نقدی بر فیلم عرق سرد ؛ جدایی یاسر از افروز

دوات آنلاین-فیلم عرق سرد که این روزها روی پرده سینماها در حال نمایش است، اولین بار در سی‌وششمین جشنواره فجر رونمایی شد و توانست نظر مردم و منتقدان را به خود جلب کند. «عرق سرد» دومین ساخته سهیل بیرقی کارگردان جوان سینمای ایران است که به دلایل مختلفی مانند پخش نشدن تیزرهای تبلیغاتی فیلم در تلویزیون، تحریم اکران توسط حوزه هنری و لغو اکران مردمی فیلم در مشهد، تا امروز نمایش پرسروصدایی را پشت سر گذاشته است، اما امروز قصد داریم فارغ از همه جنجال‌ها نگاهی به فیلم و تلاش سهیل بیرقی به عنوان یک کارگردان مرد، برای پرداختن به مسئله زنان بیندازیم.

انتخاب موضوع خوب

سهیل بیرقی در عرق سرد دست روی موضوع بسیار مهمی می‌گذارد و حرف تازه‌ای برای گفتن دارد. او توجه مخاطبان را به مسئله‌ای جلب می‌کند که سال‌هاست در جامعه ما وجود دارد ولی نادیده گرفته شده است. بیرقی از ماجرایی که در واقعیت اتفاق افتاده، استفاده و موضوع قابل تأملی را روایت می‌کند که تماشاگر وقتی از سالن سینما بیرون می‌آید به آن فکر می‌کند و با آن درگیر می‌شود.

ایجاد یک سؤال

بسیاری از فیلم‌های اجتماعی در سینمای ایران، تنها در چند موضوع محدود مانند خیانت، جدایی و فقر خلاصه می‌شود و تعداد زیادی از این فیلم‌ها بیشتر از آن که حقیقتاً اجتماعی باشند، ادعای اجتماعی بودن را دارند. فیلم «عرق سرد» جزو آن دسته از معدود فیلم‌هایی ا‌ست که معضلی را مطرح می‌کند و در پایان فیلم نیز سؤال مهمی می‌پرسد. فیلم صرفاً طرح مسئله نکرده و از ادعای اجتماعی بودن فراتر می‌رود. بعد از انتخاب یک موضوع خوب، پله بعدی پرداختن درست به مسئله است. سهیل بیرقی با پرداخت درستی که دارد، چند قدم جلوتر از فیلم‌هایی است که نه تنها دردی دوا نمی‌کنند بلکه موضوعی را که وجود دارد هم دقیق و درست نشان نمی‌دهند.

مبهم بودن مسئله حقوقی

عرق سرد با وجود همه نقاط قوتی که دارد اما فیلم بی‌نقصی هم به حساب نمی‌آید. یکی از بزرگ‌ترین اشکالاتی که در فیلم وجود دارد به مهم‌ترین اتفاق قصه و مسئله‌ای حقوقی برمی‌گردد. در اواسط فیلم، می‌بینیم که «یاسر» و «افروز اردستانی» در دادگاه با یکدیگر بر سر مسئله‌ای توافق می‌کنند اما وقتی «یاسر» از دادگاه بیرون می‌آید، برگه‌‌ای را که مهر و امضای مهمی در آن وجود دارد پاره می‌کند! طبیعتاً وقتی توافقی در دادگاه انجام و حتماً ثبت می‌شود، با پاره کردن یک برگه همه قول و قرارها از بین نمی‌رود، اما این اتفاق عجیب در فیلم می‌افتد! حتی اگر فرض کنیم که این مسئله غیرممکن نیست، اما باز هم در فیلم توضیحی برای این مسئله وجود ندارد و سؤال تماشاگر در این باره بی‌پاسخ می‌ماند.

فیلم نامه قصه‌گو

مشکل رایج بسیاری از فیلم‌ها در سینمای ایران، فیلم نامه، گم شدن خط اصلی قصه و حتی در بعضی موارد، شکل نگرفتن داستان است! اما «عرق سرد» برخلاف بسیاری از فیلم‌ها در سینمای ایران، فیلم نامه خوبی دارد و از ابتدا تا پایان فیلم به خوبی قصه‌اش را روایت می‌کند. نقش‌های اصلی فیلم «یاسر» و «افروز» هم شخصیت‌پردازی خوب و دقیقی دارند که همین موضوع باعث می‌شود مخاطب کاملاً آن‌ها را بشناسد و درک‌شان کند. البته ناگفته نماند بازی خوب بازیگران اصلی به ویژه امیر جدیدی به شناخت شخصیت‌ها کمک زیادی کرده است. در خصوص شخصیت‌پردازی تنها اشکالی که وجود دارد به یکی از شخصیت‌های مکمل داستان یعنی «مَصی» که دوست صمیمی «افروز» است، برمی‌گردد. تماشاگر جز آرزوی بازی در یک تیم خارجی، چیز زیادی از «مصی» نمی‌داند و دقیقاً متوجه نمی‌شود چرا با «افروز» زندگی می‌کند.

رهایی از دام شعار و اغراق

روی ‌هم رفته عرق سرد فیلمی است که چه در داستان و چه در تصویر، پیچیدگی خاص یا عجیب و غریبی در آن نمی‌بینید. سهیل بیرقی در این فیلم که با ساخته قبلی او یعنی فیلم «من» بسیار متفاوت است، موفق شده مسئله‌اش را شفاف، بدون اغراق و به دور از هرگونه شعار اضافی مطرح کند. «عرق سرد» فیلمی است که هرگز نمی‌توان برچسب فمینیستی بر آن زد و آن را یک فیلم مشخصاً زنانه دانست. این فیلم بیشتر از هر چیز به یک موضوع انسانی می‌پردازد و خلأ قانون را در خصوص  یک موضوع به چالش می‌کشد.

نویسنده: مائده کاشیان