بازی هنرمندانه نور

دوات آنلاین- معماری بازی هنرمندانه دقیق و خیره‌کننده مجموعه‌ای از اجسام ساخته‌شده در زیر نور است. (لوکوربوزیه)

یکی از مهم ترین موارد در طراحی و چیدمان خانه ها دقت در نور پردازی است، زیرا زیبایی هر چیز به دلیل پرتو نوری است که از خود بازتاب می کند. بشر از دیر باز در تلاش بوده تا به گونه ایی از نور استفاده کند که خانه هایی جذاب‌تر با فضاهایی متنوع‌تر داشته باشد. یکی از مهمترین مشخصه‌های نور طبیعی، توالی و دگرگونی آن در طول روز است که باعث حرکت و تغییر حالت در ساعات مختلف می‌شود. این منبع لایزال الهی غیر از تامین نور، گرما نیز به همراه دارد. اما از آنجا که این نور سرانجام به حرارت تبدیل می‌شود باید میزان  تابش مورد نیاز برای هر فضا با توجه به نوع و شرایط آب و هوایی آن تامین شود زیرا اهمیت تابش آفتاب به نوع اقلیم منطقه و فصول مختلف سال بستگی دارد. به عنوان مثال در اقلیم سرد نیاز است حدکثر انرژی خورشید را دریافت کنیم پس ساختمان  باید در جهتی قرار بگیرد که بیشترین تابش آفتاب را دریافت کند و نیز در اقلیم گرم جهت ساختمان و تامین فضا باید به گونه ایی باشد که شدت تابش آفتاب به کمترین حد ممکن خود برسد. از همین رو نحوه نورپردازی و  طراحی پنجره‌ها در اقلیم‌های مختلف متفاوت است و هر ساختمان، بنا به محل قرارگیری و کاربری آن، نور خاص خور را می‌طلبد.

در این مطلب سعی بر این است که ویژگی‌های کلی نور را مورد بررسی قرار دهیم تا هر کسی بر اساس محل سکونت خود بهترین بهره را از آن ببرد.

نور شرق بهترین نور برای شروع فعالیت روزانه است، به همین دلیل افرادی که با نور شرق و صبحگاهی از خواب بیدار می‌شوند سرحال‌تر و پر‌انرژی‌تر روز خود را آغاز می‌کنند. نور شرق نیاز به پنجره‌های بلند دارد تا نور مایل صبحگاهی از پنجره به داخل اتاق خواب بخزد و شادابی را با خود به درون خانه بیاورد، پس بهتر است از پرده‌های نازک با رنگ روشن در اتاق خواب استفاده کنیم تا از تمام کیفیت نور شرق بهره ببریم. نور صبحگاهی به دلیل زاویه تابش، خنک‌تر است. اگر نور شرق را در قسمت‌های دیگر خانه هم دارید می‌توانید با چیدن اشیا در مسیر نور، از سایه اشیا روی دیوارها و کف خانه لذت ببرید.

در انتهای فعالیت روزانه، نور غرب به‌صورت مایل به درون خانه‌های ما می تابد، این بار نور درخشندگی صبح خود را از دست داده، اما در عوض خورشید با نوری قرمز و نارنجی به استقبال ما می‌آید. در این زمان به دلیل درخشندگی کم نور، لبه اجسام کمتر به چشم می‌آید. از این ویژگی می‌توان در چیدمان اجسام کمک گرفت معمولا اجسامی در مقابل این نور قرار می‌گیرند که جنس و لبه‌هایش برایمان مهم نیست اما در مقابل به دنبال نمایش کلی شکل جسم و سایه آن بر پس زمینه نارنجی ناشی از تابش نور بر دیوار هستیم.

به دلیل موقعیت جغرافیای کشور، اکثر نقاط ایران نور شمال را به طور مستقیم دریافت نمی‌شود، این نور را به صورت پراکنده وارد خانه‌هایمان می‌شود. نوری که به دلیل ویژگی‌هایش مناسب اتاق نشیمن و فعالیت‌های روزانه است. نور شمال، سایه‌اندازی  ندارد و همین موضوع سبب شده تا معمار ها برای طراحی دفتر کار، کلاس درس،  موزه  و گالری‌ها  از نور شمال به وفور بهره ببرند. برای دریافت نور شمال نیاز به پنجره‌هایی با مساحت زیاد داریم تا بتوانیم بیشترین حجم نور را به چنگ آوریم. یکی از بهترین راه‌های استفاده از نور شمال ترکیب این نور با نورهای دیگر به خصوص نور جنوب است زیرا نور جنوب می‌تواند از سفیدی و کسل‌کنندگی بیش از حد نور شمال بکاهد، و فضا را برای کاربر لذت‌بخش‌تر کند.

همانطور که می‌دانید، داشتن نور جنوب برای هر خانه‌ای مزیت محسوب می‌شود. زیرا نور جنوب سرزندگی و رضایت را به همراه می‌آورد. پنجره‌های رو به جنوب به دلیل قرارگیری کشور در نیمکره شمالی زمین، همیشه نور گیر بوده و حجم زیادی از نور را وارد اتاق و خانه‌هایمان می‌کند. پنجره‌های رو به جنوب را می‌توان با شیشه‌های رنگی آراست تا با عبور نور از این شیشه‌ها فضایی رنگارنگ در اختیارمان قرار بگیرد و اگر اجسام و اشیایی را در مسیر این نورها قرار دهیم، سایه‌هایی جذاب بر زمینه‌ای رنگی خواهیم داشت. احتمالا دیده یا شنیده‌اید که خانه‌های فلات مرکزی ایران در حیاط مرکزی خود حوض یا استخری پر از آب دارند که تابش نور جنوب باعث تلالو آب بر سقف اتاق‌ها می‌شود. پس در طراحی و چیدمان خانه‌هایتان از نور جنوب غافل نشوید.