داوطلبان نجات؛ در تله مرگ

دوات آنلاین-هر وقت خبر مرگ یک داوطلب امور بشردوستانه مخابره می‌شود جهان کمک‌های انسان‌دوستانه به لرزه در می‌آید. تنها دو هفته‌پیش بود که 9 نفر از دواطلبان صلیب‌سرخ همراه با چندین غیرنظامی حاضر در نشست اضطراری برای مقابله با بحران‌های بهداشتی در گامبو، در جمهوری آفریقای مرکزی به ضرب گلوله کشته شدند.

هنوز مشخص نیست  آنها چرا کشته شده‌اند، تنها نکته واضح این است که این افراد قربانی برخورد میان گروه‌های مسلح در یک کشور شده‌اند که به مدت پنج سال بدون وقفه و به بهانه‌های مختلف در حال خونریزی هستند. این دومین حمله گروه‌های مسلح به دواطلبان صلیب سرخ در سال جاری در جمهوری آفریقای مرکزی است. در حال حاضر نزدیک به 12 هزار نیروی حافظ صلح از سوی سازمان ملل در این کشور وجود دارد که در زمان حمله به شهر گامبو هیچکدام این افراد حضور نداشتند.

19 اوت(آگوست) روز جهانی امور بشردوستانه و کار دواطلبانه‌ است. با نگاهی به رویدادهای سال گذشته در جهان می‌توان نتیجه گرفت که شرایط برای این گونه امور در حال بدتر شدن است. داوطلبان امور سلامت و کارکنان بهداشت و درمان که به طور طبیعی زندگی خود را برای افراد گرفتار در چنگال مرگ به خطر می‌اندازند حالا طعمه دور جدید از خشونت‌های هدفمند نیز شده‌اند.

11 نفر از دواطلبان صلیب‌سرخ در سال 2016 قربانی حملات خونین در کشورها شدند. این آمار در سال 2017 به تعدادش افزوده خواهد شد. از ابتدای سال جاری تاکنون در سوریه، نیجریه، مکزیک، مالی و آفریقای مرکزی 24 داوطلب کشته‌شده‌اند. مراکز امور داوطلبانه پیش‌بینی می‌کنند که حملات مرگبار بیشتری به نسبت سال 2011 در انتظار داوطلب‌های امور بشردوستانه است.

سازمان «پیامد اموربشردستانه» که یک بنیاد تحقیقاتی بین‌المللی است تایید کرده است  میزان خشونت علیه کارگران ملی و بین‌المللی امور داوطلبانه هر سال افزایش قابل توجهی داشته است. در سال 2005 میزان کشته‌های سازمان‌های داوطلبانه 53 نفر بود. در سال 2015 این آمار با دو برابر شدن به چیزی حدود 109 نفر رسیده است. همچنین بر اساس بانک اطلاعات کارکنان در کشورها از سال 1997 تا به امروز داوطلبان ملی در اموربشردوستانه 80 درصد از این قربانیان را تشکیل می‌دهند.

مسئولیت حفاظت از جان کارمندان سازمان‌های بین‌المللی و داوطلبان غیرنظامی بر عهده طرف‌های درگیری است. قوانین بین‌المللی مربوط به اموربشردوستانه  چنین مساله‌ای را صراحتا اعلام کرده است.

با این حال مراحل دیگری نیز وجود دارد که سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از آنها ایمنی دواطلبان اموربشردوستانه را بهبود ببخشند. یکی از این راه‌ها آموزش‌های گسترده و سیستم‌مند امنیتی به داوطلب‌ها برای آمادگی در شرایطی است که می‌توانند جانشان را نجات دهند. اما این‌ آموزش‌ها برای مواجه شدن با چنین خطراتی کافی نیست. برای چنین شرایطی وجود یک رویکرد جهانی ضروری است. توجیه عملکرد و اقدام داوطلبان و افرادی که برای نجات جان دیگران وارد شرایط خطر شده‌اند اولین قدم برای جلوگیری از کشته‌شدن دوست‌داران امور بشردوستانه است.