فردا پنجاه بدر است؛ فراموش نکنید

دوات آنلاین-فردا چهارشنبه 19 اردیبهشت در قزوین پنجاه بدر است. اگر تا به حال دراین باره چیزی نشنیده‌اید، این مطلب را بخوانید:

یکی از این آیین های کهن که قرار است فردا - چهارشنبه - مانند سال های گذشته برگزار شود، 'پنجاه بدر' مردم قزوین است که از گذشته های دور از جایگاه خاصی برخوردار بوده و توانسته بخشی از اعتقادات و باورهای مردم این دیار را مطرح کند.

بر اساس برخی نظرها، پیشینه این مراسم به پیش از اسلام می‌رسد و پس از آن نیز مردم با احداث یک مسجد (که امروز تخریب شده) در بین باغ های سنتی آن زمان، این آیین را برگزار می کرده اند.

آئین پنجاه بدر در قزوین که سالیان سال مردم اعتقاد عمیق و راسخی نیز به آن داشته‌اند همه ساله در عصر پنجاهمین روز از فصل بهار و در مراسم و آیینی باشکوه در باغستان‌های سنتی و مصلی این شهر برگزار می‌شود.

بر اساس اعتقادات موجود، برگزاری این مراسم از گذشته های دور در واقع نوعی شکرگذاری و نیز طلب مردم از خداوند برای نزول باران بوده به این معنی که در سال های پرباران بیشتر جنبه شکرگزاری و در مواقع کم بارشی مساله طلب باران بوده است.

مردم قزوین که به همراه خانواده خود در این مراسم حضور می یابند، ضمن انجام اعمال مذهبی از جمله نماز شکر و دعا، با همراه داشتن غذاهای ساده مانند آش رشته و دُیماج (شامل ترکیباتی از نان محلی خشک شده ریز، گردو، خیار خرد شده و پیاز داغ)، شیرینی و تنقلاتی مانند آجیل، انواع میوه، به خصوص هندوانه از خود و همراهان پذیرایی می کنند.

یکی از برنامه های این آیین که پس از به جای آوردن نماز باران انجام می شود برداشتن چند قطعه سنگ کوچک است که پس از نیت آن را بر دیواره یک آب انبار قدیمی موجود در محل مصلی، فشار داده و اعتقاد دارند که با چسبیدن سنگ، حاجت شان برآورده می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قزوین گفت: مردم قزوین با برگزاری آیین پنجاه بدر به طبیعت آمده و از خداوند طلب داشتن سالی پرباران می کنند.

محمدعلی حضرتی افزود: این آیین سنتی در بخشی از باغستان سنتی قزوین و محوطه مصلی محله راه ری برگزار می شود و بسیاری از شهروندان قزوینی همراه با خانواده خود در آن حضور می یابند.

وی در مورد پیشینه این آیین سنتی نیز گفت: پنجاه بدر پیش از اسلام در این شهر و زمانی که در قزوین خشکسالی اتفاق افتاد رایج شد و بعد از آن مردم برای طلب باران دعا کردند که پس از آن باران فراوانی بارید و در ادامه این نیایش به رسمی هر ساله تبدیل شد.

کارشناس مردم‌شناسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قزوین نیز در مورد این آیین سنتی گفت: مردم قزوین این آیین را که با نماز همراه بوده است را در پنجاهمین روز اول سال یعنی نوزدهم اردیبهشت‌ ماه درمصلای شهر که از بناهای دوره قاجار است، برگزار و از نماز آن به‌ عنوان 'صلاه الاستسقاء' یاد می‌کردند که از نمازهای مستحبی محسوب می‌شود.

مجتبی عباسی با اشاره به موقعیت جغرافیایی دشت قزوین افزود: موقعیت اقلیمی قزوین به گونه ای بوده که بعد از نوروز نیاز به باران و بارندگی در آن بسیار مهم بوده به گونه‌ای که مردم این ایام را بخت باران نام‌گذاری کرده بودند و همین موضوع می‌رساند که بارندگی را برای باغستان‌های شهر بخت و اقبال می‌دانستند.

وی با بیان اینکه به نظر می رسد آیین پنجاه بدر با آیین گاه انبارها نزدیکی داشته باشد، افزود: این آیین از جشن‌هایی بوده که به‌ طور معمول میان‌ روزهای 14 تا 20 اردیبهشت برگزار می شود که سنت آن به ‌پیش از اسلام باز می گردد.

عباسی با بیان اینکه این آیین جنبه عبادی خاصی نیز به لحاظ جمعی و فردی داشته و دارد، گفت: بر همین اساس در بعد جمعی می‌توان به باران خواهی و نیایش به ‌صورت دسته‌ جمعی اشاره کرد و در بعد فردی هم باید به مناسکی که افراد به‌ تنهایی انجام می‌دهند مانند پخت و توزیع غذاهای نذری و حاجت‌خواهی از آب و سنگ انداختن در آن اشاره کرد.

گرچه با مرور زمان و ماشینی شدن زندگی مردم، برخی از جنبه های این مراسم به بوته فراموشی سپرده شده اما با این همه، بیشتر شهروندان این دیار در پنجاهمین روز از فصل بهار با خارج شدن از منازل خود هماننده آبین سیزده بدر نوروز، به دامن طبیعت رفته تا از همه نعمت هایی که خداوند به آنان ارزانی داشته، شکرگزار باشند.

بدون شک این آیین باستانی که به نوعی نیز با باورها و اعتقادهای مذهبی مردم گره خورده است، جایگاهی خاص بین شهروندان امروزی داشته و با وجود گذر ایام نیز از معدود آیین هایی است که هر سال با اقبال عمومی رو به رو می شود.

سمنو پزان نوروزی، تیرماه سیزده، جشن انگور و سیاه ببو سفید ببو نیز از جمله آیین های است که سالانه از سوی مردم قزوین برگزار می شود.

آیین های سنتی شامل سوگواری ها، نیایش ها و برخی جشنواره ها همواره به نوعی ریشه در هویت، تاریخ، فرهنگ و مذهب مردمان ایران زمین داشته که حفظ آنها برای آیندگان ضروری است.