«سی» مخرب یا معرف؟

دوات آنلاین-  موسسه آفرینش هنر «بارانا» به کاخ سعدآباد رسید تا بیشترین مدت اجرای کنسرت در یک کاخ را به خود اختصاص دهد. این موسسه پیش از این نیز در کاخ های گلستان، نیاوران و مجموعه ثبت جهانی بیستون کنسرت برگزار کرده و شنیده‌ها حاکی از آن است که تلاش این گروه برای اجرای کنسرت در مجموعه 2500 ساله تخت جمشید در حال پیگیری است.

حالا از 16 مرداد تا اواخر شهریور هر شب 3800 نفر به کاخ سعدآباد می‌روند و جلوی کاخ ملت می‌نشینند تا اجرای کنسرت نمایش «سی» را ببینند. نشست خبری این برنامه هنری با وجود حضور پوریا سوری، مدیرکل روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، که از قضا شاعر یکی از تصنیف‌هایی است که همایون شجریان می‌خواند، بدون حضور خبرنگاران این حوزه برگزار شد؛ چراکه احتمال می‌رفت دل‌نگرانی‌های خبرنگاران میراث فرهنگی برای حفظ آثار تاریخی و حفظ شان کاخ ملت، خدشه‌ای به برنامه چند میلیارد تومانی این کنسرت نمایش وارد کند.

کاخ یا سالن کنسرت

کاخ-موزه‌ها مکان‌هایی هستند برای معرف تاریخ و فرهنگ و بنابراین برگزاری مراسمی که در آن تاریخ و فرهنگ معرفی شود در ظاهر نباید متنقاض با اهداف کلی آنها باشد، اما در برابر برگزاری کنسرت و جشنواره‌های اقتصادی، نظرها متفاوت است. عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف هستند. موافقان می‌گویند که این کار باعث آشتی مردم با کاخ‌ها و مجموعه‌های تاریخی می‌شود و آنها را از رکود و فراموشی خارج می‌کند.

اما مخالفان دلایل خاص خودشان را دارند از جمله اینکه شرکت‌کنندگان تنها به دلیل تماشای کنسرت به کاخ‌ها می‌آیند وگرنه در شب هیچ امکانی برای بازدید از داخل مجموعه کاخ‌ها وجود ندارد و همین‌طور کاخ موزه‌ها و مجموعه‌های جهانی به خودی خود شناخته شده هستند و نیازی به معرفی ندارند و این کار دور از شان آثار تاریخی است که هویت خودشان را از کنسرت‌هایی که در آنها برگزار می‌شوند، بگیرند. بلکه این آثار تاریخی هستند که به کنسرت‌ها شانیت و هویت می‌بخشند که اگر غیر از این بود این همه درخواست برای برگزاری کنسرت در کاخ‌ها وجود نداشت.
همچنین آنها نگران تخریب‌های احتمالی هستند که با برگزاری کنسرت‌ها به مجموعه‌های تاریخی وارد می‌شود. از ارتعاش صدا و تاثیر حجم صدای کنسرت‌ها بر آثار موزه‌ای و بناهای تاریخی گرفته تا حتی یادگاری‌نویسی برخی تماشاچیان، روی بنا و درخت‌ها دور از چشم یگان حفاظت.

از سوی دیگر پس از پایان دولت محمود احمدی‌نژاد، معاون وقت میراث فرهنگی کشور در ابلاغیه‌ای درخواست کرد از برگزاری هرگونه کنسرت و جشنواره و بازارچه‌های فروش در کاخ‌ها جلوگیری شود. اما این ابلاغیه فقط تا چند وقت برقرار بود و پس از رفتن مهدی حجت از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، دوباره همچون زمان دولت احمدی‌نژاد این اتفاقات تکرار شد.

از سوی دیگر هرگونه فیلمبرداری، عکاسی و اجرای کنسرت در کاخ‌ها و آثار تاریخی منوط به مجوز اداره فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است که سید مهدی موسوی رئیس اداره فرهنگی سازمان از آن بی‌خبر است.

مهدی دادجو، یکی از مرمتگران بناهای تاریخی در کشور است. او می‌گوید: «فعالان حوزه موسیقی بیشترین دلیلشان برای برگزاری کنسرت در این بناها، ایجاد شور و شعف و حضور بیشتر مردم است و البته معتقدند که کشورهای دیگر مشکلی از این بابت ندارند مانند برگزاری کنسرت یانی در آکروپلیس. این بناهای تاریخی و جهانی به کنسرت موسیقی یانی وجهه‌ای ارزشمند داد و البته به‌طور حتم آنها شرایط حضور انبوه جمعیت و تاثیر ارتعاشات را بررسی کرده‌اند درحالی که چنین بررسی‌هایی در ایران نشده است.» 

