می شوند چه در قالب فیلم سینمایی و یا مجموعه های تلویزیونی، در صورت برخوردار بودن از ساختاری قدرتمند (موازنه پایاپای تکنیک و محتوی) با طیف گسترده ای از مخاطبان حتی با زبان ها و نژادهای مختلف ارتباط عمیقی برقرار می کنند.

بسیاری از این آثار حتی تا دهه های متمادی تازگی خود را حفظ کرده و تماشاگرانی از نسل های مختلف را با خود همراه می کنند.

به طور قطع این 'ماندگاری' را در ژانرهای دیگر نیز شاهد هستیم اما جادوی ذاتی تولیدات ملودرام و در قدمی فراتر، عاشقانه سبب می شود که این اقبال حتی در میان مخاطبان خاص و جریان های روشنفکری نسبت به این گونه در مقایسه با سایر موضوعات بیشتر باشد.

درمورد سریال های تلویزیونی نیز به دلیل توالی زمانی در پخش های چندین ماهه یا گاه چندین ساله و در فصل های مختلف و ایجاد همذات پنداری میان مخاطبان و پرسوناژها، این تعلق خاطر بیشتر بوده و هست که در این بین هم می توان به آثار موفق خارجی همچون خانواده مدرن، مرلی و آشنایی با مادر اشاره کرد.

حتی مجموعه ای چون بازی تاج و تخت به رغم ژانر اصلی آن یعنی تاریخی-فانتزی، بیشتر به واسطه وجوه و شاخصه های ملودرام اش رکورد پربیننده ترین مجموعه تلویزیونی جهان را به نام خود در چند سال اخیر ثبت کرد.

در میان نمونه های ایرانی آثار درخشانی چون مدار صفر درجه با تم سیاسی- ملودرام ، شب دهم با بن مایه مذهبی - ملودرام، پس از باران با ماهیت تاریخی ملودرام و پایتخت با گونه کمدی- ملودرام از جمله کارهایی هستند که در پخش های چندین و چندین باره ، بینندگان بسیاری را با سرنوشت و قصه آدم هایشان همراه کرده اند.

در نتیجه عمده سناریست ها، فیلمسازان و بویژه سیاستگذران اکثر شبکه های تلویزیونی بیشتر تمایل دارند در ژانر ملودرام و در مرتبه بعدی پلیسی- اکشن، به تولید اثر بپردازند.

در سال های اخیر آثار متعددی در این گونه ی هنری و در قالب مجموعه تلویزیونی با درجات کیفی مختلف در رسانه ملی تولید شده اند که از آن جمله می توان به سریال موفق هشت و نیم دقیقه ساخته شهرام شاه حسینی اشاره کرد که کلیپ ها و بخش های مختلف آن بارها در رسانه ها و فضای مجازی چرخید و علاوه بر استقبال داخلی تماشاگران ایرانی خارج از کشور نیز ارتباط تنگاتنگی با آن بر قرار کردند.

باباک کایدان که با نگارش این مجموعه و آثاری چون دارا و ندار ثابت کرده نبض مخاطب را به خوبی می شناسد این بار اثری مطول تر را طراحی و به رشته تحریر درآورده که فراز و فرودها و سرنوشت اهالی یک محل در فاصله زمانی چهل ساله را به تصویر کشیده است: دلدادگان مجموعه ای که هر شب بینندگان بسیاری را بر روی شبکه سه سیما متمرکز کرده است تا در نهایت دریابند که سرانجام شخصیت های این قصه پرتلاطم به کجا خواهد رسید.

مجموعه تلویزیونی دلدادگان به ظاهر با یک قصه ساده آغاز می شود: دختری قصد خود کشی دارد اما او که از گذشته خود دچار عذاب وجدان است با جوانی تماس می گیرد که چند ماه قبل خود سبب استخدام نشدن او در شرکت مادرش شده و از او می خواهد که حلالش کند امیر خود را به ارغوان می رساند و او را منصرف می کند و همین امر سبب می شود نه تنها امیر در شرکت استخدام شده بلکه ارغوان آرام آرام به او علاقه مند شود.

اما این ظاهر یک ماجرای دو سویه است امیر مامور مخفی مبارزه با مفاسد اقتصادی است و قرار است زد و بندهای شرکت 'افسانه مشکات' را رو کند از طرف دیگر افسانه که نام واقعی اش فرزانه است و از نام خواهر قربانی شده اش استفاده می کند به دو دلیل امیر را استخدام می کند.

دلیل اول اینکه بتواند او را وارد پولشویی های شرکتش کند و با رد پای پاک شده از کشور فرار کند و دوم اینکه به خیال خود از مالک پدر امیر به واسطه کینه ای که از گذشته دارد انتقام بگیرد ... و همچنین عقبه ای که از فرزانه، مالک و مرضیه همسر مالک در 40 سال قبل یعنی ماه های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی روایت می شود.

