اگر زمین لرزه شدیدتری در پایتخت رخ دهد

دوات آنلاین-شهر تهران به‌دلیل شرایط تکتونیکی، زمین‌شناسی و جغرافیایی خاص خود، به‌طور بالقوه در معرض تهدید مخاطرات طبیعی متعددی قرار دارد. از طرفی، تراکم روز افزون جمعیت و وجود بافت فرسوده و ناپایدار در این شهر، میزان ریسک سوانح طبیعی را افزایش داده است.

نگرانی مانند آنچه در هنگام زمین لرزه‌ای با بزرگای 5.2 در غرب استان تهران، در ساعت 23:27 چهارشنبه 29/9/96 که 2 کشته بر جای گذاشت و حدود 20 میلیون نفر ایرانی آن را در استان‌های تهران و البرز و استان‌های پیرامون آن حس کردند، ناشی از ذهنیت مردم به مخاطرات و پیامدهای زلزله است.

کانون زلزله در نزدیکی مهم‌ترین پهنه جمعیتی کشور قرار داشت. گسل مسبب این رخداد، گسل ماهدشت-جنوب کرج است و با سازوکار لغو و در ژرفای حدود 15 کیلومتر گسیخته شده است.

گسل شمال تهران قطعه گسل مجاور شرقی آن و گسل جنوب اشتهارد و گسل ایپک به ترتیب در سوی غربی آن هستند. بعد از رویداد زمین لرزه با بزرگای 5.2 سطح تغییرات تنش در دو سوی شرقی و غربی گسل یاد شده بالاتر رفته، هرچند زمین لرزه بطور دقیق قابل پیش بینی نیست اما براساس یافته های فعلی علم زمین شناسی، اگر گسل‌های مجاور در وضعیت گسیختگی و آماده به جنبایی باشند، این تغییرات تنش احتمالاً می‌تواند به القای رخداد زمین لرزه دیگری که شاید شدیدتر باشد در گسل شمال تهران بینجامد که اگر چنین باشد، هشداری است که باید آن را جدی بگیریم.

اگر زمین لرزه شدیدتری در پایتخت رخ دهد می‌تواند اساس اراده امور را دچار وقفه اساسی کند. در تهران 979 ساختمان بلند مرتبه وجود دارد که حدود 480 ساختمان بلند ‌مرتبه در دهه اخیر احداث شده است.

بر اساس اعلام مقامات 25 درصد از 979 ساختمان در مناطق با بافت عمدتاً فرسوده مانند منطقه 12 هستند یعنی همان منطقه‌ای که ساختمان پلاسکو در آن وجود داشت و ممکن است از نظر دسترسی راه نیز مشکلی نداشته باشد.

ضمنا 95 ساختمان بلند در تهران امکانات ایمنی حتی در حد کپسول آتش نشانی ندارند. در مطالعه‌ای که در سال گذشته انجام شده مشخص شد در منطقه مرکزی بویژه در جنوب غرب و جنوب شرق تهران بالاترین ریسک را شاهد هستیم.

باید توجه کنیم که یک زلزله شدید در تهران شبیه هیچ‌کدام از زلزله‌های طبس 1357، منجیل 1369، بم1382 و ورزقان 1391 نخواهد بود. احتمالاً تجربه منحصربه‌ فردی خواهد بود.

عقل سلیم حکم می کند که باید آمادگی لازم جهت مقابله با زلزله های احتمالی وجود داشته باشد و مسئولان و مردم از برنامه ریزی و آگاهی کافی برای مقابله با بدترین سناریوها نیز برخوردار باشند.

از این منظر زلزله 29 آذر را می توان زنگ خطری تلقی کرد که باید سطح هوشیاری مقامات و مردم را افزایش دهد.