او اضافه می‌کند: «ضمن اینکه تصور می‌‌کنیم هر کاری که کشورهای خارجی انجام دادند درست است و کار ما اشتباه! درحالی که این‌طور نیست. گروه‌های موسیقی و یا مدیران بناهای تاریخی نتوانسته‌‌اند استانداردهای حضور این گروه‌ها را در بناهای تاریخی رعایت کنند به همین دلیل است که چنین اتفاقاتی می‌افتد؛ با این حال گویا مدیران فعلی سازمان میراث فرهنگی نظری مخالف با مدیران قبلی دارند و حضور آنها را برای بناهای تاریخی خالی از لطف نمی‌دانند.»

عواید کاخ چیست؟

بلیت کنسرت نمایش «سی» از 25 هزار تومان تا 195 هزار تومان است. برگزار کنندگان روی استخر مجموعه را پوشانده و روی آن و روی چمن ها صندلی چیده اند به تعداد 3800 صندلی که هر شب 300 صندلی به میهمانان اختصاص دارد. حال  اگر به‌طور متوسط بهای بلیت‌ها را یکصد هزار تومان در نظر بگیریم در هر شب 350 میلیون تومان بهای بلیت‌هاست که 25 شب اجرا این مبلغ را به هشت میلیارد و 750 میلیون تومان می‌رساند که اگر تمدید هم شود این مبلغ افزوده خواهد شد.

حال پرسش اینجاست که از این مبلغ چقدر به خزانه دولت واریز و چقدر از پول برگشتی از خزانه در کنسرت‌های گذشته، صرف مرمت و احیای بناها و اشیای کاخ سعدآباد شده است؟ محمدرضا کارگر که همزمان هم مدیرکل موزه‌های کشور است و هم سرپرست کاخ سعدآباد از پاسخ دادن به این پرسش طفره می‌رود و حتی نمی‌گوید که نورپردازی و سیستم صوتی این کنسرت ها قبل از اجرا توسط چه کارشناسانی و چطور بررسی شده است. البته برگزارکنندگان قول داده‌اند که چمن‌هایی را که به خاطر چیدن صندلی‌ها تخریب کرده اند، احیا کنند !

از طرفی روال بر این است که برگزارکنندگان کنسرت‌ها، بخشی از درآمدشان را به‌صورت نانوشته به کاخ‌ها می دهند که صرف امور جاری شود که از آن نیز هرگز اطلاعاتی به دست نخواهد آمد.

از نبود سرویس بهداشتی تا نبود پارکینگ و تبلیغ سامسونگ

از در صابحقرانیه که وارد کاخ سعدآباد شوی، گویی به بازار مکاره قدم گذاشته‌ای. غرفه‌های فروش غذا و حتی تبلیغ تلویزیون‌های سامسونگ.

 به‌طور حتم این فضا فاصله زیادی دارد با آشنایی مردم و تماشاچیان با کاخ. چرا که همه غرق تماشای غرفه‌ها می‌شوند تا کاخ و حالا غیر از برگزاری کنسرت تبلیغات گسترده سامسونگ نیز هست که چهره کاخ را تغییر داده است.

از طرفی هر شب 3800 نفر به کاخ می‌آیند و نیاز به خدمات رفاهی چون سرویس بهداشتی دارند که به اندازه کافی در کاخ وجود ندارد و صف های طولانی سرویس های بهداشتی نشان دهنده این کمبود است. همچنین کمبود فضای پارکینگ نیز مساله دیگری است. هر شب اجرا بین 30 دقیقه تا یک ساعت با تاخیر انجام می شود تا همگان به برنامه برسند. مردم باید در کوچه پس کوچه‌های اطراف خودروهایشان را پارک کنند که مزاحمت مضاعفی برای همسایگان است یا در پارکینگ مجمتع تجاری ارگ در میدان تجریش پارک کنند که فاصله زیادی با کاخ دارد.

حالا بعد از اتمام پروژه چند میلیارد تومانی «سی» نوبت به برگزاری نمایش «شمس پرنده» پری صابری می‌رسد که آن هم همچون سی مشکلات زیادی به همراه دارد.