مالک یک آدم معمولی است که بواسطه آشنایی با قاسم و سید به دلیل فطرت بیدارش تصمیم می گیرد نقشی در فعالیت های انقلابی آن ها داشته باشد اما نادر که قاچاقچی مواد مخدر و مخبر ساواک است به دنبال علاقه مند شدنش به فرزانه نامزد مالک زمینه دستگیری و تبعید او را فراهم و جوری وانمود می کند که مالک به عمد فرزانه را ترک کرده است.

مالک که در تبعید آدم دیگری شده و مصمم برای تغییر و ادامه تحصیل است، بعد از بازگشت از تبعید دیگر فرزانه را ندارد چون فرزانه نا امید از مالک و به دنبال جاه طلبی هایش همسر نادر شده است.

مرضیه دوست فرزانه که به دلیل بزن بهادری های مالک از او بدش می آمده رفته رفته نگاهش به مالک عوض می شود اما فرزانه که تصور می کند رفتار مرضیه یک نقشه از پیش تعیین شده بوده کینه آن دو را به دل می گیرد و... .

به نظر می رسد «کایدان» تمام متریال لازم برای خلق یک ملودرام پرکشش را فراهم آورده و آنچه که تا به این جای امر از شواهد پیداست این است که تا حدی نیز موفق بوده است.

برای تحلیل این مجموعه تلویزیونی به سراغ سهیلا قدسی کارشناس برنامه های تلویزیونی رفته ایم که نظرات کارشناسی وی را در مورد این سریال می خوانیم:

«شاید بتوان گفت اولین اتفاق نوآورانه ای که در این مجموعه رخ داده بازتعریفی از مفهوم 'فصل' است، فصل در سریال های تلویزیونی ادامه دنباله دار یک داستان است که به تناوب و در تعداد قسمت های معین ارائه می شود مثل سری سوم بازی تاج و تخت و یا سری پنجم پایتخت اما در اینجا فصل به معنای جدا کردن رویدادهای گذشته و حال در بخش های مجزا است.

ما در فصل اول مقطع حال را داریم و سپس به جای فلاش بک های متعدد در یک فصل مجزا گذشته آدم ها را می بینیم و مجدد در بخش بعدی به زمان حال باز می گردیم .

اتفاقی بدیع هم چنانکه بازخوردها در این مدت نشان داده است اکثر بینندگان دلدادگان از این شیوه نو استقبال کرده اند بویژه آنکه در فصل دوم نویسنده و کارگردان در شکلی متمرکز فرصت این را داشته اند تا به مواجهه مثبت و منفی تک تک این آدم ها با انقلاب اسلامی بپردازند و اتفاقا در این بخش قدرتمندتر از دو فصل دیگر عمل کرده اند.

ما در این فصل به عینه شاهد تحول و تطور آدم ها هستیم. مواجهه مالک با حرکت های انقلابی و فرصتی که برای مطالعه در زمان تبعید ایجاد می شود از او آدم دیگری می سازد . از سوی دیگر این حادثه سبب می شود مرضیه در قضاوت افراد به یک بازنگری برسد و به دنبال بلوغ فکری عازم مناطق محروم و سپس جبهه شود.

فرزانه که پتانسیل زندگی پرزرق برق را دارد در دام نادر گرفتار می شود و نادر که سبب ساز دستگیری و شهادت بسیاری از انقلابیون شده است بعد از انقلاب قصد می کند که در ظاهر، همرنگ جماعت شود تا در خفا بهتر بتواند به فعالیت های گذشته اش ادامه دهد.

حتی ما در زمان حال، آینده برخی از آدم هایی که در ابتدای انقلاب با خلوص نیت پا به میدان گذاشته بودند اما حال به وضوح تغییر کرده و وارد مناسبات سیاسی و اقتصادی ناسالم شده اند را نیز می بینیم همچون قاسم که با رانت و پروپاگانداسازی سعی در ورود به مجلس دارد. و یا حتی خود مالک که اعتراف می کند در خلال سالها تبدیل به آدمی شده است که شاید پدر خوبی برای فرزندانش بوده اما رفیق خوبی نبوده .

او مرکز بازپروری معتادین را دایرکرده اما از فرزند خودش چنان غافل می شود که حامد تا پای خودکشی و مرگ پیش می رود.

در نتیجه در فصل دوم بروز و ظهور این اتفاقات به درستی و به حد کفایت بسترسازی می شود، در برخی انتقاداتی که در روزهای اخیر بر این مجموعه وارد شده عنوان می شود که چرا در این فصل ما وارد ماهیت گروه های انقلابی و همچنین هزارتوهای ساواک نمی شویم و همه چیز در سطح باقی می ماند؟

فراموش نکنیم که ما با یک اثر ملودرام روبرو هستیم نه یک مجموعه سیاسی-عاشقانه مثل ارمغان تاریکی و یا آثاری مثل یک مشت پرعقاب و چه کسی به سرهنگ شلیک کرد که اصولا درونمایه ای ریشه کاوانه در مانیفیست سیاسی رژیم پهلوی و گروه های معاند انقلاب اسلامی دارند.

هر مجموعه ای به فراخور محتوایش یک تعریفی دارد و همین میزان ورود کردن به مقطع انقلاب در روایت کنونی کفایت می کند، کما اینکه در مقطع حال فرزندان همان آدم هایی که برای به ثمر رسیدن این انقلاب خون داده اند در تلاشند تا در جنگ جدید دشمن یعنی جنگ اقتصادی به مبارزه برخیزند.

البته که مجموعه دلدادگان نیز مانند هر اثر نمایشی دیگر، ضعف هایی دارد که به کلیت کار صدمه زده است از جمله ریتم بسیار کند قصه در فصل اول دکوپاژ و کارگردانی پیش پا افتاده در برخی سکانس های این فصل، عدم تناسب فیزیکی برخی از بازیگران در دو مقطع زمانی مثل آرش مجیدی «مسعود رایگان» و مجید پتکی «دکتر مسعود دلخواه».

همچنین در بخش انتخاب بازیگران جوان نیز می توان گفت به عنوان مثال گزینش سانیا سالاری برای نقش ارغوان و سامان صفاری برای کاراکتر امیر انتخاب کاملا هوشمندانه و بخردانه ای است اما جای گیری علی سخنگو به جای پارسا به قابلیت های این نقش لطمه زده است.

از سریال دلدادگان با مجموعه نقاط مثبت و منفی اش می توان به عنوان اثری آبرومند یاد کرد که بسیاری از لحظاتش می تواند تلنگری را در ذهن مخاطب ایجاد کرده و او را وادار به تفکر نماید».

سریال دلدادگان به کارگردانی منوچهر هادی و تهیه‌کنندگی ایرج محمدی که نام اولیه آن پاهای بیقرار بود و در آخرین لحظات به دلدادگان تغییر پیدا کرد، از شنبه 13مرداد به روی آنتن شبکه سه سیما رفته است و تیتراژ آن را محمد اصفهانی خوانندگی کرده است.

این سریال در ۶۰ قسمت 45 دقیقه ای به قلم مهدی محمد نژادیان و بابک کایدان نگارش شده است.

مجموعه تلویزیونی دلدادگان در سه فصل مجزا پخش می شود. دو فصل آن در زمان گذشته و یک فصل آن در زمان حال روایت می شود.

این سریال داستان رویارویی دو خانواده را نشان می‌دهد که قربانیانش، فرزندان آن خانواده‌ها هستند، آدم‌های این قصه زندگی محلی و همسایگی کنار هم دارند و بحث مبارزه با اعتیاد و فساد اقتصادی هم از رگه‌های داستان است.

فصل دوم این سریال از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۴ را به تصویر می کشد، بخش‌ های گذشته در لوکیشن شهرک غزالی تصویربرداری شده است. یکی از استان‌های جنوبی، مناطق جنگی و لوکیشن‌هایی که دارای بافت سنتی هستند هم از دیگر لوکیشن‌های این سریال است.

سریال دلدادگان با دو گروه مختلف از بازیگران روبرو است، بازیگران زمان حال و بازیگران دو فصل دیگر که ماجرای آن در سال های پایانی دهه 50 و سال های ابتدایی دهه 60 می گذرد.

سیامک صفاریان (در نقش امین)، ‌ملیکا شریفی‌نیا (در نقش حدیث)، مسعود دلخواه (ادامه نقش مجید پتکی)، پانته‌آ بهرام (در نقش افسانه ادامه نقش لیندا کیانی)، مسعود رایگان (مالک ادامه نقش آرش مجیدی)، مهرانه مهین ترابی (مرضیه ادامه نقش سمیرا حسن پور) و شاهرخ استخری (در نقش هاتف) در فصل اول این سریال به ایفای نقش پرداخته اند.

در فصل دوم این سریال لیندا کیانی، مهدی صبائی، افسانه ناصری، حمید گودرزی، آرش مجیدی، سمیرا حسن‌پور، سیروس همتی بازی کرده اند.

فصل دوم سریال دلدادگان با همه افت و خیزها و معماهایش 11 مهرماه 97 به پایان رسید و با پایان فصل دوم، فصل سوم سریال دلدادگان از پنج شنبه دوازدهم مهر ماه آغاز شده است در این فصل با اتفاقات جالب و غافلگیر کننده روبه رو می شویم. یکی از جذاب‌ترین شخصیت‌های این سریال شخصیت امیر با بازی سامان صفاری است؛ هنوز معلوم نیست امیر واقعا کیست؟؟!!